ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
Ανακοίνωση Τύπου, 9 Φεβρουαρίου 2009

Σημεία δηλώσεων του Υπουργού εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
κ. Άρη Σπηλιωτόπουλου, στο Ρ/Σ «Alpha Radio» και το δημοσιογράφο κ. Μπάμπη Παπαπαναγιώτου και στο Ρ/Σ «City» και τους δημοσιογράφους κ.κ. Γιώργο Κουβαρά και Νόνη Καραγιάννη

- Για τις πρωτοβουλίες εκτόνωσης της έντασης στο χώρο της Παιδείας.
«Είναι μία πρωτοβουλία η οποία πράγματι εκτόνωσε μία ένταση, υπό την έννοια ότι φάνηκε από τη δική μας πλευρά η, πράγματι, ανιδιοτελής πρόθεση να συζητήσουμε τα ουσιαστικά και καυτά ζητήματα της παιδείας, χωρίς προειλημμένες αποφάσεις, χωρίς προ-δεσμεύσεις και σίγουρα χωρίς προκαταλήψεις.

- Για τη σημασία του όρου «tabula rasa»
«Όταν λέμε tabula rasa δεν αναφερόμαστε στο έργο το οποίο έχει γίνει. Και δεν μπορούμε να διαγράψουμε το έργο το οποίο έχει γίνει πολύ πριν από εμάς και ενδεχομένως θα συνεχίσει το έργο να γίνεται και πολύ μετά από εμάς. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε το εξής, ότι αφ’ ενός μεν προσπάθειες έχουν γίνει από όλες τις κυβερνήσεις και από πολλούς υπουργούς και οφείλω να ομολογήσω, ότι κάθε Κυβέρνηση, ανεξαρτήτως ιδεολογικής ή πολιτικής προέλευσης, κατέθεσε το δικό της μικρό ή μεγάλο λιθαράκι στην προσπάθεια επίλυσης χρόνιων ζητημάτων στα θέματα της εκπαίδευσης. Γι’ αυτό και θα έλεγα, ότι πράγματι το έργο έχει μία συνέχεια.
Αυτό όμως δεν σημαίνει, ότι ακόμη και σήμερα έχουμε καταφέρει, συναινετικά, να αντιμετωπίσουμε την παιδεία με έναν τέτοιο τρόπο όπου όλοι μαζί να έχουμε φτιάξει ένα συγκεκριμένο εθνικό σχέδιο δράσης το οποίο να μην αλλάζει από υπουργό σε υπουργό και κυρίως να έχει συνέχεια και συνέπεια σε ένα μακρύ χρονικό ορίζοντα και να δεσμεύσει όλες τις πολιτικές πλευρές. Αυτό, ακόμη και σήμερα, δεν το έχουμε καταφέρει. Και όταν λέμε θα κάνουμε διάλογο, θα κάνουμε διάλογο για τα συγκεκριμένα ζητήματα. Και εκεί ακριβώς μπήκε το tabula rasa, ότι ο διάλογος αυτός για τα συγκεκριμένα ζητήματα γίνεται χωρίς προδιαγεγραμμένες κατευθύνσεις, ο χάρτης δηλαδή δεν είναι προδιαγεγραμμένος όσον αφορά στις κατευθύνσεις της συζήτησης, προς τα πού, δηλαδή, θέλουμε να πάει. Υπ’ αυτή, λοιπόν, την έννοια, για τα συγκεκριμένα ζητήματα δεν υπάρχουν προειλημμένες αποφάσεις και εκεί η συζήτηση είναι από μηδενική βάση».
«Είμαι ανοιχτός να ακούσω όλες τις απόψεις. Και στο ναι και στο όχι και στο εναλλακτικό και στο διαφορετικό θα ακουστούν τα πάντα και από εκεί και έπειτα βεβαίως εγώ σας διαβεβαιώ δεν έχω το παραμικρό κόμπλεξ να δεχτώ την οποιαδήποτε άποψη, αρκεί να είναι χρήσιμη. Δε με ενδιαφέρει αν η άποψη αυτή προέρχεται από την αριστερά ή από το κέντρο, με τις παραδοσιακές ετικέτες. Με ενδιαφέρει να είναι χρήσιμη και σωστή».

