ΠΑΣΟΚ
Ανακοίνωση Τύπου, 5 Μαρτίου 2009

ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΝΙΑΤΗ
ΕΙΣΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΚΤΕ ΠΕΧΩΔΕ
ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ  ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΘΥΣΙΑ ΣΤΟ ΒΩΜΟ ΤΟΥ REAL ESTATE

Για τον ισχυρότερο, ίσως, τομέα της εθνικής οικονομίας, τον Τουρισμό που συμβάλλει κατά 17% στο ΑΕΠ και απασχολεί σχεδόν 800.000 εργαζόμενους, στο μέσο μιας τεράστιας κρίσης με απρόβλεπτα δυσμενείς επιπτώσεις σε παγκόσμιο και πανευρωπαϊκό επίπεδο, με άγνωστα τα χαρακτηριστικά της επόμενης μέρας, η κυβέρνηση προωθεί ένα Ειδικό Χωροταξικό Τουρισμού που θα δημιουργήσει μια νέα οικοδομική φούσκα, με κίνδυνο παραγωγής κτιρίων που μετά από λίγα χρόνια θα είναι αδειανά κουφάρια.
Οι σχεδιαζόμενες σε εκτάσεις τουλάχιστον 150 στρ. από το ΥΠΕΧΩΔΕ «Σύνθετες Τουριστικές Υποδομές» των άρθρων 9 και 10 του Ειδικού Χωροταξικού, σημαίνουν με απλά λόγια ότι ενώ ο κάθε Έλληνας πολίτης μπορεί εκτός σχεδίου να χτίσει μέχρι 200τ.μ. και σε εξαιρετικές περιπτώσεις μέχρι 400τ.μ. σε εκτάσεις από 4 στρέμματα και πάνω, τώρα προσφέρεται απλόχερα σε κάποιους ο συντελεστής δόμησης 0,2 που ισχύει για τα ξενοδοχεία. Με απλά λόγια, σε μία έκταση 300 στρ., σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας, θα υπάρχει δομημένη επιφάνεια 60.000τ.μ., από τα οποία το 30% (δηλ. 18.000τ.μ.) θα είναι παραθεριστικές κατοικίες, το 50% των οποίων (δηλ. 9.000τ.μ.) θα πωλείται. Με άλλα λόγια, σε μία έκταση 300 στρ. θα ξεφυτρώσει ένας νέος οικισμός με τουλάχιστον 100 μεζονέτες των 90τ.μ.
Το αποτυχημένο μοντέλο μαζικού τουρισμού της Ισπανίας οδηγεί τους εμπνευστές του κειμένου να εκχωρούν σε μεγαλοκατασκευαστές ακινήτων τα πλεονεκτήματα των τουριστικών – ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
Όλα αυτά τη στιγμή που είναι απολύτως βέβαιη η μείωση των τουριστών τα επόμενα χρόνια, όταν ήδη για το 2009 προβλέπεται μείωση αφίξεων έως 30% και όταν εξόφθαλμα οι μόνοι που ωφελούνται από τις ρυθμίσεις είναι οι μεγαλοϊδιοκτήτες εκτάσεων, οι μεγαλοκατασκευαστές, οι Τράπεζες, η Εκκλησία και η ΚΕΔ (με φρικτούς συνειρμούς να δημιουργούνται ειδικά για τη «συνεργασία» των δύο τελευταίων με αφορμή την υπόθεση Βατοπεδίου).
Ουσιαστικά, η Ελλάδα βγαίνει στο σφυρί και ο ελληνικός τουρισμός χρησιμοποιείται ως «Ιφιγένεια» που θυσιάζεται στο βωμό του Real Estate. Πριν μερικές δεκαετίες η αντιπαροχή κατέστρεψε τις πόλεις μας. Σήμερα, το Χωροταξικό του Τουρισμού θέλει να καταστρέψει την υπόλοιπη Ελλάδα.
