Θεσσαλονίκη 9.1.2007, 15:05
Ο διαγωνισμός των εκπαιδευτικών, που γίνεται κάθε δύο χρόνια, πρέπει να διεξάγεται συχνότερα και η προκήρυξη να εκδίδεται τουλάχιστον οκτώ μήνες πριν τις εξετάσεις, ενώ η εξεταστέα ύλη στα ψυχοπαιδαγωγικά θέματα και τη διδακτική πρέπει να είναι πιο συγκεκριμένη και αναλυτική.

Τα παραπάνω στοιχεία ανέδειξε -μεταξύ άλλων- έρευνα που διενήργησε το διάστημα από 16 Σεπτεμβρίου έως 5 Νοεμβρίου 2006 στη Θεσσαλονίκη μεταξύ 502 υποψηφίων του επικείμενου διαγωνισμού για την πρόσληψη εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία, η εταιρεία συμβούλων εκπαίδευσης και σταδιοδρομίας "Employ" και οι σύμβουλοι κ.κ. Ταουσάνης Χρήστος και Κότιος Κωνσταντίνος.

Από τους ερωτηθέντες υποψηφίους σχεδόν οι μισοί (50,6%) δήλωσαν ότι έχουν ξανασυμμετάσχει στο διαγωνισμό και συνεπώς διαθέτουν προηγούμενη εμπειρία αλλά και προσωπικό κριτήριο στα θέματα που σχετίζονται στην διεξαγωγή του. Από αυτούς ποσοστό 18% δήλωσε ότι διαθέτει και μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών, ο οποίος μοριοδοτείται στον διαγωνισμό και προσαυξανει τη συνολική βαθμολογία.

Σχετικά με την εξεταστέα ύλη, η διδακτική θεωρείται από τους μισούς σχεδόν (44,7%) το δυσκολότερο κομμάτι του διαγωνισμού ενώ ακολουθούν με διαφορά το γνωστικό αντικείμενο (27,7%) και έπειτα τα παιδαγωγικά (27,6%).

Στην ερώτηση από πού αντλούν υλικό και μαθησιακή υποστήριξη, το 17,1% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το αντλεί από το φιλικό του περιβάλλον, το 10,8% από φροντιστήρια, το 7,3% από τον καθημερινό τύπο (ιδιαίτερη αναφορά γίνεται για διάφορες ερωτήσεις που δημοσιεύονται ως θέματα σε εφημερίδες), το 13,4% από το διαδίκτυο, το 25,4% από πανεπιστημιακές σημειώσεις και το 26% από εξειδικευμένη βιβλιογραφία. Σημειώνεται ότι αυτή η εξειδικευμένη βιβλιογραφία αναφέρεται σε συγγράμματα ακαδημαϊκών ή άλλων εκπαιδευτικών που ασχολήθηκαν με τα θέματα ή τους κλάδους που σχετίζονται με το διαγωνισμό και δεν δημοσιοποιείται από κάποιον επίσημο φορέα αλλά από ‘’στόμα σε στόμα’’ ή μέσω ανάλογου promotion τις περισσότερες φορές.

Στο ερώτημα αν ο διαγωνισμός είναι αδιάβλητος μόνο ένας στους τρεις απαντά καταφατικά (34,7%), παρότι μέχρι σήμερα δεν έχει προκύψει καταγγελία για το αντίθετο. Μόλις 41,2% είναι το ποσοστό των υποψηφίων που θεωρεί ότι ο τρόπος που διεξάγεται ο διαγωνισμός είναι ο καλύτερος δυνατός, ενώ περίπου τρεις στους δέκα επιθυμούν να αλλάξουν ορισμένα στοιχεία του.

Παραπάνω από 9 στους 10 υποψηφίους (92,3%) κρίνουν επιτακτική την ανάγκη για ειδική μέριμνα από την πλευρά των αρμόδιων φορέων για προηγούμενη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ενόψει του διαγωνισμού. Εδώ αναδεικνύεται και το πρόβλημα που έχουν πολλοί υποψήφιοι με τα ψυχοπαιδαγωγικά θέματα και τη διδακτική μεθοδολογία καθώς οι περισσότεροι έχουν ελάχιστη ως και καμία επαφή με τους αυτούς τους δύο βασικούς άξονες του διαγωνισμού αλλά και της εκπαίδευσης, με εξαίρεση αυτούς που παρακολούθησαν παιδαγωγικά τμήματα, τμήματα φιλοσοφίας - παιδαγωγικής, φιλοσοφίας - παιδαγωγικής και ψυχολογίας, και όσους παρακολουθούν το πρόγραμμα της ΑΣΠΑΙΤΕ, οι οποίοι έρχονται σε τριβή με παιδαγωγική, παιδαγωγική ψυχολογία, διδακτική, κ.λπ. Σε ποσοστά, μόνο το 22,1% είχε επαφή με την παιδαγωγική - διδακτική κατά τη διάρκεια των σπουδών του, το 38,6% είχε ελάχιστη ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό 39,3% δηλώνει πως δεν είχε καμία απολύτως επαφή με τους συγκεκριμένους επιστημονικούς κλάδους κατά τη διάρκεια των σπουδών του.

