Αθήνα 6.10.2005, 20.20
Τέσσερα νέα νομοσχέδια με τα οποία ολοκληρώνεται το θεσμικό πλαίσιο για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας στη χώρα μας και θεσπίζονται κανόνες του… παιχνιδιού, παρουσίασε σήμερα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης.

Το πρώτο στοχεύει στην επιτάχυνση της διαδικασίας απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, το δέυτερο στην απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου, το τρίτο στην εισαγωγή των βιοκαυσίμων και των άλλων ανανεώσιμων καυσίμων στην ελληνική αγορά, ενώ με το τεταρτο σύστείνεται Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής (ΣΕΕΣ), ένα γνωμοδοτικό όργανο του υπουργείου Ανάπτυξης σε θέματα που αφορούν τη μακροχρόνια ενεργειακή πολιτική.

Σημειώνεται ότι το προσεχές διάστημα το υπουργείο Ανάπτυξης θα ολοκληρώσει την επεξεργασία ενός ακόμη νομοσχεδίου, που στοχεύει στην απλοποίηση και στην ευελιξία του πλαισίου αδειοδότησης των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Τι προβλέπουν
Τα τέσσερα νομοσχέδια, που ενσωματώνουν στο εθνικό δίκαιο της χώρας και τις σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες, συνοπτικά προβλέπουν τα εξής:

1. Επιτάχυνση της Διαδικασίας Απελευθέρωσης της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας
Με το σχέδιο νόμου για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας διευθετείται μια εκκρεμότητα έξι ετών όσον αφορά την υποχρέωση της χώρας μας προς την Ε.Ε. Σε συνδυασμό με την έκδοση, τον περασμένο Μάιο, του νέου Κώδικα Διαχείρισης του Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, ολοκληρώνεται στην ουσία το θεσμικό πλαίσιο απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού, σύμφωνα με την προγραμματική δέσμευση της νέας διακυβέρνησης.
Στο σχετικό νομοσχέδιο, προβλέπονται περαιτέρω ρυθμίσεις για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας, με τις οποίες επιδιώκεται κυρίως η πληρέστερη προσαρμογή των διατάξεων του ν.2773/1999 προς τους κανόνες της νέας Οδηγίας 2003/54/ΕΚ σχετικά με την επιτάχυνση της διαδικασίας απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρισμού των κρατών-μελών της Ε.Ε.
Στο νέο πλαίσιο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, μεταξύ άλλων, καθιερώνεται η ελευθερία επιλογής του προμηθευτή για όλους τους καταναλωτές από την 1η Ιουλίου 2007, παρέχεται η δυνατότητα της κατασκευής νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρισμού και απευθείας γραμμών από ιδιώτες επενδυτές, καθώς και της δραστηριοποίησης νέων προμηθευτών και ρυθμίζονται θέματα σχετικά με την οργάνωση της πρόσβασης στα ηλεκτρικά δίκτυα, τη διαχείριση των δικτύων μεταφοράς και διανομής και τον αποτελεσματικό νομικό και λειτουργικό διαχωρισμό των Διαχειριστών του συστήματος μεταφοράς και του δικτύου διανομής.
Τα βασικότερα σημεία του νομοσχεδίου για τον ηλεκτρισμό είναι:
Πρώτον: Το πλήρες άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Συγκεκριμένα, με τον νέο νόμο, το δικαίωμα επιλογής προμηθευτή επεκτείνεται σταδιακά σε όλους τους πελάτες, με εξαίρεση την περίπτωση των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών που αποτελούν «απομονωμένα μικροδίκτυα».
Από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, όλοι οι καταναλωτές ορίζονται Επιλέγοντες πελάτες, εκτός από τους οικιακούς πελάτες. Το δικαίωμα αυτό επεκτείνεται από την 1η Ιουλίου του 2005 και στους οικιακούς καταναλωτές.
