ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ
Ανακοίνωση Τύπου, Αθήνα 13 Ιουλίου 2009

Η πολιτική εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ για θέματα Παιδείας, Άννα Διαμαντοπούλου, μετά τη συνεδρίαση της Πολιτικής Επιτροπής για την Παιδεία, έκανε τις ακόλουθες δηλώσεις:

Θέτουμε στην κρίση του Ελληνικού Λαού το γεγονός ότι η ΝΔ, εδώ και 4 μήνες μετά την έναρξη του διαλόγου, δεν έχει καταθέσει καμία θέση και καμία πρόταση, ο εκπρόσωπός της δεν συμμετέχει στο Εθνικό Συμβούλιο, ο δε υπουργός συμφωνεί με ότι «πετά και κολυμπά».
Επειδή η κρίση ξεκινά, αλλά και αναπαράγεται από το εκπαιδευτικό σύστημα,   το ΠΑΣΟΚ θεωρεί χρέος και εθνικό του καθήκον να συμμετάσχει και να συνεισφέρει  με προτάσεις - τις οποίες καταθέσαμε και σήμερα - ώστε ο εθνικός διάλογος  να δημιουργήσει πολιτικές και κοινωνικές συναινέσεις για αλλαγές στην παιδεία, για τις οποίες και δεσμευόμαστε ως κυβέρνηση του αύριο.

* Επισυνάπτουμε συνοπτικό πλαίσιο προτάσεων του ΠΑΣΟΚ για το Λύκειο και την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, το οποίο επανακαταθέσαμε σήμερα.

Επαναπροσδιορισμός της εκπαιδευτικής λειτουργίας του Λυκείου και η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Η Παιδεία απαιτεί συστημική (το συνολικό σύστημα υπερβαίνει το άθροισμα των επιμέρους στοιχείων του) προσέγγιση και αφορά τομές σε πολλά και εξαιρετικά περίπλοκα θέματα (αναλυτικά προγράμματα, αξιολόγηση, αρχική κατάρτιση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ολοήμερο σχολείο, κ.α.). Ο Τομέας Παιδείας του ΠΑΣΟΚ, εδώ και καιρό, εργάζεται συστηματικά για την ανάπτυξη ενός συνολικού σχεδίου που περιλαμβάνει τόσο άμεσα μέτρα, όσο και μεσοπρόθεσμες πολιτικές.

Στο σημείωμα αυτό αναφερόμαστε ειδικά στον επαναπροσδιορισμό της εκπαιδευτικής λειτουργίας του Λυκείου με στόχο την ποιοτική του αναβάθμιση και τον απεγκλωβισμό των μαθησιακών διαδικασιών από την απομνημόνευση και την αναπαραγωγή στείρων γνώσεων που σήμερα θεωρούνται απαραίτητες για την εισαγωγή των μαθητών στην ανώτατη εκπαίδευση. Το απολυτήριο του Λυκείου (το Εθνικό Απολυτήριο) πρέπει  να αποτελεί στοιχείο πιστοποίησης ουσιαστικών γνώσεων και δεξιοτήτων. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το ποιοτικό σχολείο είναι κοινωνική απαίτηση και όρος αναγκαίος (αλλά δυστυχώς όχι ικανός) για την κοινωνική δικαιοσύνη.

Στο σημείο αυτό  πρέπει να τεθούν οι όροι ‘ανάγνωσης’ των συγκεκριμένων μέτρων:
Πρώτον, οι όποιες αλλαγές στο Λύκειο θα πρέπει να είναι οργανικά ενταγμένες σε ένα συνολικό σχεδιασμό αλλαγών και αναβάθμισης της ποιότητας σε όλες τις υπόλοιπες βαθμίδες και ιδιαίτερα σε αυτές της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
Δεύτερον, είναι προφανές ότι οι συχνές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα δημιουργούν σύγχυση και ανασφάλεια στην κοινωνία, με αρνητικές επιπτώσεις, κυρίως για όσους δεν μπορούν να τις αφομοιώσουν γρήγορα και να προσαρμοσθούν. Τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα αντιμετωπίζουν, συνήθως, τα μεγαλύτερα προβλήματα προσαρμοστικότητας και, τελικά, αυτά επωμίζονται συνήθως περισσότερο το κόστος των συχνών αλλαγών.
Τρίτο, είναι επίσης προφανές, ότι οφείλουμε να διασφαλίσουμε την βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής και των συνθηκών (προσωπικό και επιμόρφωσή του, κα), που είναι απαραίτητες για την ουσιαστική εφαρμογή των λύσεων που προτείνονται, πριν επιχειρηθούν οι παρεμβάσεις.

