ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΔEΛTIO TYΠOY, ΤΡΙΤΗ 27 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006

ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Κ. ΜΑΡΙΕΤΤΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΤΟΥ ΟΟΣΑ

Καλημέρα σας κυρίες και κύριοι.
Είναι ιδιαίτερη χαρά για μένα να σας καλωσορίζω στην Αθήνα. Τριάντα Υπουργοί από τις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, από τις χώρες-παρατηρητές Χιλή, Εσθονία, Ισραήλ, Ρωσική Ομοσπονδία, Σλοβενία και Νότια Αφρική, καθώς επίσης και των εκπροσώπων της UNESCO και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Και εσάς κύριε Γενικέ Γραμματέα της ΟΟΣΑ, θα ήθελα να σας συγχαρώ για τα νέα σας καθήκοντα τα οποία έχετε αναλάβει εδώ και είκοσι μέρες. Σας εύχομαι καλή επιτυχία.

Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή για μένα να βρίσκομαι σε αυτή τη συνάντηση του ΟΟΣΑ και να έχω την Προεδρία αυτής της Διάσκεψης.

Ενός θεσμού, που είναι ιδιαίτερα καταξιωμένος με σημαντική συνεισφορά στην κατεύθυνση της διεθνούς συνεννόησης. Αντικείμενο εργασίας σήμερα, αποτελεί η ανώτατη εκπαίδευση και οι προκλήσεις στις οποίες καλούμεθα, ούτως ή άλλως, να ανταποκριθούμε ώστε να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική και οικονομική προσφορά στις κοινωνίες του 21ου αιώνα και στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομίας της γνώσης, αλλά και της διευρυμένης κοινωνίας των πολιτών.

Στόχος της προεδρίας είναι η δημιουργία προϋποθέσεων για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Για την ποιοτική αναβάθμιση, την οργανωτική βελτιστοποίηση των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Προσβλέπουμε στη γόνιμη ανταλλαγή απόψεων. Τη διάχυση εμπειρίας και προβληματισμών και την επίτευξη ενός «consensus» επί των αναγκαίων θεσμικών μεταρρυθμίσεων, που θα εγγυηθούν σε βάθος χρόνου τον επιθυμητό συνδυασμό της ποιότητας, της οικονομικής και κοινωνικής αποτελεσματικότητας, αλλά και της ισότιμης πρόσβασης στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Είναι εξάλλου εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός, ότι ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη, ευθέως απευθύνεται προς τους θεσμούς της παιδείας των κρατών – μελών, θεωρώντας ότι η παιδεία και η εκπαίδευση αποτελεί τη σημαντικότερη εγγύηση για επένδυση στο μέλλον.

Είναι ανάγκη να οριοθετήσουμε τις προκλήσεις και να υπερβούμε τους ανασχετικούς παράγοντες που αποκόπτουν από την ευρύτερη κοινωνία την ανώτατη εκπαίδευση και μειώνουν το κοινωνικό της μέρισμα.

Επίσης, ευελπιστούμε στην ευαισθητοποίηση όλων των πλευρών.

Γι’ αυτό και φιλοδοξούμε να δούμε τα αποτελέσματα του forum που πραγματοποιείται, με αντικείμενο την ανώτατη εκπαίδευση, ως συνεισφορά όλων των εμπλεκομένων μερών και ιδιαίτερα των κοινωνικών εταίρων, για την ιδιαίτερη φύση των προβλημάτων, αλλά και των ευκαιριών που ανοίγονται στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα τα συστήματα ανώτατης εκπαίδευσης, έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα και αντίκτυπο.

Στο ισοζύγιο των επιπτώσεων από τη ραγδαία και καθοριστική ανάπτυξη της τεχνολογίας και στη διεθνοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης, θα πρέπει να συνυπολογιστούν:

Πρώτον, η καθ’ όλα θετική διεύρυνση της πρόσβασης στην πανεπιστημιακή γνώση, από εκατομμύρια ανθρώπους. Το πεδίο της έρευνας, η πολυχρηστικότητα και ευελιξία των νέων μεθόδων και γνωστικών μέσων, αλλά η ενθάρρυνση της κινητικότητας σε όλο τον κόσμο, και

Δεύτερον, η διεθνοποίηση της εκπαίδευσης που απαιτεί το συγκερασμό ορισμένων προτεραιοτήτων, όπως της ανταγωνιστικότητας και της συνεργασίας.