Δεύτερον: Η διεξαγωγή διαγωνισμού για την κατασκευή και ένταξη στο Σύστημα, νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, συνολικής ισχύος 900 MW, με δυνατότητα επέκτασης αυτού κατά 400 MW, για την κάλυψη των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια μέχρι το 2010.
Τρίτον: Η χορήγηση αδειών παραγωγής στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, με εξαίρεση τα απομονωμένα μικροδίκτυα (με κατανάλωση μικρότερη των 500GWh/έτος), καθώς και η χορήγηση αδειών για την κατασκευή απευθείας γραμμών ηλεκτρισμού, βάσει αντικειμενικών κριτηρίων.
Τέταρτον: Η ίδρυση, έως τον Ιούλιο του 2007, ξεχωριστής εταιρίας, με αρμοδιότητα την διαχείριση του Δικτύου Διανομής. Με τον τρόπο αυτό, ικανοποιείται η υποχρέωση, βάσει της Οδηγίας, του νομικού και λογιστικού διαχωρισμού του Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής από την ΔΕΗ.
Μέχρι τον Ιούλιο του 2007, ο ΔΕΣΜΗΕ αναλαμβάνει, παράλληλα με τη διαχείριση του Συστήματος Μεταφοράς, και τη διαχείριση του Δικτύου. Κατά το χρόνο, έως την ανάληψη των καθηκόντων αυτών από τον ΔΕΣΜΗΕ, η αρμοδιότητα της διαχείρισης του Δικτύου παραμένει στη ΔΕΗ, ενώ, παράλληλα, διασφαλίζεται ο λειτουργικός διαχωρισμός μέσω της δημιουργίας ανεξάρτητων διευθυντικών δομών διαχείρισης τους Δικτύου Διανομής στο πλαίσιο της ΔΕΗ Α.Ε.
Πέμπτον: Ο ουσιαστικός λειτουργικός διαχωρισμός του ΔΕΣΜΗΕ (Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς) και η διασφάλιση της ανεξαρτησίας του σε σχέση με τη ΔΕΗ, όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων και την εξεύρεση αναγκαίων πόρων για τη λειτουργία, τη συντήρηση και την ανάπτυξη του Συστήματος.
Έκτον: Η υποχρέωση λογιστικού διαχωρισμού σε επιμέρους δραστηριότητες μεταφοράς, διανομής, προμήθειας σε επιλέγοντες πελάτες και προμήθειας σε μη επιλέγοντες πελάτες, όπως επίσης και η πρόβλεψη για έλεγχο της τήρησης των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων των ολοκληρωμένων επιχειρήσεων ενέργειας, ο οποίος περιλαμβάνει τον επιμερισμό των δαπανών και των εσόδων στις επιμέρους δραστηριότητες.
Έβδομόν: Η ενσωμάτωση της υποχρέωσης των Προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας για παροχή Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας και την προστασία των καταναλωτών, στον Κώδικα Προμήθειας σε Πελάτες. Ειδικά, όσον αφορά τις υποχρεώσεις κοινής ωφέλειας, συμπληρώνονται οι διατάξεις του Ν.2773/1999, ώστε να διευκρινιστούν άμεσα και κατά τρόπο σύμφωνο με την Οδηγία 2003/54/ΕΚ, οι οφειλόμενες υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και ο φορείς που βαρύνονται με αυτές.
Όγδοον: Η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται ειδικότερα ότι η ΡΑΕ εποπτεύει και παρακολουθεί τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σχετικά με την άσκηση των αρμοδιοτήτων του Διαχειριστή του Συστήματος και του Δικτύου, τον διαχωρισμό των λογαριασμών, τον ανταγωνισμό στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την παρακολούθηση της ασφάλειας εφοδιασμού. Επιπλέον, προβλέπεται η έγκριση από τη ΡΑΕ των μεθοδολογιών που διέπουν τον υπολογισμό των τιμολογίων για τη σύνδεση και χρήση του Συστήματος και του Δικτύου και των όρων παροχής υπηρεσιών εξισορρόπησης των φορτίων.

