ΘΕΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 2006
Η δικαστική λειτουργία αποτελεί μια από τις τρεις θεμελιώδεις λειτουργίες του κράτους. Ειδικότερα η διοικητική δικαιοσύνη παρέχει έννομη προστασία στον πολίτη απέναντι στην δημόσια εξουσία και ελέγχει την Συνταγματικότητα των νόμων και την Νομιμότητα της διοίκησης.

Α) Αυτοτέλεια και ανεξαρτησία της διοικητικής δικαιοσύνης . Σχέσεις της διοικητικής δικαιοσύνης προς τις άλλες κρατικές λειτουργίες Νομοθετική- Εκτελεστική, στο πλαίσιο της αρχής της διάκρισης των εξουσιών.

Β) Θεωρείτε ότι η υπέρβαση των ορίων γενικά της δικαστικής λειτουργίας αφενός και οι περιπτώσεις διαφθοράς δικαστικών λειτουργών αφετέρου επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία μιας φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και με ποιο τρόπο;

Πώς νομίζετε ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα παραπάνω φαινόμενα;

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ:
Μετάβαση από το απολυταρχικό στο φιλελεύθερο κράτος. Εξέλιξη και ανάπτυξη της ιδιότητας του πολίτη έναντι αυτής του υπηκόου.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ:
Α) - Πολιτική θεωρία: Σύντομη αναφορά στις απόψεις για το διαχωρισμό των εξουσιών του Λοκ και του Μοντεσκιέ.
- Ο ρόλος της δικαστικής λειτουργίας στο σύστημα της φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η δικαστική λειτουργία αποτελεί το σημαντικότερο θεσμικό αντίβαρο έναντι της εκτελεστικής και της νομοθετικής λειτουργίας στο πλαίσιο της ύπαρξης του συστήματος των αλληλοελεγχόμενων και εξισορροπητικών μηχανισμών ( checks and balances) ( Μοντεσκιέ, Μακρυδημήτρης).
- Φιλελεύθερη Αρχή. Συνταγματική κατοχύρωση. Πιο συγκεκριμένα:

· Η πολιτεία οργανώνεται με βάση την θεμελιώδη αρχή της διάκρισης των λειτουργιών η οποία αποτελεί την κατεξοχήν οργανωτική βάση του Πολιτεύματος ( άρθρο 26 του Συντάγματος) και είναι μη αναθεωρίσημη διάταξη (άρθρο 110 του Συντάγματος).

· Η κατοχύρωση της αρχής αυτής υποδηλώνει ότι αναγνωρίζονται τρία είδη κρατικής δράσης της πολιτείας:

I. Η νομοθεσία, που πρωτίστως ανατίθεται στη Βουλή ( αναφορά στα άρθρα του Συντάγματος) και συνίσταται στην θέσπιση των κανόνων δικαίου.

II. Η εκτέλεση, την οποία επωμίζεται η κυβέρνηση ( αναφορά στα σχετικά άρθρα του Συντάγματος) και η διοίκηση ( αναφορά στα σχετικά άρθρα του Συντάγματος) και αφορά την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου.

III. Η δικαιοσύνη, που ανατίθεται στα δικαστήρια και έχει ως έργο την επίλυση των διαφορών που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή των κανόνων δικαίου.
- Η αρχή του Κράτους Δικαίου. Συνταγματική κατοχύρωση. Η αρχή αυτή εξειδικεύεται σε δύο επιμέρους στοιχεία:

Α) Αυτοπεριορισμό της εξουσίας έναντι των διοικουμένων.

