Αθήνα 29.11.2010, 14:22

Διεθνές Συνέδριο με τίτλο "Ανοικτή Πρόσβαση: Έρευνα - Εκπαίδευση - Δημόσια Δεδομένα" διοργανώνει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (EKT), στις 16-17 Δεκεμβρίου 2010 στην Αθήνα (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Βασιλέως Κωνσταντίνου 48).

Το συνέδριο πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον οργανισμό SPARC Εurope (Scholarly Publishing and Academic Resources Coalition) και την Ένωση Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Βιβλιοθηκών (LIBER).

Oμιλητές του Συνεδρίου είναι πανεπιστημιακοί, ερευνητές και ανώτατα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που θα παρουσιάσουν απόψεις, εμπειρίες και προβληματισμούς για την Ανοικτή Πρόσβαση στη γνώση και, συγκεκριμένα, στους τομείς της Έρευνας, της Εκπαίδευσης και των Δημόσιων Δεδομένων. Κεντρικός ομιλητής είναι ο John Willinsky, καθηγητής του Πανεπιστημίου Stanford και διευθυντής του Public Knowledge Project, ευρέως γνωστός και βραβευμένος για το έργο του σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση.

Το Συνέδριο απευθύνεται στην ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, σε βιβλιοθήκες, εκπαιδευτικούς, φορείς της Δημόσιας Διοίκησης, επιχειρήσεις, αλλά και στο ευρύ κοινό.

Στόχος του Συνεδρίου είναι να αναδείξει τις δυνατότητες που προσφέρει η Ανοικτή Πρόσβαση στην προώθηση της έρευνας και της επιστημονικής επικοινωνίας, στην ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, στην εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία, στη διαφάνεια και στη συμμετοχικότητα των πολιτών. Στο πλαίσιο του Συνεδρίου θα παρουσιαστούν εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές, δράσεις και υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης, διεθνείς συνεργασίες και σύγχρονες τάσεις στην επιστημονική επικοινωνία και τη διαχείριση ψηφιακού υλικού, καθώς και οι πρωτοβουλίες του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης για την Ανοικτή Πρόσβαση.

Το Συνέδριο θα καλύψει τις ακόλουθες ενότητες:
1. Ανοικτή Πρόσβαση στην Έρευνα: Θα παρουσιαστούν οι τελευταίες τάσεις και εξελίξεις σε κρίσιμα ζητήματα που συνδέονται με τις ευρωπαϊκές και ελληνικές στρατηγικές για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική έρευνα. Η θεματολογία περιλαμβάνει εισηγήσεις για τις σύγχρονες πρακτικές στην επιστημονική επικοινωνία (scholarly communication), τα εργαλεία και τις υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης, τη διαλειτουργικότητα των υποδομών, τη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων, την ανάπτυξη "συμμαχιών" για τη συγκέντρωση, ανταλλαγή και περαιτέρω αξιοποίηση πολλαπλών πηγών ψηφιακού επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου.
2. Ανοικτή Πρόσβαση σε εκπαιδευτικό περιεχόμενο (Open Educational Resources): Το ανοικτό εκπαιδευτικό υλικό (βιβλία, σημειώσεις, ασκήσεις, πολυμεσικές παρουσιάσεις, διαδραστικές εφαρμογές, οπτικοακουστικό υλικό) είναι διαθέσιμο και εύκολα προσβάσιμο σε ψηφιακή μορφή, χωρίς τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς, τόσο στους άμεσα ενδιαφερόμενους (μαθητές, φοιτητές, σπουδαστές, διδάσκοντες) όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.  Στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστούν σχετικές πρωτοβουλίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι προοπτικές που διαφαίνονται, αλλά και τα εμπόδια στη διάδοση της χρήσης τέτοιου υλικού.
3. Ανοικτά Δημόσια Δεδομένα: Η περαιτέρω αξιοποίηση των δεδομένων του Δημόσιου Τομέα συμβάλλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, και αποτελεί μία από τις προτεραιότητες του Ψηφιακού Θεματολογίου της ΕΕ. Στο πλαίσιο της ενότητας θα παρουσιαστούν πολιτικές και πρωτοβουλίες για την επαναχρησιμοποίηση πληροφοριών του Δημόσιου Τομέα σε διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό επίπεδο, καθώς και σχετικές πρωτοβουλίες, ο αντίκτυπος και τα οφέλη από την επαναχρησιμοποίηση αυτή, καθώς και σχετικά θέματα πνευματικών δικαιωμάτων.

Η συμμετοχή στο Συνέδριο είναι ελεύθερη, με προτεραιότητα σε όσους έχουν συμπληρώσει την ηλεκτρονική φόρμα εγγραφής. Σε όσους επιθυμούν, θα χορηγηθεί βεβαίωση συμμετοχής. Οι γλώσσες του Συνεδρίου είναι η ελληνική και η αγγλική, και θα υπάρχει ταυτόχρονη διερμηνεία.

Το πρόγραμμα του Συνεδρίου και περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στον δικτυακό τόπο του Συνεδρίου www.openaccess.gr/conference2010, από όπου η εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά. 

Το συνέδριο εντάσσεται στις πρωτοβουλίες που το ΕΚΤ αναλαμβάνει συστηματικά τα τελευταία χρόνια, με στόχο την προώθηση και υιοθέτηση των πολιτικών της Ανοικτής Πρόσβασης στο ελληνικό περιβάλλον, και επισφραγίζει την ενεργή δράση και τις αναπτυξιακές δραστηριότητές του στον τομέα αυτό (ηλεκτρονικά αποθετήρια και επιστημονικά περιοδικά). Το φετινό συνέδριο διοργανώνεται σε συνέχεια του επιτυχημένου συνεδρίου του 2008 "Υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης: το μέλλον της επιστημονικής επικοινωνίας".

Ανοικτή πρόσβαση
Ανοικτή Πρόσβαση (ΑΠ) είναι η ελεύθερη, άμεση και διαρκής διαδικτυακή πρόσβαση σε ψηφιακό επιστημονικό περιεχόμενο. Στόχος είναι η διευκόλυνση της ανταλλαγής επιστημονικών πληροφοριών, η ενίσχυση της έρευνας και η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Η ΑΠ είναι απαλλαγμένη από τέλη και τους περισσότερους περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων. Οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα το ψηφιακό υλικό, για ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς, ενώ οι συγγραφείς διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματα τους.

Η ΑΠ στη γνώση παρέχεται μέσω Ηλεκτρονικών Αποθετηρίων και Επιστημονικών Περιοδικών. Τα Αποθετήρια (ιδρυματικά ή θεματικά) είναι υποδομές οργανωμένου ψηφιακού περιεχομένου που περιλαμβάνουν επιστημονικά τεκμήρια (άρθρα, βιβλία, μονογραφίες, διδακτορικές διατριβές, πρακτικά συνεδρίων, εκπαιδευτικό υλικό, αρχεία ήχου και εικόνας κ.ά.). Τα Επιστημονικά Περιοδικά είναι και αυτά ελεύθερα προσβάσιμα στο Διαδίκτυο και δημοσιεύουν άρθρα, ακολουθώντας διαδικασίες αξιολόγησης από κριτές.

Το ΕΚΤ και η ανοικτή πρόσβαση
Με στόχο την ενίσχυση της εθνικής υποδομής για την έρευνα και την ελεύθερη διάθεση περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα και αναπτύσσει υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης, προωθώντας το έργο της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας σε όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό.

Tο ΕΚΤ έχει αναπτύξει, μέχρι σήμερα, 4 αποθετήρια:
• το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (http://phdtheses.ekt.gr), με 20.534 διατριβές (14.455 διατριβές με πλήρες κειμένο)
• το Αποθετήριο Ήλιος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
(http://helios-eie.ekt.gr), με 4.300 τεκμήρια (δημοσιεύσεις/άρθρα σε διεθνή και ελληνικά περιοδικά, εργασίες ερευνητών, πρακτικά συνεδρίων, βιβλία, ερευνητικά αποτελέσματα, εκπαιδευτικό υλικό, αρχεία ήχου και εικόνας, σε όλους τους επιστημονικούς τομείς) (1.500 τεκμήρια με πλήρες περιεχόμενο)
• το Αποθετήριο Πανδέκτης (http://pandektis.ekt.gr), με 40.000 τεκμήρια (προσωπογραφίες, χάρτες, εραλδικά μνημεία, επιγραφές, μοναστηριακά αρχεία κ.λπ.) σε 11 ψηφιακές συλλογές ιστορίας και πολιτισμού (25.000 με πλήρες περιεχόμενο)
• το Αποθετήριο της Ζωφόρου του Παρθενώνα (http://repository.parthenonfrieze.gr), με φωτογραφίες όλων των σωζόμενων λίθων της ζωφόρου, εκπαιδευτικά έντυπα και παιχνίδια, το οποίο συμπληρώνει τον δικτυακό τόπο www.parthenonfrieze.gr της ψηφιακής αναπαράστασης της ζωφόρου. 
Το περιεχόμενο των Αποθετηρίων Πανδέκτης και Ζωφόρος του Παρθενώνα παρέχεται στην Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Europeana, την οποία το ΕΚΤ εμπλουτίζει με ελληνικό ψηφιακό πολιτιστικό περιεχόμενο.

Το EKT έχει αναπτύξει πέντε ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά ΑΠ, με 673 άρθρα μέχρι σήμερα (568 άρθρα με πλήρες κείμενο), τα οποία εκδίδουν τα ινστιτούτα ανθρωπιστικών σπουδών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών: Βυζαντινά Σύμμεικτα, Τεκμήρια, The Historical Review/La Revue Historique, Τετράδια Εργασίας Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ΕΙΕ, Ενημερωτικό Δελτίο ΙΝΕ/ΕΙΕ.

Επιπλέον, το ΕΚΤ υποστηρίζει την Ανοικτή Πρόσβαση με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, όπως είναι ο δικτυακός τόπος για την ΑΠ www.openaccess.gr και το blog www.openaccess.gr/blog. Ακόμη, το ΕΚΤ είναι το Εθνικό Κέντρο ΑΠ στο ευρωπαϊκό έργο OPENAIRE (www.openaire.eu), το οποίο παρέχει πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ.

Σχετικές διευθύνσεις στο διαδίκτυο είναι οι εξής: 
* Διεθνές Συνέδριο "Ανοικτή Πρόσβαση: Έρευνα-Εκπαίδευση-Δημόσια Δεδομένα" http://www.openaccess.gr/conference2010.
* Ανοικτή Πρόσβαση: γνώση για όλους http://www.openaccess.gr.
* Το blog για την Ανοικτή Πρόσβαση: http://www.openaccess.gr/blog.

* Στο συνημμένο αρχείο θα βρείτε το πρόγραμμα του συνεδρίου.