2. Απελευθέρωση Αγοράς Φυσικού Αερίου
Με το νομοσχέδιο για την αγορά του φυσικού αερίου, ολοκληρώνεται το θεσμικό πλαίσιο για τη δημιουργία μιας νέας, απελευθερωμένης αγοράς φυσικού αερίου στη χώρα μας.
Σήμερα, οι προοπτικές περαιτέρω διείσδυσης και χρήσης του φυσικού αερίου διαφαίνονται ιδιαίτερα θετικές, καθώς οι διεθνείς διασυνδέσεις, η ηλεκτροπαραγωγή με χρήση φυσικού αερίου και οι επεκτάσεις του δικτύου φυσικού αερίου σε νέες περιοχές της χώρας, αναμένεται να οδηγήσουν σε διπλασιασμό της εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου στο άμεσο μέλλον.
Η θέσπιση κατάλληλου κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου της αγοράς φυσικού αερίου σε συμφωνία με την κοινοτικής Οδηγίας 55/2003 κρίνεται καθοριστικής σημασίας, ώστε να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά τόσο τα θέματα σχετικά με την ανάπτυξη ανταγωνισμού στην αγορά, όσο και θέματα σχετικά με την ασφάλεια εφοδιασμού και την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας γενικότερα.
Τα βασικότερα σημεία του σχεδίου νόμου για την αγορά του φυσικού αερίου είναι:
Πρώτον: Το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς του φυσικού αερίου, με ορισμό νέων Επιλεγόντων Πελατών (πελάτες που έχουν δικαίωμα επιλογής του προμηθευτή τους), πέραν εκείνων που προβλέπονταν από τον Ν.3175 του 2003. Συγκεκριμένα, ορίζονται Επιλέγοντες Πελάτες:
Από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, όλοι οι κάτοχοι άδειας συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας, με ετήσια κατανάλωσή άνω των 100.000MWh.
Από 15 Νοεμβρίου 2008, οι μη οικιακοί πελάτες που είναι εγκατεστημένοι εκτός των γεωγραφικών περιοχών δικαιοδοσίας των ΕΠΑ, καθώς επίσης οι ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης, για νέες ποσότητες φυσικού αερίου, πέραν εκείνων, για την προμήθεια των οποίων έχουν συνάψει σύμβαση με την ΔΕΠΑ.
Από 15 Νοεμβρίου 2009, όλοι οι οικιακοί πελάτες που δεν βρίσκονται εντός γεωγραφικής περιοχής αρμοδιότητας των ΕΠΑ.
Από τη λήξη του χρόνου ισχύος των αδειών των ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας, όπως έχει ορισθεί κατά το χρόνο έκδοσής τους, οι λοιποί πελάτες των ΕΠΑ αυτών.
Οι ΕΠΑ που συστήνονται μετά τη θέσπιση των διατάξεων του προτεινόμενου σχεδίου νόμου.
Δεύτερον: Η δραστηριοποίηση στην ελληνική επικράτεια, άλλων προμηθευτών, πέραν της ΔΕΠΑ Α.Ε., εφόσον λαμβάνουν τη σχετική άδεια. Για την πληρέστερη προστασία των καταναλωτών και την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, παρέχεται εξουσιοδότηση για τη θέσπιση του Κώδικα Προμήθειας, με τις διατάξεις του οποίου θα ρυθμίζεται ο τρόπος άσκησης της δραστηριότητας προμήθειας φυσικού αερίου σε επιλέγοντες πελάτες. Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα επιβολής ειδικών υποχρεώσεων σε προμηθευτές οι οποίοι κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά.
Τρίτον: Η ίδρυση ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία «Διαχειριστής του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε.» (ΔΕΣΦΑ), 100% θυγατρικής της ΔΕΠΑ, στην οποία μεταβιβάζεται, χωρίς δικαίωμα περαιτέρω μεταβίβασης, η κυριότητα του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) και στην οποία παραχωρούνται όλα τα δικαιώματα εκμετάλλευσης, ανάπτυξης, συντήρησης και λειτουργίας του.