Τα σημεία διαφωνίας με το κείμενο που εισηγείται η κυβέρνηση είναι πάρα πολλά:
- Δεν προβλέπεται κανένα χρονοδιάγραμμα απομάκρυνσης των χιλιάδων οχλουσών εγκαταστάσεων από τις παραλίες της χώρας.
- Προβλέπονται ανεξήγητες παρεμβάσεις για αποστάσεις κτισμάτων από τον αιγιαλό, με υποψίες για φωτογραφικές διατάξεις, όταν τέτοιου είδους προβλέψεις είναι σκόπιμο να υπάρχουν σε περιφερειακά, ή τοπικά χωροταξικά σχέδια και όχι σε σχέδια εθνικής εμβέλειας.
- Δεν υπάρχει καμία αναφορά για περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης, ούτε καμία ειδική πρόβλεψη για την προώθηση των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ τουριστικών περιοχών και ιδιαίτερα αυτών που στο Χωροταξικό του Τουρισμού προβλέπεται να λειτουργήσουν ως υποδοχείς μαζικού τουρισμού.
- Παρά την πρόταση του ίδιου του μελετητή, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για την ανάδειξη και αύξηση της ελκυστικότητας των εκατοντάδων στάσιμων οικισμών της ελληνικής περιφέρειας.
- Ήδη σε νησιά όπως η Ιθάκη, η Ρόδος, η Κως, κ.ά., οι ταμπέλες «ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ 150 ΣΤΡ» έχουν αρχίσει να εμφανίζονται, με παράλληλα δημοσιεύματα εφημερίδων για αγορά χιλιάδων στρεμμάτων στην Ίο και άλλα νησιά από «επώνυμους» επενδυτές του χώρου.
- Δεν προβλέπεται καμία παρέμβαση για την άρση των γνωστών προβλημάτων του ελληνικού τουρισμού (έντονη εποχικότητα, περιφερειακές ανισότητες, χαμηλή ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών). Πολύ περισσότερο που είναι γνωστό ότι η καλοκαιρινή ζήτηση αποτελεί το 92% της συνολικής ετήσιας, με το 43% του συνόλου των κλινών της χώρας να βρίσκονται στο νότιο Αιγαίο και την Κρήτη. Είναι άλλωστε γνωστό ότι η χώρα σήμερα ήδη διαθέτει κλίνες που μπορούν να εξυπηρετήσουν πάνω από 20 εκατ. τουρίστες, όταν κάθε χρόνο δεχόμαστε μόνο 10-12 εκατ.
- Είναι απολύτως βέβαιο ότι έτσι όπως προτείνεται η παραγωγή παραθεριστικής κατοικίας, θα υπάρξουν απρόβλεπτα καταστροφικές επιδράσεις στον τοπικό παραγωγικό ιστό των τουριστικών επιχειρήσεων (κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του οικισμού), καθώς και των τοπικών κατασκευαστικών επιχειρήσεων (κατά τη διάρκεια της κατασκευής του). Η αναλογία με τις αλυσίδες υπερκαταστημάτων, που χωρίς να μειώσουν τις τιμές των προϊόντων τους (αντίθετα, δημιούργησαν πανίσχυρα καρτέλ), επιπλέον κατέστρεψαν τα μικρά καταστήματα πώλησης τροφίμων σε ολόκληρη τη χώρα και ταυτόχρονα τροφοδοτούνται με αγροτικά προϊόντα από χώρες του εξωτερικού, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα για αποφυγή στο χώρο του τουρισμού.
- Δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά στην εφαρμογή της αρχής της φέρουσας ικανότητας ενός τόπου, δηλ. στην δυνατότητα της κάθε περιοχής να εξυπηρετήσει σε νερό, ενέργεια, αποκομιδή απορριμμάτων, οδικό δίκτυο, κ.ά., οικισμούς που ξαφνικά θα ξεφυτρώσουν χωρίς σχεδιασμό. Μάλιστα, αποτελεί απολύτως ανεξήγητο φαινόμενο, στο μεν Χωροταξικό των ΑΠΕ (για τις οποίες όλοι συμφωνούμε ότι πρέπει να επεκταθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό) να υπάρχει αυστηρός προσδιορισμός της φέρουσας ικανότητας κάθε περιοχής, ενώ αντίθετα, στο Χωροταξικό του Τουρισμού να μην υπάρχει απολύτως καμία πρόβλεψη.
