ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΤΑΛΗΣ
ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΠΑΣΟΚ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ
Aνακοίνωση Τύπου, 26 Ιουνίου 2008
Σημεία από την εισήγηση κατά τη διάρκεια της συζήτησης του ν/σ «Θεσμικό πλαίσιο για τις Μεταπτυχιακές Σπουδές»

Α. Για τη διαρροή της βαθμολογίας των Πανελληνίων εξετάσεων
Θερμά συγχαρητήρια για την ταχύτητα έκδοσης των βαθμολογιών στις Πανελλήνιες εξετάσεις.  Ήταν τέτοια η ταχύτητα, που ορισμένα γραφεία βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας είχαν τις βαθμολογίες, δύο ήμερες νωρίτερα και «εξυπηρετούσαν» τους γονείς και τα παιδιά.  Πρόκειται για το αθλιότερο ρουσφέτι. Να εκμεταλλεύεσαι δηλαδή, την αγωνία νέων παιδιών και να τα εκπαιδεύεις σε μια τέτοιου είδους γνωριμία με τα βουλευτικά γραφεία.  Η πρακτική αυτό από όποιο βουλευτικό γραφείο και αν προέρχεται είναι απολύτως καταδικαστέα.

Β. Γενικό πλαίσιο ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα σήμερα
1. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα σήμερα, είναι η εξαιρετικά χαμηλή χρηματοδότηση, μόλις 4500 ευρώ ανά φοιτητή το έτος τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 10000 ευρώ.
2. Ειδικά στο θέμα των φοιτητικών εστιών, επισημαίνεται ότι όπως προκύπτει από πρόσφατη απάντηση (Απρίλιος 2008) του Υπουργείου Παιδείας σε ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου, το σύνολο των διαθέσιμων φοιτητικών κλινών είναι 9172. Ο αριθμός αυτός διακρίνεται σε 7374 κλίνες στις φοιτητικές εστίες και σε 1798 κλίνες που ενοικιάζονται σε ξενοδοχεία. Ουσιαστικά υποστηρίζεται μόλις το 7% των φοιτητών που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο διαμονής τους. Είναι προφανές ότι η εικόνα είναι κάθε άλλο παρά ικανοποιητική.
3. Σε ό,τι αφορά στην πανεπιστημιακή έρευνα, το ΥΠΕΠΘ διαθέτει σε ετήσια βάση μόλις το ποσόν των 10 εκ. ευρώ (για 12.000 μέλη ΔΕΠ, 22 Πανεπιστήμια, 18 ΤΕΙ, 452 ΠΜΣ), δηλαδή περίπου 70 ευρώ ανά μέλος ΔΕΠ το μήνα.
4. Σε ότι αφορά στα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, επισημαίνεται ότι παραμένουν σε εκκρεμότητα για 44 τμήματα ΑΕΙ και 31 τμήματα ΤΕΙ, γεγονός που οδηγεί σε ομηρία περίπου 350.000 αποφοίτους.

Γ. Η πολιτική της Κυβέρνησης
1. Η Κυβέρνηση υποστήριξε ατυχώς ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα βελτιώσει το Δημόσιο Πανεπιστήμιο. Προκάλεσε έτσι σοβαρή κρίση στα Πανεπιστήμια, η οποία κλιμακώθηκε τους δύο τελευταίους μήνες σχεδόν σε όλα τα ΑΕΙ της χώρας.
2. Η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα πανεπιστήμια με το ίδιο πολιτικό σκεπτικό όπως τις προβλήτες των λιμανιών του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Οι φοιτητές όμως δεν είναι εμπορευματοκιβώτια.