Β) Αξιώσεις του ατόμου έναντι του κράτους που μπορούν να διεκδικηθούν με δικαστικά μέσα ενώπιον δικαιοδοτικών οργάνων που απολαμβάνουν δικαστική ανεξαρτησία.
- Ατομικά Δικαιώματα. Συνταγματική κατοχύρωση.
- Δικαστική Προστασία. Συνταγματική κατοχύρωση.
- Ο Δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων αποτελεί μάλλον την πιο σοβαρή «εξουσία» των δικαστηρίων, ιδίως σε χώρες όπως η Ελλάδα όπου έχει τα χαρακτηριστικά του διάχυτου και παρεμπίπτοντος ελέγχου, διότι τα δικαστήρια μπορούν να κυρήξουν νόμο που έχει ψηφίσει η Βουλή ως αντισυνταγματικό και να μην τον εφαρμόσουν στην συγκεκριμένη που έχει αχθεί ενώπιον τους.
( Πικραμένος). Συνταγματική κατοχύρωση.
( Aρθρο 93 του Συντάγματος)

- Η δικαστική ανεξαρτησία κατοχυρώνεται μέσω των προβλεπόμενων λειτουργικών και προσωπικών εγγυήσεων των δικαστικών λειτουργών.
(Ράϊκος, Σπηλιωτόπουλος)

- Λειτουργικές εγγυήσεις (ανάλυση) (Συνταγματική Κατοχύρωση. Aρθρο 87 του Συντάγματος)

- Προσωπικές εγγυήσεις (ανάλυση) (Συνταγματική Κατοχύρωση. Aρθρο 87 του Συντάγματος)

- Η διοικητική δικαιοσύνη περιλαμβάνει:

I. Το Συμβούλιο της Επικρατείας (αρμοδιότητες). Aρθρο 95 του Συντάγματος.

II. Το Ελεγκτικό Συνέδριο (αρμοδιότητες). Aρθρο 98 του Συντάγματος.

III. Τα διοικητικά δικαστήρια στα οποία περιλαμβάνονται τα διοικητικά πρωτοδικεία και τα διοικητικά εφετεία.

- Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) ασκεί επικουρικό ρόλο στην διοικητική δικαιοσύνη ιδίως σε ορισμένες περιπτώσεις όταν υπάρχουν αμφισβητήσεις για την συνταγματικότητα των νόμων μεταξύ των ανωτάτων δικαστηρίων. (Aρθρο 100 του Συντάγματος). (Ράϊκος, Σπηλιωτόπουλος)

- Νομιμοποιητική λειτουργία της διοικητικής δικαιοσύνης. Η διοικητική δικαιοσύνη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο επίπεδο της απόσπασης συναίνεσης και νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος διότι μέσω κυρίως του ελέγχου νομιμότητας (αλλά και συνταγματικότητας των νόμων) προσδίδει κύρος συνολικά στην Πολιτεία. (M.Weber). (Held).

- Αναφορά στην Αρχή της Νομιμότητας της Δικαιοσύνης. Συνταγματική κατοχύρωση. (Ευστρατίου).

- Αναφορά στον νομικό – ορθολογικό τύπο νομιμοποίησης της εξουσίας του M.Weber.

Β. – Η περίοδος της γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας χαρακτηρίζεται από συνταγματική ομαλότητα και πολιτική σταθερότητα που όμοια της δεν έχει γνωρίσει η Ελλάδα στο παρελθόν (Πικραμένος). Η απρόσκοπτη λειτουργία των θεσμών και του πολιτεύματος έχει αναμφίβολα θετικές επιδράσεις στην οργάνωση και λειτουργία της δικαιοσύνης.

- Αυτή η θετική γενική εικόνα που αποτυπώνεται στις βασικές λειτουργίες του πολιτεύματος και στις σχέσεις πολιτικής εξουσίας και δικαιοσύνης δεν μπορεί να καλύψει κάποια προβλήματα που ανακύπτουν και συνδέονται με την δικαιοσύνη και τις σχέσεις της με τις άλλες πολιτειακές λειτουργίες και εντέλει με το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιεχόμενο της δικαστικής ανεξαρτησίας.

- Στην σύγχρονη φιλελεύθερη κοινοβουλευτική δημοκρατία υπάρχουν απόψεις οι οποίες αναφέρονται στο φαινόμενο της υπερβολικής δύναμης της δικαστικής εξουσίας έναντι των δημοκρατικά νομιμοποιημένων οργάνων της Πολιτείας (Βουλή, Κυβέρνηση), (Hague-Harrop) καθώς και στην δημιουργία τεχνοκρατικών Ελίτ οι οποίες αποφασίζουν για σημαντικά θέματα που αφορούν την Πολιτεία αλλά και τον Πολίτη χωρίς να παρεμβάλλεται η λειτουργία της Λαϊκής Κυριαρχίας (θεωρίες των Ελίτ, Schumpeter). Aλλες προσεγγίσεις αναφέρονται στο ζήτημα της αμφισβήτησης της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης απέναντι στην πολιτική εξουσία τα πολιτικά κόμματα, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κλπ. (Πικραμένος).