- Οι βέβαιες κλιματικές αλλαγές τα επόμενα χρόνια, με την αναμενόμενη εκτεταμένη ερημοποίηση της χώρας και τη δημιουργία ακόμα περισσότερων νησιών που είναι ελλειμματικά σε νερό, φαίνεται ότι δεν απασχόλησαν καθόλου τους συντάκτες του κειμένου.
- Προξενεί κατάπληξη ότι ενώ προβλέπονται περιοχές στις οποίες θα δημιουργηθούν εκατοντάδες παραθεριστικές κατοικίες, δεν προβλέπεται απολύτως τίποτα για την ειδική (τουλάχιστον οικονομική) στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που θα κληθεί να εξυπηρετήσει όλους αυτούς τους νέους κατοίκους, ούτε προβλέπεται κάποια παράλληλη δέσμευση της πολιτείας για αναβάθμιση των υποδομών.
- Ουσιαστικά, μια χώρα όπως η Ελλάδα, που η φύση την κατασκεύασε σαν χειροποίητο κέντημα, γίνεται η Ελλάδα του φασόν, η Ελλάδα της μαζικής παραγωγής, η Ελλάδα της φθήνιας.
Οποιαδήποτε και αν είναι η εξέλιξη, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και ο Πρόεδρός του, έχουν δεσμευτεί ότι το συγκεκριμένο κείμενο θα αποσυρθεί και ένα νέο κείμενο που θα υπακούει στις αρχές της αειφορίας και της πράσινης ανάπτυξης θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Το κείμενο αυτό θα προβλέπει τα ακόλουθα:
1. Στήριξη του ελληνικού τουρισμού στα συγκριτικά του πλεονεκτήματα: α) υπέροχοι οικότοποι και εξαιρετική βιοποικιλότητα, β) εύκρατο κλίμα και μεσογειακή διατροφή, γ) ιστορία και πολιτισμός. Τα σημεία αυτά ανήκουν στα έξι σημαντικότερα κριτήρια με τα οποία επιλέγονται οι προορισμοί σε παγκόσμιο επίπεδο.
2. Επαναπροσδιορισμός της τουριστικής πολιτικής στη βάση των νέων τουριστικών υπηρεσιών και της εξοικονόμησης των βασικών πλουτοπαραγωγικών πόρων της χώρας.
3. Οριζόντια και αυστηρή εφαρμογή της αρχής της φέρουσας ικανότητας κάθε τόπου για όλες τις δράσεις και χρήσεις.
4. Στήριξη της δυναμικής των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ιδιαίτερα στα ανώτερα εισοδηματικά και μορφωτικά στρώματα.
5. Δημιουργία κεντρικής υπηρεσίας κατεδάφισης αυθαιρέτων και μηδενική ανοχή σε καταπατήσεις και αυθαίρετα.
6. Σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
7. Ταχεία θεσμοθέτηση, σε ολόκληρη την επικράτεια, των χρήσεων γης.
8. Ευρεία συζήτηση – διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, ώστε να προσδιοριστούν χωροταξικά και με σαφήνεια οι νέες (ελάχιστες) περιοχές της χώρας που μπορούν να αντέξουν επιπλέον μαζικό τουρισμό.
Σε κάθε περίπτωση, η χώρα έχει ανάγκη από ένα Ειδικό Χωροταξικό Τουρισμού που θα στηρίζεται σε αειφόρες δράσεις ανάδειξης των μοναδικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας σε επίπεδο πολιτισμού, βιοποικιλότητας και καθημερινής διαβίωσης.