Από τα παραπάνω μπορεί κανείς να εξάγει συμπεράσματα τόσο για την ύπαρξη ανισοτήτων μεταξύ ειδικοτήτων στο συγκεκριμένο αυτό κομμάτι αλλά και να διαπιστώσει μια σημαντική έλλειψη πάνω σε ένα τόσο σημαντικό εκπαιδευτικό ζήτημα που θα έπρεπε να απασχολεί το μορφωτικό σύστημα της χώρας μας όπως είναι η ψυχοπαιδαγωγική επιμόρφωση του ανθρωπίνου εκπαιδευτικού δυναμικού.

Αναφορικά με την εξεταστέα ύλη το 66,7% την κρίνει ως υπερβολική, το 30,8% θεωρεί πως κινείται σε λογικά πλαίσια, το 2% δίνει άλλη απάντηση, ενώ μόνο το 0,5% την κρίνει μικρή.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι λόγοι που οδηγούν στη συμμετοχή στο διαγωνισμό τους ερωτηθέντες. Το 57,8% οδηγείται λόγω της μονιμότητας και της σιγουριάς που αποφέρει ο διορισμός στη δημόσια εκπαίδευση, το 3% επέλεξε τη συμμετοχή λόγω των αποδοχών που επιφέρει το επάγγελμα του εκπαιδευτικού, το 7,2% λόγω του εργασιακού περιβάλλοντος και αντικειμένου, το 5,9% λόγω του μειωμένου –ελαστικού (συγκριτικά με άλλα επαγγέλματα) ωραρίου εργασίας και συνολικού ετήσιου χρόνου απασχόλησης, ενώ το 26,1% απάντησε συνδυαστικά προκρίνοντας ως σημαντικότερους λόγους, μονιμότητα και αποδοχές.

Σε περίπτωση αποτυχίας στο διαγωνισμό, οι περισσότεροι (66,6%) δήλωσαν ότι θα ξανασυμμετάσχουν, το 3,4% πως θα στραφεί στην ιδιωτική εκπαίδευση, το 3,8% θα αναζητήσει εργασία σε άλλον εργασιακό τομέα εκτός εκπαίδευσης, το 26,2% δε γνωρίζει πως θα ενεργήσει μελλοντικά εφόσον χάσει αυτήν την διέξοδο. Το δημόσιο κρίνεται από το 83,4% ως η καλύτερη ‘’διέξοδος’’ για τις καθηγητικές σχολές. Τέλος, 8/10 (82,4) περίπου κρίνουν πως όσον αφορά τα διαδικαστικά στοιχεία του διαγωνισμού υπάρχει επαρκής ενημέρωση.

Από το σύνολο των ερωτηθέντων το 21% είναι άνεργοι, το 25,8% ετεροαπασχολούνται (σε επαγγέλματα άσχετα με τη διδασκαλία), το 36% εργάζονται στην ιδιωτική εκπαίδευση το 16% αποφοίτησαν πρόσφατα ενώ το 1,2% είναι τελειόφοιτοι.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Τα συν και τα πλην του διαγωνισμού
(Συνοπτική απόδοση)

Πλεονεκτήματα – Θετικά Χαρακτηριστικά
- Η δυνατότητα χρονικά άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης σε αντίθεση με το προγενέστερο σύστημα της επετηρίδας το οποίο ήταν χρονοβόρο αλλά και ελαχιστοποιούσε ουσιαστικά τις πιθανότητες άμεσου διορισμού για τους νέους εκπαιδευτικούς.
- Η αντικειμενική αξιολόγηση των γραπτών η οποία πηγάζει σε ένα μεγάλο βαθμό από τη μέθοδο των πολλαπλών επιλογών στις απαντήσεις, όπου αυτή εφαρμόζεται, στοιχείο το οποίο εκμηδενίζει την υποκειμενικότητα του βαθμολογητή.
- Το γεγονός ότι οι εξεταζόμενοι «εξαναγκάζονται» να ασχοληθούν και να μελετήσουν διεξοδικά τη διδακτική και την παιδαγωγική, κλάδοι οι οποίοι μελλοντικά θα αποδειχθούν ιδιαίτερα χρήσιμοι, και τους οποίους να μην μελετούσαν σε διαφορετική περίσταση και εφόσον δεν το προαπαιτούσε ο διαγωνισμός.