- Επικρίσεις ασκήθηκαν ως προς το δικαίωμα ανάθεσης των προαγωγών στα προεδρεία των ανώτατων δικαστηρίων από το Υπουργικό Συμβούλιο, τον τρόπο επιλογής των δικαστών, τους όρους άσκησης των διοικητικών καθηκόντων, την μισθολογική μεταχείριση τους από την Πολιτεία.

- Το ζήτημα της Διαφθοράς. Αναφορά στην προβληματική του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού και του πολιτικού συστήματος.

- Αναφορά στην λειτουργία του κομματικού πελατειακού συστήματος που λειτουργεί απονομιμοποιητικά συνολικά για το πολιτικό σύστημα και άρα και για τον χώρο της Δικαιοσύνης.

- Καταδίκη των φαινομένων διαφθοράς των δικαστικών λειτουργών.

- Η υπέρβαση των ορίων γενικά της δικαστικής λειτουργίας αφενός και οι περιπτώσεις της διαφθοράς των δικαστικών λειτουργών αφετέρου επηρεάζουν με αρνητικό τρόπο την λειτουργία της φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας μειώνοντας το κύρος των θεσμών της και απονομιμοποιώντας την στα μάτια των πολιτών.

- Τα παραπάνω φαινόμενα μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μέσω

i. Της αντιμετώπισης του φαινομένου της διaφθοράς γενικά
( βλέπε συζήτηση για την συνταγματική αναθεώρηση προτάσεις πλειοψηφίας της Βουλής)

ii. Την ίδρυση του Συνταγματικού Δικαστηρίου ( βλέπε συζήτηση για την συνταγματική αναθεώρηση προτάσεις πλειοψηφίας της Βουλής ).

iii. Της αντιμετώπισης του φαινομένου της διαφθοράς και την εμπέδωση της διαφάνειας και αξιοκρατίας στον χώρο της Δικαιοσύνης (βλέπε προτάσεις πλειοψηφίας της Βουλής άρθρο 90 του Συντάγματος).

iv. Την ενίσχυση της προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστικών λειτουργών.

v. Την εντατικοποίηση του εκσυγχρονισμού του πολιτικού συστήματος, της επανίδρυσης του κράτους γενικά της λειτουργικής διαφοροποίησης και αυτονομίας των οργάνων της Πολιτείας (Μακρυδημήτρης).

- Την ενίσχυση του ρόλου της Κοινωνίας των Πολιτών (Μαλέλης- Σωτηρόπουλος).

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Έμφαση στην αναγκαιότητα της προσαρμογής του ελληνικού πολιτικού συστήματος και του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού στα πλαίσια της ευρωπαϊκής ενοποίησης και της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
Διευθυντής Σπουδών
Αλεξ. Θ. Κόντος

Πολιτικοί Επιστήμονες
Ι. Πεντάσης
Ε. Ταβλαδωράκη 

......................................................................................................................................................

ΘΕΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 2006
A. Ποιος ο βαθμός ελευθερίας κάθε χώρας - μέλους της ΕΕ. στην διαμόρφωση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής της;
B. Υφίστανται και σε ποιο βαθμό συμπληρωματικότητες και αντιθέσεις για
i. Την αναπτυξιακή πολιτική και
ii. Την πολιτική ανταγωνισμού
στα πλαίσια της ονομαστικής και πραγματικής σύγκλισης

