ΓΣΕΕ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Γ.Σ.Ε.Ε.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 3.1.2007


ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΓΣΕΕ ΣΤΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ (Αναθεώρηση Σ 1975/1986/2001)

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Εισήγηση του Προέδρου Γιάννη Παναγόπουλου στην Ημερίδα που διοργάνωσε η Γ.Σ.Ε.Ε. στις 30/11/2006 με θέμα «Συνταγματική Αναθεώρηση και Κοινωνικό Κράτος».

ΙΙ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
Η διεθνοποίηση της οικονομίας με κατεύθυνση την παγκοσμιοποίηση συντελείται με όρους τους οποίους καθοριστικά επηρεάζουν οι αρχές και τα πρότυπα του νεοφιλελευθερισμού.
Η κοινωνία μας πιέζεται ασφυκτικά να προσαρμοσθεί σε πολιτικούς μονόδρομους, που οδηγούν στην απορρύθμιση και αποδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους και της κοινωνικής συνοχής.
Η ανασφάλεια και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, η εντατικοποίηση της εργασίας, η ανάπτυξη των μορφών ευέλικτης απασχόλησης και κακοπληρωμένης εργασίας, η επιδείνωση των συνθηκών υγείας και ασφάλειας συνιστούν τα κλινικά συμπτώματα ασθενούς κοινωνίας, στην οποία νομοτελειακά οδηγεί η εφαρμογή του προτύπου της διαβόητης ευελιξίας.
Η ευελιξία στην απασχόληση, στο χρόνο εργασίας, στις αποδοχές, στην κοινωνική ασφάλιση, οι επιθέσεις στο συνδικαλιστικό κίνημα και στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, η παραβίαση της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, η αποθέωση της ανταγωνιστικότητας με κύριο στόχο τη μείωση του εργατικού κόστους, η ανισορροπία οικονομικών και κοινωνικών στόχων, η απαξίωση της εργασίας ως κοινωνικής αξίας, όλα μαζί συναποτελούν το έλλειμμα που σ’αυτή τη συγκυρία χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία.
Η προσέγγιση του συνδικαλιστικού κινήματος κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση: αναβάθμιση της εργασίας ως αξίας, ενίσχυση της απασχόλησης, εγγυημένο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης, δίκαιη και αναδιανεμητική λειτουργία του κοινωνικού κράτους, καταπολέμηση των ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισμού, σεβασμός και βελτίωση του κοινωνικού κεκτημένου, υπεράσπιση του ευρωπαϊκού «κοινωνικού προτύπου», είναι οι κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να διέπουν τις πολιτικές τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αρχές που πρέπει να κατοχυρώνονται και στον συνταγματικό χάρτη της χώρας.
Επισημαίνουμε με ιδιαίτερη έμφαση ότι για μας κοινωνικό κράτος δεν είναι εκείνο, που απλά εξασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος και κοινωνικής ασφάλισης, αρκούμενο σε εξατομικευμένη στόχευση σε φτωχούς και σε κοινωνικά αποκλεισμένους, ούτε είναι κοινωνικό κράτος το κράτος που εκχωρεί κρίσιμες κοινωφελείς δημόσιες υπηρεσίες στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Αυτό το κράτος το θέλει η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση, κράτος που συρρικνώνει τα κοινωνικά δικαιώματα και θεωρεί τις κοινωνικές λειτουργίες του ως ουρά (μάλλον ενοχλητική) των οικονομικών του λειτουργιών.
Το προοδευτικό και δημοκρατικό κοινωνικό κράτος αντιμετωπίζει ισότιμα τις κοινωνικές και οικονομικές του λειτουργίες, εγγυάται όχι ένα απλώς ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης αλλά αξιοπρεπή διαβίωση για όλους, σεβασμό της συλλογικής αυτονομίας και των συλλογικών συμβάσεων, αναδιανομή των εισοδημάτων μέσω του κοινωνικού μισθού, δίκαιο φορολογικό σύστημα, καθολική παροχή υπηρεσιών, δημόσια Υγεία, Παιδεία και Κοινωνική Ασφάλιση, προστασία του περιβάλλοντος, αειφόρο και ανθρωποκεντρική Ανάπτυξη, αξιοπρεπή, πλήρη και ελεύθερα επιλεγμένη εργασία για όλους, σταδιακή μείωση του χρόνου εργασίας χωρίς μείωση αποδοχών, ισότητα πρόσβασης στην απασχόληση, σεβασμό στη διαφορά, ισότητα των φύλων.