- Για το πόσο κατά πόσον μπορεί να εξελιχθεί διάλογος μέσα σε προεκλογικό κλίμα.
«Καταρχήν δε δέχομαι ότι το κλίμα είναι προεκλογικό. Δεύτερον, θεωρώ ότι πρέπει όλες οι πολιτικές δυνάμεις να σταθούν στο ύψος της περίστασης και να μην αφήσουν την Παιδεία να μπει στο στενό πεδίο της όποιας κομματικής αντιπαράθεσης. Από τη δική μας πλευρά είμαστε υποχρεωμένοι αυτό να το περιφρουρήσουμε. Το αν αυτό θα είναι και εφικτό δεν εξαρτάται μόνο από εμάς και τη δουλειά μας, θα εξαρτηθεί και το πόσο υπεύθυνα θα χειριστούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης το ζήτημα της παιδείας».

- Για την ως τώρα στάση του ΠΑΣΟΚ στο θέμα του διαλόγου
«Το ΠΑΣΟΚ είπε, σε επίπεδο Βουλής, σε επίπεδο δηλαδή ηγεσίας στην προ ημερησίας συζήτηση για το θέμα της Παιδείας ότι θα συμμετέχει στο διάλογο. Και αυτό είπε και σε τηλεοπτικές εκπομπές - και μαζί μου μάλιστα - και η κα Διαμαντοπούλου. Υπ’ αυτή την έννοια, θεωρώ ότι αυτή είναι μια γόνιμη απόφαση. Τώρα περιμένουμε και από τα κόμματα να απαντήσουν. Θεωρώ ότι μόλις απαντήσει και το ΠΑΣΟΚ επισήμως δια των εκπρόσωπών του, θα είμαστε σε θέση να ξεκινήσουμε και το διάλογο».

- Για το εάν ο Υπουργός Παιδείας έχει διαμορφωμένη άποψη για τις απαιτούμενες αλλαγές.
«Το ότι λέω ότι είμαι ανοιχτός στη συζήτηση και η συζήτηση είναι χωρίς προειλημμένες αποφάσεις δεν σημαίνει ότι δεν έχω άποψη, δεν σημαίνει ότι δεν έχω ένα τρόπο δικό μου που προσεγγίζω τα πράγματα και σαφώς δεν σημαίνει ότι αποποιούμαι τις ευθύνες που αναλογούν στο Υπουργείο Παιδείας, όσο τουλάχιστον εγώ έχω την ευθύνη αυτή. Σημαίνει όμως, από την άλλη πλευρά, ότι δεν θέλω προκαταβολικά να καταθέσω αυτές τις απόψεις στο διάλογο για να μην σηματοδοτήσω προδιαγεγραμμένη κατεύθυνση προς την οποία επιθυμώ να πάει ο διάλογος. Δε θα ήθελα, με άλλα λόγια, καταθέτοντας δικές μας απόψεις, να εμφανιστούμε ότι χειραγωγούμε το διάλογο.
Έχουμε, λοιπόν, μια διαφορετική προσέγγιση. Η προσέγγιση είναι κρατούμε τις απόψεις, ακούμε, αφουγκραζόμαστε, δεν έχουμε την παραμικρή προκατάληψη να δεχτούμε αν έχουμε κάνει λάθος, δεν έχουμε την παραμικρή προκατάληψη να δεχτούμε την ορθότητα της όποιας επιλογής μας υποδειχθεί, ανεξάρτητα από την ιδεολογική ή πολιτική της αφετηρία».

- Για τα κύρια ζητήματα που θα απασχολήσουν το διάλογο
«Τα κύρια ζητήματα τα οποία θα μας απασχολήσουν, έχουν να κάνουν με την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση διότι πιστεύουμε ότι ακριβώς εκεί βρίσκεται ο θεμέλιος λίθος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και εκεί, εάν μπορέσουμε και τον αναβαθμίσουμε και τον αναπροσαρμόσουμε στη σωστή κατεύθυνση, θα έχουμε κάνει μία πάρα πολύ σημαντική δουλειά».
«Είναι σαφές ότι ο προσανατολισμός μας είναι στο πλαίσιο αρχών. Το πλαίσιο αρχών είναι αυτό που σας είπα. Ότι πρέπει να αποσυνδεθεί το σχολειό από τις εξετάσεις. Θα πρέπει να πάψουν οι εξετάσεις να δίδουν μία και μόνο ευκαιρία στα παιδιά. Θα πρέπει να στραφούμε στη γενικότερη παιδεία. Θα πρέπει να εισάγουμε ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την κινητροδότηση των δεξιοτήτων των παιδιών. Ζώνη πολιτισμού σας είπα, νέες τεχνολογίες. Θέματα δηλαδή που μπορούν να βοηθήσουν και να απελευθερώσουν και το χρόνο των παιδιών για πιο δημιουργικές κατευθύνσεις».
«Αυτά είναι τα κύρια που μας απασχολούν. Φυσικό είναι, αφού μιλάμε και για αποσύνδεση του Λυκείου, από το να είναι προπαρασκευαστικό κέντρο για τις εξετάσεις, η «ουρά» να είναι ο τρόπος εισαγωγής των παιδιών. Το κύριο θέμα όμως, ο κύριος κορμός, είναι τι Γυμνάσιο, τι Λύκειο θέλουμε, τι Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θέλουμε. Και αφού αποσυνδεθεί, είναι σαφές ότι ασχολούμαστε και με τον τρόπο εισαγωγής. Σε αυτά που συζητάμε, λογικό είναι να υπάρχει ένα πλαίσιο αρχών. Και γι’ αυτό εξ’ αρχής είπα, ότι το μοναδικό πλαίσιο αρχών το οποίο μας δεσμεύσει, είναι το πλαίσιο αρχών που έχει θέσει η ΟΛΜΕ».