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αναφορά στην πορεία διαμόρφωσης του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου άσκησης οικονομικής πολιτικής και την επιρροή που αυτό άσκησε στα διαθέσιμα μέσα προς επίτευξη των στόχων της σταθεροποίησης και ανάπτυξης των οικονομιών των κρατών μελών της ευρωζώνης. Σημεία αναφοράς: Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (εδραίωση Ενιαίας Αγοράς μέχρι το 1992), Συνθήκη του Μάαστριχ (θέσπιση κριτηρίων σύγκλισης, σταδίων μετάβασης και πλαισίου άσκησης οικονομικής πολιτικής υπό συνθήκες ΟΝΕ), Συνθήκη του Αμστερνταμ (θέσπιση Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης), Στρατηγική της Λισσαβόνας (στόχος να καταστεί η ευρωπαϊκή οικονομία η πιο ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης μέχρι το 2010)

ΠΡΩΤΟ ΣΚΕΛΟΣ
Νομισματική πολιτική:
Επισήμανση ότι δεν δύναται πλέον να ασκηθεί νομισματική πολιτική σε εθνικό επίπεδο από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης. Αναφορά στα εργαλεία άσκησης νομισματικής πολιτικής που δύνανται να καταπολεμήσουν την ύφεση και τον πληθωρισμό και στα οποία δύναται να προσφύγει μόνο η ΕΚΤ (προεξοφλητικό επιτόκιο, πράξεις ανοιχτής αγοράς, μεταβολή του υποχρεωτικού ποσοστού ρευστών διαθεσίμων των εμπορικών τραπεζών)-Αναφορά στον μονεταριστικό κανόνα της σταθερής αύξησης χρήματος και της διατήρησης χαμηλού ρυθμού πληθωρισμού που ευαγγελίζεται η ΕΚΤ.

Δημοσιονομική πολιτική:
Το νέο, περιοριστικό, πλαίσιο άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής στα πλαίσια της ΟΝΕ -Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και οι υποχρεώσεις δημοσιονομικής πειθαρχίας που το συνοδεύουν.
- Δέσμευση για διατήρηση του δημόσιου ελλείμματος σε επίπεδο χαμηλότερο του 3% με στόχο την εν καιρώ επίτευξη ισοσκελισμένου ή πλεονασματικού κρατικού προϋπολογισμού
- Δέσμευση για τη μακροχρόνια μείωση του δημοσίου χρέους στο 60%

Η διαδικασία υποβολής προγράμματος σταθερότητας ή σύγκλισης και παρακολούθησης της δημοσιονομικής κατάστασης από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ (Επιτροπή, Συμβούλιο),καθώς και οι επιπτώσεις από την υπέρβαση των ορίων του δημοσιονομικού ελλείμματος (Επιβολή επιτήρησης με κίνδυνο επιβολής προστίμου-βλέπε περίπτωση της Ελλάδος).

ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΚΕΛΟΣ
Αναφορά στην έννοια της ονομαστικής και πραγματικής σύγκλισης
Το νέο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, το δημογραφικό πρόβλημα και η απειλούμενη θέση της Ένωσης και της χώρας μας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας
Οι επιπτώσεις της ΟΝΕ στην ανταγωνιστικότητα και τις αναπτυξιακές προοπτικές των κρατών μελών της Ευρωζώνης:
a) Απώλεια του εργαλείου της νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής, ήτοι αδυναμία ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας μέσω της υποτίμησης. Αναφορά ωστόσο στην γενική απαξίωση του εργαλείου της νομισματικής πολιτικής και την ταύτιση του, ευρέως, με την εμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων.
b) Περιορισμός του εργαλείου της δημοσιονομικής πολιτικής ήτοι αδυνaμία τόνωσης της συνολικής ενεργού ζήτησης της οικονομίας μέσω ελλειμματικών προϋπολογισμών. Αναφορά στον κίνδυνο συσσώρευσης υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων, με συνακόλουθη την αύξηση των επιτοκίων και τη μείωση του επιπέδου των επενδύσεων και της κοινωνικής ευημερίας.