Η πίεση που ασκείται στα εθνικά συστήματα ανώτατης εκπαίδευσης, μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσα από τη σταδιακή σύγκλιση, με βάση κοινά διαπιστωμένες ανάγκες και συμφωνημένες αρχές σε προτεραιότητες, τόσο σε περιφερειακό, όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Εξέχον παράδειγμα μιας τέτοιας συνεργασίας στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί η στρατηγική της Λισσαβόνας, η οποία στην πρόσφατα αναθεωρημένη της μορφή, διαμορφώνει και την ατζέντα για τις χώρες της Ευρώπης για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Οι δημογραφικές αλλαγές απαιτούν στοχευμένες ενέργειες, που θα αποσκοπούν στην ενίσχυση της Δια Βίου Μάθησης και τη συνεργασία με τον κοινωνικό χώρο, όσον αφορά στην αναγνώριση προσόντων και δεξιοτήτων, αλλά και την ενίσχυση της απασχόλησης.

Προϋπόθεση όμως της επιτυχίας αποτελεί ο συντονισμός των εκπαιδευτικών, οικονομικών και ευρύτερα κοινωνικών πολιτικών, στη βάση μιας ολοκληρωμένης θεώρησης και κατανόησης των αναγκών και των ιδιαιτεροτήτων που χαρακτηρίζουν, αλλά και διαφοροποιούν πολλές φορές τους εταίρους σε διεθνές και σε εθνικό επίπεδο.

Η κοινωνική και θεσμική αποστολή του Πανεπιστημίου πρέπει να επανεξεταστεί, υπό το πρίσμα των νέων κοινωνικών και οικονομικών δεδομένων και αναγκαιοτήτων.

Ο κοινωνικός ρόλος του Πανεπιστημίου είναι ένας ρόλος αδιαμφισβήτητος. Το Πανεπιστήμιο, σε όλες τις αναπτυγμένες κοινωνίες, έχει θεσμικά κατοχυρωμένο ρόλο.

Είναι θεματοφύλακας και κοινωνός συλλογικής γνώσης, απαραίτητης για την κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητα των συγχρόνων κρατών.

Αποτελεί, εξάλλου το Πανεπιστήμιο, εγγυητή των βασικών δημοκρατικών αξιών, που συνέχουν την Κοινωνία των Εθνών και υπ’ αυτή την έννοια, λειτουργεί ως φορέας δημοκρατικής αγωγής και εξοικείωσης με την εθνική και πολιτιστική ποικιλομορφία που χαρακτηρίζει σήμερα όλες τις ανοιχτές κοινωνίες.

Το ποιοτικό Πανεπιστήμιο αποτελεί παράγοντα προαγωγής της κοινωνικής συνοχής, με την παροχή της ισότιμης δυνατότητας και συμμετοχής στη γνώση των κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερων.

Έτσι, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, διαφυλάττοντας το νόημα της κοινωνικής και πολιτισμικής τους εντολής, θα πρέπει να ανταποκριθούν στη σύγχρονη ιδιότητά τους.

Δηλαδή, πρέπει να γίνουν συντελεστές κοινωνικής ανάπτυξης, επιτυγχάνοντας το διπλό στόχο: αφενός μεν της ενδυνάμωσης της κοινωνίας των πολιτών, αφετέρου δε της απαιτούμενης συνεισφοράς στην οικονομία της προηγμένης γνώσης.

Η διπλή αυτή αποστολή απαιτεί καινοτόμες θεσμικές και οργανωτικές παρεμβάσεις, που θα καταστήσουν το Πανεπιστήμιο πόλο διάχυσης μιας γνώσης με άμεση κοινωνική χρησιμότητα.

Η μετάδοση της προηγμένης γνώσης στην κοινωνία και η εξασφάλιση συνθηκών ευρύτερης διασποράς και μετουσίωσης σε απτή κοινωνική και οικονομική αξία, αποτελεί αυτή τη στιγμή το μείζον εγχείρημα για το παρόν και το άμεσο μέλλον.

Συνοψίζοντας, καλούμαστε να εξασφαλίσουμε τη μέγιστη δυνατή συναίνεση, εγγυώμενοι τη βιωσιμότητα ενός αναβαθμισμένου μοντέλου ανώτατης εκπαίδευσης, που θα ανταποκρίνεται στην ανάγκη διαρκούς επικαιροποίησης της γνώσης και των δεξιοτήτων των πολιτών.

Καλούμεθα να επεξεργαστούμε ένα σύγχρονο ακαδημαϊκό παράδειγμα, που θα συνδυάζει τη θεσμική χειραφέτηση με την κοινωνική λογοδοσία, παράγοντας έτσι κοινωνική και οικονομική προστιθέμενη αξία.

Προσδοκούμε στην παγίωση ενός κοινωνικά και οικονομικά ισορροπημένου πανεπιστημιακού προτύπου, με «εργαλείο» τις καινοτόμες συνεργασίες ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους και στη βάση της ανάληψης της συλλογικής ευθύνης, της διάκρισης των ρόλων και της συντονισμένης διαχείρισης των οικονομικών και κοινωνικών παραμέτρων.