- Για το χρονοδιάγραμμα του διαλόγου
«Η στόχευση είναι, ο διάλογος να ξεκινήσει, ει δυνατόν, τις αμέσως προσεχείς ημέρες».
«Εάν έβαζα τον χρονικό ορίζοντα, όλοι θα επιχειρούσαν να συνδέσουν το χρονικό ορίζοντα που βάζω με τις οποιεσδήποτε πολιτικές εξελίξεις ή την οποιαδήποτε κινητικότητα. Δε ήθελα να προκαλέσω την οποιαδήποτε καχυποψία. Ζήτησα από το ίδιο το Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και τον επικεφαλής, να μας πει ποιο χρονικό ορίζοντα θεωρεί το ίδιο το Συμβούλιο ως ικανό χρονικό ορίζοντα για να προχωρήσει αυτή η διαδικασία της συζητήσεως και ο κ. Μπαμπινιώτης είπε για κάποιο εξάμηνο. Εάν το εξάμηνο είναι αρκετό, εγώ είμαι ικανοποιημένος. Εάν πάλι θέλουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή μικρότερο, να μας το πουν. Εμένα με ενδιαφέρει πράγματι να μην αιφνιδιαστεί κανείς, να μην αισθανθεί κανείς ότι συνδέεται αυτή η συζήτηση με την οποιαδήποτε πολιτική σκοπιμότητα. Αν κάνει μια καλή δουλειά ο κ. Μπαμπινιώτης και κριθεί - βεβαίως και στο Εθνικό Συμβούλιο θα το φιλτράρουμε και αυτό - θα μπορέσει να είναι ένα σχέδιο, το οποίο εκ των πραγμάτων να βάλει τις βάσεις για το αύριο».

- Για το δεσμευτικό χαρακτήρα των προτάσεων
«Αντιλαμβάνεστε ότι το Υπουργείο Παιδείας είναι αυτό που αποφασίζει. Στο πλαίσιο όμως των βασικών αρχών, στο πλαίσιο δηλαδή των μέτρων, προφανώς όλα αυτά θα γίνουν σε συνεργασία. Γι’ αυτό άλλωστε και εμπιστευόμαστε το διάλογο. Άρα είναι λογικό, αυτά που θα προκύψουν από το διάλογο να είναι ένα δεσμευτικό πλαίσιο κατευθυντηρίων γραμμών μέσα στο οποίο πρέπει να κινηθούν οι αποφάσεις μας».