Αναφορά στην νέα οικονομική ορθοδοξία, η οποία αποτυπώνεται στις συνθήκες του Μάαστριχ και Αμστερνταμ (μονεταρισμός, νέα κλασικά οικονομικά,) δηλαδή την προώθηση της ανάπτυξης όχι μέσα από πολιτικές διαχείρισης της συνολικής ενεργού ζήτησης (νομισματική, δημοσιονομική πολιτική) αλλά μέσα από πολιτικές που
a) θα εδραιώνουν ένα σταθερό μακροοικονομικό πλαίσιο πολιτικής και
b) θα ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών οικονομιών με μέτρα από την πλευρά της προσφοράς -απελευθέρωση αγορών, διαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές προϊόντος και εργασίας, προώθηση των τεχνολογιών, και της καινοτομίας, ενίσχυση της επιχειρηματικότητας κλπ

Αναφορά στην ΟΝΕ και το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως μέσων για την προώθηση της μακροοικονομικής σταθερότητας.

Αναφορά στην Στρατηγική της Λισσαβόνας, η οποία δημιουργεί σε επίπεδο Ένωσης ένα θεσμικό πλαίσιο προώθησης της ανταγωνιστικότητας μέσω της προώθησης των αναγκαίων διαρθρωτικών και θεσμικών αλλαγών.

Αναφορά στο Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (2007-2013) και το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων (2005-2008)

Η προώθηση της ανταγωνιστικότητας ως απαραίτητο συμπλήρωμα προκειμένου να καταστούν απτά τα οφέλη της ΟΝΕ, και να οδηγήσουν στην ανάπτυξη και την ονομαστική και πραγματική σύγκλιση .

Αναφορά στους πιθανούς κινδύνους για την αύξηση της ανεργίας σε μη ανταγωνιστικούς κλάδους ορισμένων χωρών λόγω της έντασης του ανταγωνισμού και της αναγκαίας παραγωγικής αναδιάρθρωσης -κοινωνικές επιπτώσεις-

Πολιτική ανταγωνισμού: Ο συμπληρωματικός και αντιθετικός ρόλος της αναφορικά με την προώθηση της ανάπτυξης (διάλυση των καρτέλ και τόνωση του ανταγωνισμού καθώς και έλεγχος των εθνικών ενισχύσεων από την μια, ανάσχεση δημιουργίας μεγάλων πολυεθνικών (εθνικοί πρωταθλητές) που θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν ευνοϊκά στο διεθνές στερέωμα από την άλλη)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η πορεία αναφορικά με την ονομαστική και πραγματική σύγκλιση της Ελλάδας. Αναφορά στην έκθεση του διοικητή της ΤτΕ σχετικά με τις επιδόσεις, τις προκλήσεις και τις αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας καθώς και στα αναγκαία μέτρα (διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών, προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών) που πρέπει να υιοθετηθούν ώστε να διατηρηθούν οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης και η πορεία σύγκλισης της χώρας .

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
· Δημόπουλος- Μπαλτάς-Χασσίδ: «Εισαγωγή στις Ευρωπαϊκές Σπουδές: Οικονομική Ολοκλήρωση και Πολιτικές» (Τόμος Β), εκδ.Σιδέρης
· Begg David: Εισαγωγή στην Οικονομική (Τόμος Α και Β), εκδ. Κριτική
· Μαραβέγιας Ναπολέων -Τσινισιζέλης Μιχάλης: «Η ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης -Θεσμικές Οικονομικές και Πολιτικές Πτυχές», εκδ. Θεμέλιο
· Τσούκαλης Λουκάς: «Η Νέα Ευρωπαϊκή Οικονομία», εκδ. Παπαζήση
· Τσούκαλης Λουκάς: «Ποια Ευρώπη», εκδ. Ποταμός
· De Grauwe Paul, «Τα Οικονομικά της Νομισματικής Ένωσης», εκδ. Παπαζήση

Επιμέλεια:
Αλέξανδρος Θεοδόσιος Κόντος (BSC - MBA Διευθυντής Σπουδών)
Χατζηαποστόλου Θεόδωρος (Οικονομολόγος, Msc Ευρωπαϊκή Οικονομία και Πολιτική Υποψήφιος διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου)
Μηνδρινός Νάσος (Οικονομολόγος, Msc Ευρωπαϊκή Οικονομία και Πολιτική)