Η επιτυχία του όλου εγχειρήματος απαιτεί τη συνέργια τριών πυλώνων που το στηρίζουν:

Πρώτος, αυτός του κράτους, που διαφυλάττει το χαρακτήρα της παιδείας, ως δημοσίου αγαθού και εγγυάται την ισότιμη πρόσβαση και την κοινωνική συνοχή.

Δεύτερος, αυτός των κοινωνικών εταίρων, που θα υποστηρίξουν το εκπαιδευτικό σύστημα εμπλουτίζοντας το περιεχόμενό του και ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την κοινωνική του νομιμοποίηση.

Και τρίτος, αυτός της σύγχρονης κοινωνίας της γνώσης, που θα εγγυηθεί την ορθολογική χρήση ανθρωπίνων και οικονομικών πόρων και την οικονομική βιωσιμότητα σε συνθήκες διεθνούς ανταγωνισμού.

Κυρίες και κύριοι,
Το ζητούμενο σε κάθε δημοκρατική κοινωνία, δηλαδή η κοινωνική δικαιοσύνη, η συνοχή και η ευημερία των πολιτών, εξαρτάται άμεσα από το συντονισμό των πολιτικών πάνω στην οικονομία, την εκπαίδευση και την κοινωνία γενικότερα.

Η αποτροπή φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού, προϋποθέτει την άρση των ανισοτήτων και των στρεβλώσεων που αφορούν στην απασχόληση.

Η κοινωνική ενσωμάτωση και εξασφάλιση σταθερής απασχόλησης με τη σειρά τους προϋποθέτουν μια ικανότητα προσαρμογής, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον γνώσεων και τεχνολογιών. Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την ανάπτυξη αυτής της γνώσης.

Η Υπουργική Διάσκεψη των Αθηνών και το forum, φιλοδοξούν να αποτελέσουν το κομβικό εκείνο σημείο αναφοράς, στο οποίο θα αποτυπωθούν και θα συγκεραστούν οι προβληματισμοί και οι δημιουργικές προτάσεις για την ανώτατη παιδεία του μέλλοντος.

Φιλοδοξούμε να συνεισφέρουμε στη δημιουργική αυτή σύνθεση, των προτάσεων όλων σας, με στόχο την παγίωση ενός νέου ακαδημαϊκού προτύπου, με ξεκάθαρη κοινωνική αποστολή και οικονομικά βιώσιμο χαρακτήρα.

Σας καλωσορίζω στην Αθήνα, κυρίες και κύριοι Υπουργοί. Εύχομαι ευχάριστη διαμονή και καλά αποτελέσματα, τα οποία θα αξιοποιήσουμε και χαιρετίζω επίσης την παρουσία και πάλι των εκπροσώπων, των παρατηρητών, του Συμβουλίου της Ευρώπης, της UNESCO, αλλά και όλων των αντιπροσώπων από τα κράτη – μέλη και από τους παρατηρητές.

Ελπίζω ότι η συνεργασία μας εδώ, θα αποτελέσει μια σταθερή βάση για μια ευρύτερη διεθνή συνεργασία, στο πλαίσιο της διαδικασίας της Μπολόνια, των κατευθυντηρίων γραμμών της Λισσαβόνας και στην παγκόσμια πραγματικότητα. Σημαντική μπορεί να είναι η συμβολή του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης με τη δημιουργία και Ειδικής Δ/νσης για την Εκπαίδευση. Υπάρχει η ευκαιρία για όλους μας να κατακτήσουμε ένα καλύτερο μέλλον, δίνοντας ίσες ευκαιρίες και αγωνιζόμενοι για την κοινωνική συνοχή.

Σας ευχαριστώ πολύ και ιδιαίτερα τους Αντιπροέδρους, οι οποίοι συνέβαλλαν αποφασιστικά στην προπαρασκευαστική εργασία που έγινε για να μπορέσουμε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο.

Σας καλώ να υιοθετήσετε την ατζέντα, η οποία υπάρχει αυτή τη στιγμή. Αν δεν υπάρχουν αντιρρήσεις θεωρείται ότι η ατζέντα έχει γίνει αποδεκτή.

Θέλω να σιγουρευτείτε όλοι ότι έχετε πάρει το κείμενο - πρόταση το οποίο θα συζητηθεί. ¶λλως αυτό είναι διαθέσιμο στη Γραμματεία. Βλέπω ότι δεν υπάρχουν αντιρρήσεις, άρα έχει εγκριθεί η ατζέντα και άρα το κείμενο βρίσκεται σε όλους σας.

Θέλω τώρα να δώσω το λόγο στο Γενικό Γραμματέα κ. ¶γχελ Γκουρία για την εισαγωγική του ομιλία.