- Για την εικόνα της κυβέρνησης
«Πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο ζητήματα. Στα ζητήματα της στρατηγικής υπάρχει μία κυβερνητική επιλογή η οποία υπηρετείται από όλους. Από εκεί και έπειτα, στο θέμα της έκφρασης αντιλαμβάνεστε ότι εκεί υπάρχουν διαφορετικές αποχρώσεις. Οι διαφορετικές αποχρώσεις δεν πρέπει να μας ξενίζουν. Δεν μπορεί να υπάρχει η απίστευτη ομοιογένεια στην έκφραση ούτε, από την άλλη πλευρά, μια διαφορετική έκφραση πρέπει να παρερμηνεύεται και να εμφανίζεται ότι δήθεν πλήττει τη στρατηγική. Πρέπει να είμαστε λίγο πιο ανοιχτοί σε τέτοια ζητήματα, αυτή είναι η δική μου εκτίμηση την οποία δεν τη λέω τώρα, την είχα πάντα όπως ξέρετε και την ίδια θα υπερασπίζομαι».
«Πολλές φορές δίδουμε ιδιαίτερη σημασία σε κάποιες τοποθετήσεις που, είτε δεν έχουν αποδοθεί σωστά ή πολλές φορές, από την δική μας πλευρά, παρερμηνεύονται. Ή μπορεί να είναι και διαφορετικές απόψεις, γιατί κι αυτό το δέχομαι. Στην πολιτική δεν μπορεί να υπάρχει η απόλυτη ομοιογένεια, πολύ περισσότερο σε μεγάλα κόμματα. Τα μεγάλα κόμματα έχουν σημαντικούς πολιτικούς και οι σημαντικοί πολιτικοί είναι λογικό να έχουν και τις δικές τους προσωπικές απόψεις. Και στο τέλος– τέλος, όλα αυτά συνθέτουν την ουσιαστική κυβερνητική πολιτική, η οποία βεβαίως μας δεσμεύει όλους, συμφωνούμε σ’ αυτήν. Αλλά δεν πρέπει να δίδουμε ιδιαίτερη σημασία σε διαφορετικές προσεγγίσεις. Και στο κάτω– κάτω, δεν πρέπει να τις φοβόμαστε. Πολλές φορές κατηγορούμε για μονολιθισμό κάποιες πολιτικές καταστάσεις και την ίδια στιγμή αισθανόμαστε οι ίδιοι επιφυλακτικοί και όταν ακούμε διαφορετικές απόψεις».

- Για το αν ο κ. Αβραμόπουλος είχε δίκιο 
«Ο κ. Αβραμόπουλος είπε τι ακριβώς εννοούσε. Εγώ κατάλαβα ότι ο κ. Αβραμόπουλος είπε, ότι αν το ΠΑΣΟΚ είχε συναινέσει σε έναν διάλογο πιο ουσιαστικό και είχε συμβάλλει, στο μέτρο του εφικτού, ως αξιωματική αντιπολίτευση με δικές του προτάσεις για τη δημιουργία ενός σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση της κρίσης, επειδή αυτό θα ήταν προϊόν συναινετικής συζητήσεως και διαλόγου και χρήσιμης συνεισφοράς της αντιπολίτευσης, θα είχε τη μορφή εθνικού σχεδίου, γιατί θα είχε και μια πλατιά πολιτική και κοινωνική συναίνεση»

- Για το εάν εκλήθη το ΠΑΣΟΚ σε διάλογο για την αντιμετώπιση της κρίσης
«Στην πολιτική, το «καλώ, δεν καλώ» είναι σχετικό. Στα μείζονα και στα σημαντικά δεν χρειάζεται κανείς ιδιαίτερη πρόσκληση όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε συγκεκριμένους κινδύνους. Και δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι θεωρώ το ΠΑΣΟΚ ότι είναι ένα κόμμα υπεύθυνο, ένα κόμμα που, ως αξιωματική αντιπολίτευση, πρέπει να στέκεται στο ρόλο της ευθύνης που έχει. Υπ’ αυτή, λοιπόν, την έννοια, βλέπει ότι η όλη συζήτηση που αφορά στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο και απ’ όλες τις κυβερνήσεις και από τις κοινωνίες που συσπειρώνονται γύρω από όλες τις κυβερνήσεις, αφορούν το πώς θα θωρακιστούν οι οικονομίες για να αντιμετωπίσουν τη μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική κρίση η οποία έχει γίνει ποτέ. Και κυρίως, πώς θα περιορίσουν τις συνέπειες που αυτή θα προκαλέσει στις πραγματικές οικονομίες.
Άρα, δεν χρειάζεται ιδιαίτερη πρόσκληση στο ΠΑΣΟΚ ως κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης να συνεισφέρει με συγκεκριμένες προτάσεις στο διάλογο που έχουμε ανοίξει και δημόσια, και σε επίπεδο Βουλής, για το πώς μπορεί η οικονομία να θωρακιστεί. Πιστεύετε ότι δεν θα γίνουμε σοφότεροι ακούγοντας προτάσεις από οπουδήποτε και αν προέρχονται, πολύ περισσότερο από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης; Προφανώς αν το ΠΑΣΟΚ έχει κάποιες απόψεις οι οποίες είναι χρήσιμες, είναι καλό να ακουστούν. Αν θέλετε, να συμπληρώσουν το πλέγμα μέσα από το οποίο προσπαθούμε να δομήσουμε για να θωρακίσουμε την ελληνική οικονομία και να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες από την κρίση».