Δ. Το Σχέδιο Νόμου
1. Το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει ότι είναι ευθύνη της Πολιτείας η χρηματοδότηση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ).  Υποστηρίζει ότι η οργάνωση και η λειτουργία των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών θα πρέπει να εντάσσεται στην αυτοδιοίκηση των Πανεπιστημίων. Υποστηρίζει την αξιολόγηση των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ για τη λειτουργία των ΠΜΣ, αξιολόγηση που μπορεί να είναι εσωτερική και εξωτερική και θα βασίζεται σε συγκεκριμένα και διαφανή κριτήρια. Υποστηρίζει την ισότιμη πρόσβαση των νέων στα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών μέσα και από ένα εκτενές πρόγραμμα υποτροφιών ώστε να αποφεύγονται νέες κοινωνικές ανισότητες στην εκπαίδευση. Θεωρεί αναγκαία τη γενναία αύξηση της χρηματοδότησης της πανεπιστημιακής έρευνας αλλά και την εξωστρέφεια των ΑΕΙ της ημεδαπής μέσα από συνεργασίες με έγκριτα πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού.
2. Το ΠΑΣΟΚ καταψηφίζει το Σχέδιο Νόμου γιατί αποτυγχάνει να ικανοποιήσει 5 βασικές προϋποθέσεις: να βελτιώσει τη θεσμοθέτηση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, να ενισχύσει τη χρηματοδότησή τους, να διασφαλίσει την ισότιμη πρόσβαση των νέων σε αυτά, να προωθήσει την αυτονομία των ΑΕΙ στο επίπεδο των μεταπτυχιακών σπουδών και να υποστηρίξει την πανεπιστημιακή έρευνα.
3. Θετικές πρόνοιες του σχεδίου νόμου είναι η παροχή υποτροφιών σε μεταπτυχιακούς φοιτητές (αν και δεν υπάρχει καμία δέσμευση για το ύψος των διαθέσιμων πιστώσεων), η θέσπιση ΠΜΣ και από τα ΤΕΙ, η δυνατότητα που προσφέρεται σε υποψήφιους διδάκτορες να παρέχουν επικουρικό εκπαιδευτικό έργο με αμοιβή και η παροχή ιατροφαρμακευτικής κάλυψης για τους μεταπτυχιακούς φοιτητές.
4. Ειδικότερα σε ότι αφορά στο Σχέδιο νόμου καταγράφονται τα εξής:
1. Δεν ενισχύει την αυτονομία των ΑΕΙ. Αντίθετα τα διατηρεί εγκλωβισμένα σε ένα παρωχημένο συγκεντρωτισμό του Υπουργείου Παιδείας, αφυδατώνοντας έτσι το δυναμικό τους.
2. Δεν εγγυάται τη συνέχιση της χρηματοδότησης των ΠΜΣ που θα αξιολογηθούν (θετικά), γεγονός που παραπέμπει στην πρόθεση του ΥΠΕΠΘ να περιορίσει δραστικά τις πιστώσεις που διατίθενται για αυτή τη βαθμίδα της ανώτατης εκπαίδευσης στρέφοντας έτσι τα ΑΕΙ στην αναζήτηση άλλων πόρων. Αυτό τεκμηριώνεται από την παράγραφο 4 του Άρθρου 6 στην οποία αναφέρεται ότι «το ΥΠΕΠΘ χρηματοδοτεί κατά προτεραιότητα ΠΜΣ τα οποία εντάσσονται στο πλαίσιο των επιστημονικών τομέων προτεραιότητας που έχουν καθορισθεί με απόφαση του Υπουργού Παιδείας». Το πώς και πότε καθορίζονται οι επιστημονικοί αυτοί τομείς προτεραιότητας είναι άγνωστο, γεγονός που ενισχύει την αδιαφάνεια και προκαλεί εύλογες ανησυχίες για πελατειακές σχέσεις. 
3. Δεν εγγυάται τη χρηματοδότηση νέων ΠΜΣ, ιδιαίτερα δε, αυτών που εντάσσονται στην κατηγορία των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών.
4. Αναφέρεται η αξιολόγηση των ΠΜΣ ως προϋπόθεση συνέχισης ή και χρηματοδότησής τους. Το ΠΑΣΟΚ είναι θετικό στην αξιολόγηση. Όμως το σχέδιο νόμου είναι εξαιρετικά ασαφές ως προς τα κριτήρια αξιολόγησης και προκαλούνται ως εκ τούτου εύλογες ανησυχίες για την πραγματική σκοπιμότητα της αξιολόγησης.
5. Τίθεται ως προϋπόθεση για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής η κατοχή Μεταπτυχιακού Τίτλου Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.). Η προϋπόθεση αυτή δεν συναντάται στη διεθνή πρακτική και μας βρίσκει αντίθετους. Επισημαίνεται δε ότι περιπλέκει ακόμη περισσότερο το ζήτημα των πενταετών κύκλων σπουδών.
6. Δίνεται η δυνατότητα στα ΤΕΙ να έχουν αυτόνομα ΠΜΣ, διάταξη την οποία υποστηρίζουμε. Όμως το ΥΠΕΠΘ δε δεσμεύεται για την αύξηση της χρηματοδότησής τους, για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, για τη βελτίωση των υλικοτεχνικών υποδομών, κ.α.  Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την τελική αδυναμία των ΤΕΙ να ανταποκριθούν στις πιεστικές ανάγκες ενός ΠΜΣ.
7. Υποβαθμίζεται η πανεπιστημιακή έρευνα παρά τις περί αντιθέτου δεσμεύσεις του ΥΠΕΠΘ κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου για την έρευνα. Δεν υπάρχει καμία δέσμευση για αύξηση της χρηματοδότησης για την πανεπιστημιακή έρευνα παρά τις δεσμεύσεις του ΥΠΕΠΘ κατά την πρόσφατη συζήτηση του νομοσχεδίου για την έρευνα.

