Αθήνα 16.3.2011, 16:32

Όπως κάθε χρόνο το Μάρτιο, έτσι και φέτος το Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης θα φιλοξενήσει γύρω στους 120 μαθητές και μαθήτριες Λυκείου οι οποίοι θα γίνουν, για μια μέρα, φυσικοί σωματιδίων και θα αναλύσουν πραγματικά δεδομένα από τον καινούργιο και ισχυρό Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή (Large Hadron Collider, LHC) που βρίσκεται στο εργαστήριο CERN, έξω από τη Γενεύη.

Η εκδήλωση στο ΑΠΘ θα πραγματοποιηθεί αύριο, Πέμπτη 17 Μαρτίου 2011 και ώρες 9:00 με 18:45,στο κτίριο της Σχολής Θετικών Επιστημών στην Αίθουσα Α3,και οργανώνεται, όπως και τις προηγούμενες χρονιές, από τον Τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων. Πάνω από 45 Λύκεια της Βόρειας Ελλάδας εκδήλωσαν ενδιαφέρον, από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την Ευρυτανία.

Οι μαθητές θα περάσουν μια ολόκληρη μέρα με τους ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τομέα, καθώς και προπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος και θα εργαστούν μαζί τους για να “ξανα-ανακαλύψουν” τη δομή του πρωτονίου και να ψάξουν ανάμεσα στις τροχιές των σωματιδίων για το σωματίδιο Higgs. Οι μαθητές θα ξεκινήσουν τη μέρα τους παρακολουθώντας διαλέξεις από καθηγητές του Τομέα ώστε να εισαχθούν στον κόσμο των Στοιχειωδών Σωματιδίων και να προετοιμαστούν για την πρακτική ερευνητική άσκηση το απόγευμα. Το μεσημέρι η Φοιτητική Λέσχη θα φιλοξενήσει τους «Νέους Ερευνητές» και τους καθηγητές τους, και μετά θα συνεχίσουν τις εργασίες τους στις νησίδες υπολογιστών του Τμήματος μέχρι τις 17.00 το απόγεμα. Στη συνέχεια θα ανακοινώσουν τα αποτελέσματα των μελετών τους στο Ερευνητικό κέντρο CERN και θα δουν και θα συνομιλήσουν μέσω τηλεδιάσκεψης (videoconference) με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες, σχολιάζοντας τα αποτελέσματά τους.

Στο τέλος της εκδήλωσης, οι μαθητές θα παραλάβουν ένα DVD με διαδραστικά προγράμματα φυσικής σωματιδίων, μεταφρασμένα σε 17 γλώσσες (και στα Ελληνικά) από τη Διεθνή Ομάδας Εκλαΐκευσης στη Φυσική των Σωματιδίων (International Particle Physics Outreach Group, IPPOG) και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φυσικών. Το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδήλωσης στο ΑΠΘ βρίσκεται στο διαδίκτυο: ttp://masterclasses.physics.auth.gr/AUTH_Programme_2011.html.

Η εκδήλωση στο ΑΠΘ είναι μέρος των διεθνών ημερίδων που οργανώνονται κάθε χρόνο το Μάρτιο όπου Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από όλο τον κόσμο ανοίγουν τις πόρτες τους σε μαθητές Λυκείου για να τους κάνουν, για μια μέρα, φυσικούς σωματιδίων.

Εφέτος, πάνω από 8.00 μαθητές θα συμμετάσχουν στη διεθνή διοργάνωση των Masterclasses στη Φυσική Σωματιδίων (7th International Particle Physics Masterclasses 2011) και θα αναλύσουν πραγματικά δεδομένα από τον καινούργιο και ισχυρό Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή (Large Hadron Collider, LHC) που βρίσκεται στο εργαστήριο CERN, έξω από τη Γενεύη. Μαθητές από όλη την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Νότιο Αφρική, την Βραζιλία και το Ισραήλ θα συζητήσουν τα αποτελέσματα των μετρήσεών τους μέσω video-συζήτησης με συντονιστές επιστήμονες από το CERN.

Η εφετινή διοργάνωση των Masterclasses πραγματοποιείται από τις 4 έως τις 26 Μαρτίου 2011. Επιστήμονες από 100 περίπου πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα 23 χωρών θα φιλοξενήσουν τους μαθητές για μια ημέρα. Εφέτος οι μαθητές θα αναλύσουν τα πρώτα δεδομένα από τον LHC, δεδομένα που συλλέχθηκαν πριν μερικούς μήνες. Τρία πειράματα, τα ATLAS, CMS και ALICE, έχουν προσφέρει γεγονότα για αυτόν τον εκπαιδευτικό σκοπό.

Έτσι οι μαθητές θα μπορούν, για παράδειγμα, να ξανα-ανακαλύψουν το σωματίδιο Z ή την δομή του πρωτονίου, να ανακατασκευάσουν «παράξενα σωματίδια» ή ακόμα να ψάξουν ανάμεσα στις τροχιές των σωματιδίων για το φευγαλέο σωματίδιο Higgs. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει προετοιμάσει τη μία από τις ασκήσεις που προσφέρονται κατά τη φετινή διοργάνωση.

Η βασική ιδέα του προγράμματος, που ξεκίνησε πριν 6 χρόνια στο πλαίσιο της Διεθνούς Ομάδας Εκλαΐκευσης στη Φυσική των Σωματιδίων (International Particle Physics Outreach Group, IPPOG), είναι να δώσει την ευκαιρία στους μαθητές να δουλέψουν σαν πραγματικοί επιστήμονες. Η διοργάνωση αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τους μαθητές να δουλέψουν χέρι-χέρι με επιστήμονες και να πάρουν μια γεύση της μοντέρνας έρευνας στη φυσική. Σε ένα αυθεντικό περιβάλλον οι μαθητές προσαρμόζονται στη διεθνοποιημένη επιστημονική έρευνα. Ταυτόχρονα, ενεργοί επιστήμονες παρουσιάζουν σεμινάρια για την φυσική των σωματιδίων, κατάλληλα προσαρμοσμένα για μαθητές. Οι συμμετέχοντες θα μελετήσουν τα προϊόντα της σύγκρουσης σωματιδίων που κινούνται στον διαμέτρου 27 χιλιομέτρων επιταχυντή με ταχύτητα πολύ κοντά σ’ αυτήν του φωτός. Τέλος, όπως κάνουν οι πραγματικοί επιστήμονες σε μια διεθνή συνεργασία, οι μαθητές θα συγκρίνουν τα αποτελέσματά τους μέσω video συζήτησης.

Στην Ελλάδα συμμετέχουν 400 περίπου μαθητές που θα επισκεφθούν τα Πανεπιστήμια Αθήνας(16/3), Θεσσαλονίκης (17/3) και Κρήτης(12/3), το ΕΜΠ (16/3) και το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος (9/3).

Συντονιστής της Ελληνικής διοργάνωσης είναι ο Νίκος Τράκας, από την Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του ΕΜΠ, Έλληνας αντιπρόσωπος στην Διεθνή Ομάδα Εκλαΐκευσης στη Φυσική των Σωματιδίων, που έχει σκοπό της επιτροπής να φέρει τη φυσική των σωματιδίων πιο κοντά στο ευρύ κοινό.

Συντονιστής της διοργάνωσης στο ΑΠΘ ίναι ο Κώστας Κορδάς, Λέκτορας στο ΑΠΘ και ενεργός ερευνητής στο πείραμα ATLAS στο CERN.

Πληροφορίες μπορούν να αναζητηθούν στις ακόλουθες διευθύνσεις:
- http://masterclasses.physics.auth.gr (ο ιστότοπος για τα Masterclasses στη Θεσσαλονίκη)
- http://www.physics.ntua.gr/MC_2011 (ο ελληνικός ιστότοπος για τα Masterclasses)
- http://www.physics.ntua.gr/POPPHYS (ο ελληνικός εκλαϊκευτικός ιστότοπος)
- http://www.physicsmasterclasses.org (βασική σελίδα της διοργάνωσης)
- http://www.physicsmasterclasses.org/index.php?cat=schedule (το διεθνές πρόγραμμα)

* Ακολουθεί το πρόγραμμα της εκδήλωσης.

Πρόγραμμα Εκδήλωσης

09:00-09:30  Προσέλευση και εγγραφή μαθητών (αίθουσα Α31)
09:30-09:45  Καλωσόρισμα από τις Πρυτανικές Αρχές, τον Κοσμήτορα της Σχολής Θετικών Επιστημών και τον Πρόεδρο του Τμ. Φυσικής
09:45-10:45  «Το Πανηγύρι των Στοιχειωδών Σωματιδίων» από τον Αν. Καθ. Αργύρη Νικολαίδη
10:45-11:05  Διάλειμμα
11:10-12:10  «Η δημιουργία και η Ανίχνευση των Σωματιδίων - τα μεγάλα πειράματα ως τηλεσκόπια του μικρόκοσμου» από τον Αν. Καθ. Χρήστο Ελευθεριάδη
12:10-14:10  Γεύμα στη Φοιτητική Λέσχη
14:10-14:50  «Το παιχνίδι της Ταυτοποίησης των Σωματιδίων - τι θα μετρήσετε σήμερα και πώς» από τον Επικ. Καθ. Δ. Σαμψωνίδη  (αίθουσα Α31)
15:00-16:40  Ταυτοποίηση - Αναγνώριση των γεγονότων από το
CERN (στις νησίδες υπολογιστών)
16:40-17:10  Συλλογή αποτελεσμάτων από τις ομάδες εργασίας
17:10-17:30  Συζήτηση των αποτελεσμάτων τοπικά (αίθουσα Α31)
17:30-18:30  Τηλεδιάσκεψη με το CERN: 
Παρουσίαση των αποτελεσμάτων μας, Συζήτηση, Quiz
18:30-18:45  Απονομή αναμνηστικών - Λήξη ημερίδας