Επιπλέον, για χρονικό διάστημα 10 ετών από τη σύστασή του ΔΕΣΦΑ, με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης (και ανακαλεί) όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ΔΕΣΦΑ.
Με τον τρόπο αυτό, διασφαλίζεται η υψηλή περιουσιακή βάση της ΔΕΠΑ Α.Ε., καθώς και ο αποτελεσματικός λειτουργικός διαχωρισμός και η ανεξαρτησία του ΔΕΣΦΑ από την ΔΕΠΑ, γεγονός που καθιστά εφικτή την χωρίς διακρίσεις πρόσβαση των χρηστών (προμηθευτών και πελατών) στο ΕΣΦΑ.
Τέταρτον: Η χορήγηση αδειών για την κατασκευή, κυριότητα, λειτουργία και την εκμετάλλευση Ανεξάρτητων Συστημάτων Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ), βάσει αντικειμενικών και διάφανων κριτηρίων, καθώς και η χορήγηση αδειών για τη διαχείριση και εκμετάλλευση των ΑΣΦΑ.
Πέμπτον: Η πρόσβαση των χρηστών στο ΕΣΦΑ, χωρίς διακρίσεις κατά τρόπο διαφανή, ώστε να προάγεται ο υγιής ανταγωνισμός στην αγορά φυσικού αερίου.
Έκτον: Ο λογιστικός διαχωρισμός για τις δραστηριότητες προμήθειας σε επιλέγοντες και μη επιλέγοντες πελάτες, όπως επίσης η υποχρέωση τήρησης χωριστών λογαριασμών από επιχειρήσεις που ασκούν περισσότερες από μία δραστηριότητες φυσικού αερίου για κάθε μία από τις δραστηριότητες αυτές, ώστε να αποφεύγονται τυχόν διακρίσεις και σταυροειδείς επιδοτήσεις.
Επιπλέον, κατατίθεται και αποτελεί παράρτημα του νόμου, Υπουργική Απόφαση για τον ορισμό του τιμολογίου μεταφοράς φυσικού αερίου, με το οποίο καθορίζονται τα τιμολόγια πρόσβασης τρίτων (τέλη διέλευσης) στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου της χώρας. Η Υ.Α. πρόκειται να εκδοθεί αμέσως μετά την ψήφιση του νέου νόμου.

3. Εισαγωγή των Βιοκαυσίμων και των Άλλων Ανανεώσιμων Καυσίμων στην Ελληνική Αγορά
Με βάση τα δεδομένα της διεθνούς εμπειρίας τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η εισαγωγή των βιοκαυσίμων στην ελληνική αγορά αναμένεται να αποφέρει πολλαπλά οφέλη στην ανάπτυξη της αγοράς των καυσίμων και, κατ’ επέκταση, της εθνικής οικονομίας.
Η χρήση των βιοκαυσίμων θα συμβάλει σημαντικά στη μείωση της εξάρτησης της χώρας από το πετρέλαιο, στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς επίσης στην αύξηση της απασχόλησης.
Επιπλέον, με την προώθηση της χρήσης των βιοκαυσίμων δημιουργούνται νέες ευκαιρίες για την βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και διανοίγεται μια νέα αγορά για καινοτόμα γεωργικά προϊόντα.
Παράλληλα, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία προς την Κοινοτική Οδηγία 2003/30/ΕΚ, η οποία στοχεύει στην ικανοποίηση των δεσμεύσεων του πρωτοκόλλου του Κυότο σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές και τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την ασφάλεια του εφοδιασμού, κατά τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις μεταφορές.
Τα βασικότερα σημεία του νομοσχεδίου είναι:
Πρώτον: Ο καθορισμός της συμμετοχής των βιοκαυσίμων και των άλλων ανανεώσιμων καυσίμων στην ελληνική αγορά σε ποσοστό 5,75% του συνόλου της βενζίνης και του πετρελαίου εσωτερικής καύσης που καταναλώνονται στον τομέα μεταφορών, έως την 31η Δεκεμβρίου του 2010.