Με βάση λοιπόν τα παραπάνω, θεωρούμε ότι για την βελτίωση της ποιότητας των σπουδών στο Λύκειο είναι απαραίτητες τομές, όπως οι παρακάτω (προφανώς ο κατάλογος είναι ενδεικτικός και όχι εξαντλητικός):
1. Χρειάζεται αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών με την εισαγωγή μαθημάτων επιλογής, που θα διευρύνονται από τάξη σε τάξη, καθώς επίσης και σταδιακός περιορισμός των γνωστικών αντικειμένων χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να μειωθεί ο συνολικός χρόνος εργασίας μαθητών και εκπαιδευτικών στο σχολείο. Στη βάση της λογικής αυτής, θα εξακολουθήσουν να προσφέρονται όλα τα σημερινά (ή και περισσότερα) μαθήματα, οι μαθητές όμως θα επιλέγουν μικρότερο αριθμό μαθημάτων, με καθένα από τα οποία θα ασχολούνται περισσότερο χρόνο στο σχολείο.
2. Είναι επιτακτική η ανάγκη αλλαγής της συνολικής αντίληψης σχεδιασμού των Αναλυτικών προγραμμάτων. Οφείλουμε να μετακινηθούμε από τον προσδιορισμό του προς διδασκαλία περιεχομένου (της περιβόητης διδακτέας ύλης) στον καθορισμό των επιθυμητών μαθησιακών αποτελεσμάτων (τι πρέπει δηλαδή να μάθει ο μαθητής σε κάθε τάξη). Το σχολείο πρέπει να τοποθετήσει το μαθητή στο κέντρο του ενδιαφέροντός του.
3. Τα σχολεία πρέπει να αποκτήσουν ταυτότητα και οι μαθητές (αλλά και οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί) να αναπτύξουν δεσμούς με το σχολείο. Η ενίσχυση της σχολικής ζωής με δράσεις (εντός και εκτός του διδακτικού χρόνου) όπως ο επαγγελματικός προσανατολισμός, αθλητικές, πολιτιστικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές δραστηριότητες είναι στοιχείο που ίσως κρίνει την επιτυχία των παρεμβάσεων.
4. Στο πλαίσιο αυτό είναι απαραίτητη η συνολική αναβάθμιση (και οικονομική) του εκπαιδευτικού προσωπικού με  προτεραιότητα στην επιμόρφωσή τους, πρόσθετη διδακτική στήριξη, και κοινωνική λογοδοσία από διευρυμένο και υποκείμενο σε κοινωνικό έλεγχο όργανο.
5. Η ενίσχυση της τεχνικής-επαγγελματικής εκπαίδευσης και δυνατότητα οριζόντιας μετακίνησης των μαθητών μεταξύ τύπων σχολείου.

Η Βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης σο Λύκειο θα αλλάξει τους όρους με τους οποίους αντιμετωπίζεται η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εφόσον το Εθνικό Απολυτήριο θα πιστοποιεί ουσιαστικές γνώσεις η κατοχή του θα διασφαλίζει θέση στα Πανεπιστήμια ή ΤΕΙ. Επιπλέον οφείλουμε να διασφαλίσουμε το αδιάβλητο των διαδικασιών αλλά και να αποφύγουμε την καταστρεπτική για τα ανώτατα ιδρύματα ομοιομορφία. Για τους λόγους αυτούς:
1. Οι εξετάσεις για το εθνικό απολυτήριο  διεξάγονται κεντρικά και με διαδικασίες αντίστοιχες των σημερινών.
2. Τα θέματα επιλέγονται από σχετική τράπεζα στην οποία περιλαμβάνονται σταθμισμένης δυσκολίας μεγάλη πληθώρα θεμάτων.
3. Τα Ιδρύματα ορίζουν μαθήματα και συντελεστές βαρύτητας που λαμβάνονται υπόψη για την εισαγωγή φοιτητών στις Σχολές τους.
4. Οι μαθητές μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για εισαγωγή σε όσες Σχολές επιθυμούν.

Τέλος πρέπει να τονίσω ότι προϋπόθεση για την επιτυχία των προτάσεων αυτών είναι  η εξασφάλιση όλων των όρων και των συνθηκών, ώστε όλοι οι μαθητές, ιδιαίτερα οι μαθητές που προέρχονται από μη ευνοημένα περιβάλλοντα, να ολοκληρώνουν τη φοίτηση στο Λύκειο (π.χ. παροχή πρόσθετης διδακτικής στήριξης, ανάπτυξη των σχολείων δεύτερης ευκαιρίας κ.τ.λ.). Η κοινωνική ανισότητα στην εκπαίδευση δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί παρά με άνιση κατανομή πόρων υπέρ των λιγότερο ευνοημένων.