Ε. Η κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης
1. Προβλέπεται (άρθρο 10) η δημιουργία ΠΜΣ από ελληνικά πανεπιστήμια στο εξωτερικό. Το πνεύμα του νομοθέτη είναι να ενισχύσει την ελληνική διαδικασία «franchising”, καθώς όπως προκύπτει από το σχετικό άρθρο, το ελληνικό ΑΕΙ μπορεί να συνεργάζεται με ιδιωτικές εταιρείες στη χώρα υποδοχής. Ο σκοπός είναι προφανής. Να νομιμοποιήσει έτσι το ΥΠΕΠΘ τη διαδικασία της δικαιόχρησης στο ελληνικό πανεπιστημιακό σύστημα. Με γνώμονα το γεγονός ότι πιστεύουμε στην εξωστρέφεια των ελληνικών ΑΕΙ, προτείναμε να αλλάξει η διατύπωση ώστε να είναι δυνατή η δημιουργία ΠΜΣ στο εξωτερικό μόνο σε συνεργασία με ομοταγή ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και αναγνωρισμένα ερευνητικά Ινστιτούτα. 
Για το σημείο αυτό ετέθη ζήτημα αντισυνταγματικότητας από το ΠΑΣΟΚ καθώς υποστηρίχθηκε ότι με το άρθρο 10 α, παρακάμπτεται το άρθρο 16 του Συντάγματος.
2. Προβλέπεται (άρθρο 10, παρ. β) η οργάνωση ΠΜΣ στην Ελλάδα, μέσα από συνεργασίες ελληνικών και ξέων πανεπιστημίων. Η διάταξη έχει εξωστρεφή διάθεση και είναι καταρχήν θετική. Όμως το Σχέδιο Νόμου δίνει τη δυνατότητα ο τελικός τίτλος σπουδών να προσφέρεται μόνο από το πανεπιστήμιο της αλλοδαπής. Το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει ότι ο τίτλος σπουδών πρέπει να δίνεται από το πανεπιστήμιο της ημεδαπής ή από κοινού από τα συνεργαζόμενα πανεπιστήμια.
3. Προβλέπεται (άρθρο 11) η δημιουργία Ερευνητικών Πανεπιστημιακών Ινστιτούτων (ΕΠΙ) μέσα στα Πανεπιστήμια. Τα ΕΠΙ δημιουργούνται ως ΝΠΙΔ και εξαιρούνται του δημόσιου τομέα.  Κατά συνέπεια δεν υπόκεινται στην εθνική νομοθεσία σε ότι αφορά στις αναθέσεις έργων, μελετών, υπηρεσιών και προμηθειών αλλά και στις προσλήψεις προσωπικού (που εξαιρούνται του ΑΣΕΠ).  Η διάταξη αυτή δημιουργεί πολλαπλές ταχύτητες μέσα στο Πανεπιστημιακό σύστημα και αναμένεται ότι θα προκαλέσει προβλήματα στη λειτουργία του. Εμείς πιστεύουμε ότι θα πρέπει να αποφεύγονται οι κάθετες δομές μέσα στο σύστημα των ΑΕΙ (όπως γίνεται με τα ΕΠΙ), αλλά αντίθετα να ενισχύονται οι οριζόντιες συνεργασίες μέσα από διατμηματικά εργαστήρια που θα έχουν ευελιξία ως προς τη λειτουργία τους και θα υποστηρίζονται από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας των Πανεπιστημίων.