Μειονεκτήματα – Αρνητικά Χαρακτηριστικά
- Η έλλειψη διδασκαλίας της παιδαγωγικής - διδακτικής σε όλες τις ειδικότητες κατά τη διάρκεια των σπουδών.
- Η υποκειμενική αξιολόγηση της διδακτικής η οποία δεν διενεργείται πάντοτε από άρτια καταρτισμένους βαθμολογητές.
- Η αδυναμία συγκεκριμένου προσδιορισμού ύλης σε παιδαγωγική - διδακτική και η έλλειψη προτεινόμενης βιβλιογραφίας.
- Η ασάφεια της διατύπωσης των ερωτημάτων στο γνωστικό αντικείμενο.
- Η δυσεφάρμοστη και ουτοπική διδακτική που ενώ εξετάζεται και αξιολογείται είναι αδύνατο να υπάρξει στην τάξη. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έρευνας, στο σημείο αυτό οι ερωτηθέντες δεν επικρίνουν τις διάφορες διδακτικές θεωρίες αλλά τις επικρατούσες εκπαιδευτικές συνθήκες που καθιστούν αδύνατη την εφαρμογή τους στην ελληνική σχολική τάξη.
- Το γεγονός ότι δεν περιλαμβάνονται ερωτήματα αναφορικά με την προσωπικότητα του υποψηφίου. Όπως τονίζουν οι συντάκτες της έρευνας, η ανυπαρξία έστω κάποιων στοιχειωδών ερωτήσεων προσωπικότητας ή κάποιων υποτυπωδών ψυχομετρικών ερωτήσεων-τεστ ακόμα και μετά την επιτυχία στο διαγωνισμό, είναι ένα δεδομένο το οποίο γεννά ερωτήματα στο κατά πόσο διασφαλίζεται, πριν μπει στη σχολική τάξη, η παρουσία ενός ψυχολογικά ισορροπημένου εκπαιδευτικού που θα βρεθεί ανάμεσα σε παιδιά. Η Proslipsis επισημαίνει πάντως ότι το ΑΣΕΠ μελετά την εισαγωγή του νέου μέτρου αξιολόγησης, του τεστ, και στους διαγωνισμούς των εκπαιδευτικών.
- Η προχειρότητα στην προετοιμασία και τη διεξαγωγή του διαγωνισμού, στοιχεία τα οποία επαληθεύονται στην πράξη είτε με χρονικές καθυστερήσεις στην παράδοση των θεμάτων είτε με αμφιλεγόμενες απαντήσεις κ.λπ.
- Το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η αποστήθιση-απομνημόνευση για την επιτυχία.
- Η υποχρέωση ορισμένων ειδικοτήτων για φοίτηση στην ΑΣΠΑΙΤΕ ως αναγκαία προϋπόθεση για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό.
- Η καθυστέρηση στην ανακοίνωση της ύλης καθώς και η μεταβολή της σε ορισμένες ειδικότητες.
- Η ψυχολογική φθορά που υπόκεινται οι υποψήφιοι αλλά και το οικονομικό κόστος, το οποίο εκφράζεται είτε σε αδυναμία εργασιακής απασχόλησης κατά την περίοδο προετοιμασίας είτε σε αναλώσιμα έξοδα όπως βιβλία, φροντιστήριο κ.λπ.
- Ο περιορισμένος αριθμός θέσεων και το σχετικά χαμηλό ποσοστό διορισμού μέσω του διαγωνισμού (60%).
- Η μικρή προσαύξηση - μοριοδότηση που δίνεται σε μεταπτυχιακές - διδακτορικές σπουδές.
- Η πολιτική εκμετάλλευση του διαγωνισμού που εκφράζεται είτε μέσω υποσχεσιολογίας είτε μέσω της πρόσληψης ωρομισθίων - αναπληρωτών, η οποία συνήθως δεν γίνεται αξιοκρατικά.
- Η μη έκδοση έγκαιρων και ορθών απαντήσεων από το ΑΣΕΠ, η οποία προκαλεί ανασφάλεια και αβεβαιότητά καθώς και αδυναμία ελέγχου γραπτού - βαθμολογίας από τον διαγωνιζόμενο
- Το γεγονός ότι δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής σε όσους εργάζονται σε δήμους.
- Το γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποια βαθμολογική προσαύξηση για τους επιτυχόντες προηγούμενων διαγωνισμών αλλά και για όσους εργάζονται στην ιδιωτική (φροντιστηριακή) εκπαίδευση.

* Σύμφωνα με του συντάκτες της, η παραπάνω συνοπτική απόδοση της έρευνας συντάχθηκε με στόχο να επισημανθούν τα κυριότερα σημεία αυτής της μελέτης αλλά και με στόχο να γίνουν με συντομία ορισμένα ερευνητικά πορίσματα αντιληπτά προς το ευρύτερο κοινό αλλά και προς όλους τους φορείς που εμπλέκονται με τη συγκεκριμένη διαδικασία προκειμένου να βελτιστοποιηθούν οι υπηρεσίες και κάθε είδους βοήθεια προς τους διαγωνιζόμενους.

--------------------------------------------------------------------------------------------------