Το σύγχρονο και δημοκρατικό κοινωνικό κράτος εξασφαλίζει επαρκή χρηματοδότηση της κοινωνικής πολιτικής, εφαρμόζει δημογραφική πολιτική και πολιτικές στήριξης της οικογένειας (όχι μόνο με εισοδηματικές ενισχύσεις), επιδιώκει την αναγκαία κοινωνική συνεννόηση και συναίνεση, εφαρμόζει προγράμματα κατά του κοινωνικού αποκλεισμού με τη δημιουργία ολοκληρωμένων δικτύων κοινωνικής προστασίας για το μακροχρόνια άνεργο, το άτομο με αναπηρία, τον πολύτεκνο, το μετανάστη, το χαμηλοσυνταξιούχο.
Απευθυνόμενος στους λεγόμενους κοινωνικούς εταίρους υπογραμμίζω ότι ο ρόλος του κοινωνικού κράτους, ο οποίος πρέπει να δηλώνεται κατηγορηματικά και να εξειδικεύεται στον καταστατικό χάρτη της χώρας, δεν είναι ανεκτό να υποκαθίσταται από ιδιωτικού χαρακτήρα παρεμβάσεις στην κοινωνική πολιτική, που μπορούν να έχουν μόνο συμπληρωματικό και εντελώς δευτερεύοντα ρόλο. Τέτοιες ιδιωτικές παρεμβάσεις είναι η λεγόμενη εταιρική ευθύνη των επιχειρήσεων, ιδιωτικά κεφαλαιοποιητικά προγράμματα ασφάλισης, προγράμματα εκπαίδευσης των εργαζομένων, γονικής μέριμνας, περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης κ.ά.
Η πρόταση του συνδικαλιστικού κινήματος για τη συνταγματική αναθεώρηση κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή του Σ.Ε.Β., όπως παρουσιάστηκε στο «Ανοικτό Φόρουμ», τον Ιούλιο του 2006 και επικεντρώθηκε στη συνταγματική κατοχύρωση της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης, την απάλειψη της έννοιας της «αειφορίας», για το περιβάλλον και την ανάπτυξη καθώς και στην απάλειψη της συνταγματικής διάταξης ότι «το κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη χώρα» και αντικατάστασή της με την αρχή της λεγόμενης «ανοικτής οικονομίας της αγοράς με ελεύθερο και ανόθευτο ανταγωνισμό».
Η πρόταση του ΣΕΒ είναι στον πυρήνα της υπερφιλελεύθερου χαρακτήρα και οδηγεί στην απορρύθμιση του κοινωνικού κράτους και στην αποδόμηση των συνταγματικών φραγμών, ώστε να γίνει ανεξέλεγκτη η δραστηριότητα των επιχειρήσεων – μελών του.
Όπως είναι γνωστό, με την αναθεώρηση του 2001, με ευρύτατη πλειοψηφία, εισήχθη ρητά στο άρθρο 25 παρ.1 η αρχή του κοινωνικού κράτους και επιπλέον ειδικότερες διατάξεις για τη δημογραφική πολιτική, τα δικαιώματα των αναπήρων, τη δυνατότητα λήψης θετικών μέτρων για την άρση ανισοτήτων σε βάρος των γυναικών και άλλων ομάδων. Ο νομοθέτης και η νομολογία έχουν τη συνταγματική υποχρέωση να εφαρμόσουν, να εξειδικεύσουν, να αναπτύξουν τις συνταγματικές αυτές αρχές. Δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε από το Σύνταγμα την αντιμετώπιση όλων των προσδοκιών μας ή να φορτώνουμε στο Σύνταγμα την αδυναμία της πολιτικής εξουσίας να εφαρμόσει πολιτικές που ν’ ανταποκρίνονται στις προσδοκίες μας. Εντούτοις θεωρούμε ότι έχει μεγάλη αξία να θεσπίσει ο αναθεωρητικός νομοθέτης διατάξεις στο Σύνταγμα για την περαιτέρω εξειδίκευση του άρθρου 21 παρ. 5, δηλαδή της αρχής του κοινωνικού κράτους.
Συμβολική και ταυτόχρονα προτρεπτική ενέργεια θα ήταν επίσης η προσθήκη Προοιμίου στο αναθεωρημένο Σύνταγμα, όπου ανάμεσα σε άλλα (π.χ ελληνικός πολιτισμός, ελληνική γλώσσα, ελληνική παιδεία) θα κατοχυρωνόταν η αναγκαία ισορροπία του κοινωνικού κράτους και του κράτους δικαίου, δεδομένου ότι ζούμε σε εποχή που αναζητούνται συναινέσεις όχι στο χώρο του κοινωνικού κράτους αλλά στο χώρο της, αγοράς, με ορατές τις δυσμενείς επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή (εξαθλίωση, εγκληματικότητα κλπ).
Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ως θεωρητική προσέγγιση ότι η συνδικαλιστική πίεση για περαιτέρω ανάπτυξη και εξειδίκευση της συνταγματικής αρχής του κοινωνικού κράτους και του κοινωνικού κεκτημένου έχει χαρακτηριστικά ουτοπίας ακόμη και υποκρισίας στο δεδομένο δυσμενές διεθνές και εγχώριο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Η άποψη αυτή θεωρούμε ότι κάνει το λάθος να εκλαμβάνει ως δεδομένο ότι είναι a priori μάταιος και καταδικασμένος σε αποτυχία κάθε αγώνας και συλλογική δράση. Στην ουσία η προσέγγιση αυτή λογικά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το συνδικαλιστικό κίνημα οφείλει να ενσωματωθεί πλήρως στο σύστημα διαχειριζόμενο αμυντικά το κοινωνικό κεκτημένο και δίνοντας απλώς κάποιες μάχες οπισθοφυλακής και συντεταγμένης υποχώρησης.
Η απάντησή μας σ’ αυτή την προσέγγιση, την οποία θεωρούμε ιδεολογικά ενδοτική και απορρίπτουμε, συμπυκνώνεται στη φράση ότι ο εργαζόμενος λαός έχει δικαίωμα στο όνειρο και την ελπίδα, ότι ο αγώνας ποτέ δεν είναι μάταιος, παρά την πράγματι δύσκολη και αρνητική ιστορική συγκυρία.
Είναι άλλο ζήτημα οι αναγκαστικοί ελιγμοί τακτικής του συνδικαλιστικού κινήματος σε αντίξοες συνθήκες και άλλο, καταδικαστέο, η μοιρολατρική προσαρμογή στις αρνητικές πλευρές της παγκοσμιοποίησης, η αποστρατεία από τους αγώνες, η φιλαυτία στη θέση της φιλαλληλίας, ο αναχωρητισμός από συμμετοχικούς θεσμούς και λαϊκά κινήματα.
Εμείς δεν έχουμε τη ψευδαίσθηση ότι το Σύνταγμα είναι πανάκεια. Πιστεύουμε επίσης ότι προέχει η ανάγκη εφαρμογής του Συντάγματος και όχι η συχνή αναθεώρησή του, που υποκρύπτει ενίοτε πολιτικούς ελιγμούς διαφυγής από φλέγοντα ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας και των εργαζομένων ειδικότερα. Η ορθή ερμηνεία και η εφαρμογή του Συντάγματος είναι για μας το ζητούμενο, σε συνδυασμό βεβαίως με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπου και το ειδικό Κεφάλαιο για τα κοινωνικά δικαιώματα, καθώς και με το κοινοτικό δίκαιο, που είναι η πηγή του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου, στόχο εναντίον του οποίου βάλλουν ομαδόν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
Στο σκληρό πυρήνα των παραπάνω υπερνομοθετικής αξίας κειμένων συμπεριλαμβάνεται το δικαίωμα της δικαστικής προστασίας, ανάμεσα σε άλλα. Επομένως μάταια δημοσιοποιούνται ή διαρρέουν ιδέες για περιορισμό της δικαστικής προστασίας μέσω της συνταγματικής αναθεώρησης, όπως π.χ η απαγόρευση δικαστικής διεκδίκησης αναδρομικών αυξήσεων για μισθούς – συντάξεις. Μάταια επίσης γίνεται συζήτηση για περιορισμό της επεκτατικής εφαρμογής νομοθετημάτων με βάση την αρχή της ισότητας. Ευθέως αντισυνταγματικοί είναι επίσης νόμοι, που περιορίζουν την προσωρινή δικαστική προστασία, πχ ασφαλιστικά μέτρα, που αφορούν απολύσεις εργαζομένων και συμβασιούχων στο Δημόσιο.
Απορρίπτουμε κατηγορηματικά αμφίσημες ιδέες και προτάσεις, που αποσκοπούν ή θα οδηγήσουν στον περιορισμό ή και στην κατάργηση της μονιμότητας των νέων δημοσίων υπαλλήλων, κατ’ αναλογία των όσων ήδη έχουν νομοθετηθεί για τους νέους εργαζόμενους των ΔΕΚΟ.
- Η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι κατ’ εξοχή πολιτική διαδικασία αλλά είναι απαραίτητη η επιστημονική, πρωτίστως νομική επικουρία, που συνεισφέρει με τις ιδέες και τις ειδικές γνώσεις των επιστημόνων σ’ ένα κατά το δυνατόν αρτιότερο αποτέλεσμα.
Αυτή την επικουρία θελήσαμε ως Γ.Σ.Ε.Ε. να ζητήσουμε από εσάς τους εκλεκτούς καλεσμένους μας και σας ευχαριστούμε για την ανταπόκρισή σας, όπως και τους εκλεκτούς εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων, που στο δεύτερο μέρος της σημερινής διάσκεψης θα συμβάλουν στον κοινωνικό – πολιτικό διάλογο για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Η αναθεώρηση είναι μια διαδικασία με μεγάλη συμβολική αξία, που πρέπει να έχει και ουσιαστικό περιεχόμενο και προοδευτικό χαρακτήρα. Την επίκληση του Συντάγματος στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή δεν την έχουν ανάγκη οι λίγοι και ισχυροί της κοινωνίας. Την έχουν ανάγκη οι πλέον αδύναμοι, που είναι και οι πλέον αδικημένοι.

II. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Προσθήκη Προοιμίου με αναφορά στο κοινωνικό Κράτος
Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της αμφισβήτησης των κοινωνικών δικαιωμάτων θεωρούμε επιβεβλημένη την προσθήκη Προοιμίου στο Σύνταγμα με ευθεία και ανεπιφύλακτη αναφορά, ανάμεσα σε άλλα (πχ ελληνικός πολιτισμός, ελληνική γλώσσα, ελληνική Παιδεία), στη διατήρηση και ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και στην εγγύηση των κοινωνικών δικαιωμάτων. Επιβάλλεται στο αναθεωρημένο Σύνταγμα να ενδυναμωθεί ακόμη περισσότερο η προοπτική, η εξασφάλιση και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και ασφάλειας, καθώς και η αποτροπή του κοινωνικού αποκλεισμού.

Αναγνώριση και κατοχύρωση του κοινωνικού κεκτημένου
Προτείνεται η διασφάλιση και η αναγνώριση στο Σύνταγμα του κοινωνικού κεκτημένου, ώστε να είναι αντισυνταγματική η μείωση του υφιστάμενου επιπέδου προστασίας.Όταν υπάρχει διαμορφωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο εγγυήσεων ή παροχών, η συνταγματική προστασία ν’απαγορεύει την επιδείνωση του υφιστάμενου καθεστώτος ή την κατάργησή του. Τα δικαιώματα που συγκροτούν το Κράτος Πρόνοιας, να μπορούν να διευρύνονται από τον νομοθέτη, να βελτιώνονται οι συνθήκες διαβίωσης, να εφαρμόζεται ανάλογη κάλυψη αναγκών, όχι όμως να μειώνεται το επίπεδο προστασίας και το εύρος των κοινωνικών κατακτήσεων.Για τον προσδιορισμό του πυρήνα των κοινωνικών δικαιωμάτων, που δεν επιτρέπεται να θιγεί, να λαμβάνεται υπόψη η εξασφάλιση της υλικής και ηθικής υπόστασης του ανθρώπου, της αξιοπρεπούς διαβίωσης και της ποιότητας ζωής.

Ρητή συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος όλων σε ένα εγγυημένο από την Πολιτεία επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης και κοινωνικής ασφάλειας
Ρητή αναφορά στο Σύνταγμα για αναγνώριση ως αγώγιμου του δικαιώματος αξιοπρεπούς διαβίωσης και κοινωνικής ασφάλειας, ώστε να συγκεκριμενοποιηθεί η έννοια του κοινωνικού κράτους και της κοινωνικής συνοχής.Επισημαίνουμε με έμφαση ότι για μας κοινωνικό Κράτος δεν είναι εκείνο που απλά εξασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος, αρκούμενο σε εξατομικευμένη στόχευση σε φτωχούς, «χειμαζόμενους» και κοινωνικά αποκλεισμένους, μόνο με εισοδηματικές ενισχύσεις.Το εγγυημένο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης έχει ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα μεγάλη εννοιολογική διαφορά από το ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος.Είμαστε αντίθετοι με ενδεχόμενη συνταγματική ρήτρα για ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος, διότι εμπεριέχεται ο κίνδυνος να υπονομευθούν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας και να συμπιεσθούν μισθοί και συντάξεις προς το ελάχιστο επίπεδο, το οποίο θα εγγυάται το Κράτος με τους ελλειμματικούς του προϋπολογισμούς.

Συνταγματική εγγύηση της παροχής υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος σε όλους τους πολίτες
Δημόσιες Κοινωνικές υπηρεσίες, όπως π.χ. η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, η ύδρευση, η αποχέτευση θα πρέπει να παραμείνουν κατά βάση Δημόσιες και να παρέχονται σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες, ακόμη και σε όσους αντικειμενικά αδυνατούν να καταβάλουν το τίμημά τους.Η απελευθέρωση των σχετικών αγορών και η ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας αναμένεται ότι θα έχουν ως συνέπεια νέα τιμολογιακή πολιτική, στην οποία δεν θα μπορούν ν’ανταπεξέλθουν οι «χειμαζόμενες» κοινωνικές ομάδες.

Συνταγματική κατοχύρωση του συμμετοχικού ρόλου των κοινωνικών διαπραγματευτών στη χάραξη των εθνικών πολιτικών για την Ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. 
- Αναγνώριση στις ανώτατες συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών συναρμοδιότητας στη χάραξη και εφαρμογή εθνικών πολιτικών για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, στο πλαίσιο του πεδίου ευθύνης τους, ιδιαίτερα με την υποχρέωση της Κυβέρνησης να εισαγάγει στη Βουλή προς ψήφιση ή να εκδίδει διοικητικές πράξεις για την εφαρμογή των μεταξύ τους συμφωνιών, όταν εκείνες από κοινού το ζητούν.
- Συμμετοχή εκπροσώπων των κοινωνικών διαπραγματευτών στα συλλογικά όργανα διοίκησης και στις ανεξάρτητες αρχές.

Διεύρυνση του δικαιώματος της απεργίας και απαγόρευση της ανταπεργίας των εργοδοτών
Προτείνεται η συνταγματική κατοχύρωση της απεργίας πολιτικής αλληλεγγύης και να επιτραπεί η απεργία στα σώματα ασφαλείας και στους δικαστικούς.Προτείνεται επίσης η προσθήκη διάταξης στο άρθρο 23 παρ.2 με την οποία ν’απαγορεύεται η ανταπεργία των εργοδοτών.Η απαγόρευση αυτή προβλέπεται ήδη στο Ν. 1264/1982 για τις συνδικαλιστικές ελευθερίες και δικαιώματα. Η συνταγματική κατοχύρωση αποβλέπει σε ενδεχόμενη σύγκρουση στο μέλλον με αντίστοιχη διάταξη Διεθνούς Συμβάσεως Εργασίας ή άλλου κανόνα δικαίου υπερνομοθετικής ισχύος (28 παρ.1 Σ).

Κατάργηση της δικαστικής επικύρωσης της σύστασης επαγγελματικού σωματείου
Προτείνεται η προσθήκη ερμηνευτικής δήλωσης στο άρθρο 23Σ, χωρίς αναδρομική ισχύ, με την οποία η σύσταση σωματείου και η τροποποίηση του Καταστατικού του να γίνονται με την απλή εγγραφή σε ειδικό βιβλίο για την τήρηση της αρχής της δημοσιότητας.Η διάταξη αποβλέπει στην αναγνώριση της πλήρους ανεξαρτησίας του θεσμού της συνδικαλιστικής έκφρασης και οργάνωσης από την ισχύουσα πρακτική της δικαστικής επικύρωσης και στην προσαρμογή προς τα διεθνώς κρατούντα.

Αναγνώριση της αρχής της εθνικής μεταχείρισης στους μετανάστες
Με την είσοδο και εγκατάσταση χιλιάδων μεταναστών στη χώρα και εν όψει της υποχρεωτικής σύγκλισης με την προστατευτική νομοθεσία του διεθνούς μεταναστευτικού δικαίου και της συμμόρφωσης προς τους γενικά παραδεγμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, κρίνεται σκόπιμη η προσθήκη διάταξης, σύμφωνα με την οποία στους αλλοδαπούς στους οποίους παρέχεται (πολιτικό) άσυλο και στους νομιμοποιούμενους οικονομικούς μετανάστες, σύμφωνα με τον νόμο, ν’αναγνωρίζεται η αρχή της εθνικής μεταχείρισης, όσον αφορά στην απόλαυση των δικαιωμάτων και ελευθεριών, με την εξαίρεση εκείνων για τα οποία το Σύνταγμα απαιτεί την ελληνική ιθαγένεια.Η μεταβολή της διατύπωσης της παρ.2 του άρθρου 102 με την αναθεώρηση του 2001 ήταν ένα θετικό βήμα σ’αυτή την κατεύθυνση, που πρέπει να έχει συνέχεια.

Οι αποδοχές των Δημοσίων Υπαλλήλων να ρυθμίζονται με Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΣΣΕ)
Προτείνεται να υπάρξει συνταγματική πρόβλεψη, ώστε και οι αποδοχές των Δημοσίων Υπαλλήλων να ρυθμίζονται με τη σύναψη Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ).Η ΣΣΕ για τις αποδοχές δεν είναι αντίθετη με τη δημοσίου δικαίου σχέση εργασίας. Για όσα η Κυβέρνηση θα δεσμεύεται με τη ΣΣΕ, θα τα εντάσσει στον Προϋπολογισμό του Κράτους ή στον ειδικό Νόμο του άρθρου 80 του Συντάγματος.Η προηγούμενη αναθεώρηση για το άρθρο 22 παρ.3, ειδικά για τον καθορισμό των αμοιβών των δημοσίων υπαλλήλων μέσω ΣΣΕ, χωρίς να τον αποκλείει, δεν είχε την αναγκαία συνέχεια και συνάντησε την ατολμία του νομοθέτη.

Άρθρο 103 παρ. 2, 3, 5 και 8 του Συντάγματος. Μονιμότητα στο Δημόσιο
Η Γ.Σ.Ε.Ε. είναι αντίθετη με την προτεινόμενη αναθεώρηση του 103Σ, που περιέχεται στην Πρόταση της Νέας Δημοκρατίας, να θεσπισθεί δηλ. η δυνατότητα κάλυψης οργανικών θέσεων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου Τομέα, μέσω ΑΣΕΠ, από υπαλλήλους που συνάπτουν συμβάσεις αορίστου χρόνου και όχι μόνο από μονίμους δημοσίους υπαλλήλους. Αυτό προβλέπεται ήδη στο άρθρο 103 παρ.8. Όσον αφορά δε στη δυνατότητα εξέλιξης των υπαλλήλων αορίστου χρόνου όπως εξελίσσονται οι δημόσιοι υπάλληλοι, δεν χρειάζεται συνταγματική πρόβλεψη, διότι αρκεί η νομοθετική ρύθμιση του θέματος.Εύλογα ερωτηματικά προκαλεί η αόριστη και ασαφής επαναφορά στη συζήτηση της Αναθεώρησης του συγκεκριμένου θέματος σε συνδυασμό με τις ρυθμίσεις για τους νεοείσακτους στις ΔΕΚΟ και με κυβερνητικές δηλώσεις για μεταρρυθμίσεις στη μονιμότητα στο στενό Δημόσιο Τομέα, καθώς και στο ρόλο του ΑΣΕΠ. Επιδέχεται πολλές ερμηνείες ο ισχυρισμός στην Πρόταση των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας ότι υπάρχει «κενό και ανάγκη αναδιατύπωσης των παρ. 2,3,5 και 8 του άρθρου 103, ώστε να προβλεφθεί ρητά με εκτελεστικό της διάταξης αυτής νόμο πότε και με ποιους όρους επιτρέπεται (πάντοτε μέσω ΑΣΕΠ) η κάλυψη οργανικών θέσεων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου Τομέα από υπαλλήλους με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου». Είναι απαραίτητο να διευκρινισθεί άμεσα αν η πρόταση της Ν.Δ. για την αναθεώρηση του 103Σ σηματοδοτεί πρόθεση για μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων υπέρ των υπαλλήλων με συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Επίσης να αποσαφηνισθεί, αν σηματοδοτείται ενδεχομένως πρόθεση μελλοντικής τακτοποίησης των συμβασιούχων νέας γενεάς, για τους οποίους τώρα ισχύουν οι απαγορεύσεις του 103 Σ και του Π.Δ. 160/2004.