Δεύτερον: Η θέσπιση της Άδειας Διάθεσης Βιοκαυσίμων, για τις επιχειρήσεις που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην παραγωγή και την εμπορία βιοκαυσίμων στη χώρα μας. Ο κάτοχος της σχετικής άδειας θα έχει το δικαίωμα παραγωγής ή εισαγωγής αυτούσιων βιοκαυσίμων και άλλων ανανεώσιμων καυσίμων και της διάθεσής τους εντός της Ελληνική Επικράτειας.
Τρίτον: Η πρόβλεψη για την κατάρτιση του «Προγράμματος Κατανομής Ποσοτήτων Βιοκαυσίμων» που απαλλάσσονται από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης. Σε κάθε συμμετέχοντα στο Πρόγραμμα, παρέχεται η δυνατότητα και επιβάλλεται, παράλληλα, η υποχρέωση διάθεσης στην ελληνική αγορά συγκεκριμένης ποσότητας βιοκαυσίμων, απαλλαγμένη από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, για την περίοδο μέχρι και το τέλος του 2010.
Επισημαίνεται ότι, ήδη, έχει ψηφιστεί και αποτελεί νόμο, η απαλλαγή κατάλληλων ποσοτήτων αυτούσιου Βιοντήζελ από τον ΕΦΚ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Ν.3340/2005, οι αποφορολογημένες ποσότητες βιοντήζελ για το 2005 ανέρχονται σε 51.000 κ.μ., ενώ για τα έτη 2006 και 2007 έχουν οριστεί στα 91.000 και 114.000 κ.μ, αντίστοιχα.
Τέταρτον: Η ρύθμιση θεμάτων σχετικά με την ανάμιξη των βιοκαυσίμων με τα αντίστοιχα συμβατά προϊόντα διύλισης του αργού πετρελαίου, την εξασφάλιση της διάθεσης των βιοκαυσίμων στην ελληνική αγορά, καθώς και θεμάτων που άπτονται της ποιότητας και της διακίνησης των βιοκαυσίμων στη χώρα μας.
4. Σύσταση του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής (Σ.Ε.Ε.Σ.)
Τέλος, βρίσκεται στην τελική φάση επεξεργασίας, σχέδιο νόμου για τη σύσταση του «Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής» (Σ.Ε.Ε.Σ.).
Η σύσταση του Σ.Ε.Ε.Σ., αποτελεί στην ουσία, αναβίωση του Εθνικού Συμβουλίου Ενέργειας που είχε ιδρυθεί το 1979, με την υποστήριξη του οποίου είχαν ληφθεί σημαντικές αποφάσεις σχετικά με την ενεργειακή πολιτική της χώρας μας και το οποίο είχε καταργήθηκε, αμέσως μετά τη σύσταση του Οργανισμού του Υπουργείου Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τουρισμού, το 1989.
Το Σ.Ε.Ε.Σ. θα αποτελέσει, στην ουσία, ένα σημαντικό γνωμοδοτικό όργανο του Υπουργείου Ανάπτυξης σε θέματα που αφορούν τη μακροχρόνια ενεργειακή πολιτικής της χώρας.
Μεταξύ άλλων, οι αρμοδιότητες του Σ.Ε.Ε.Σ. θα αποτελούν:
Η επεξεργασία θέσεων και η υποβολή προτάσεων για τη χάραξη μακροχρόνιας ενεργειακής στρατηγικής, ο καθορισμός των γενικών κατευθύνσεων και η μετατροπή τους σε εφαρμόσιμες πολιτικές.
Η υποβολή ετήσιας έκθεσης στον Υπουργό Ανάπτυξης για τον κυλιόμενο μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, η οποία θα διαβιβάζεται για συζήτηση στη Βουλή.
Η συγκέντρωση στοιχείων σχετικά με τη δραστηριότητα της παραγωγής, της προμήθειας, της διάθεσης και της κατανάλωσης ενέργειας, καθώς και των ενεργειακών αποθεμάτων της χώρας.
Η συλλογή, μελέτη και αξιοποίηση στοιχείων των ενεργειακών συστημάτων της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ.