Αθήνα 30.10.2008, 14:22
Ο κ. Θέμης Κοτσιφάκης, Γενικός Γραμματέας του ΔΣ της ΟΛΜΕ, μέλος της ΕΕ της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Εκπαιδευτικών (ETUCE και EIE), μας έστειλε την ακόλουθη επιστολή.

Η Επαγγελματική Εκπαίδευση σε μια ακόμη περιπέτεια...

Με τους χειρότερους οιωνούς άρχισε και η φετινή σχολική χρονιά στην δευτεροβάθμια  Τεχνική - Επαγγελματική εκπαίδευση. Τα ΕΠΑΛ και οι ΕΠΑΣ αντιμετωπίζουν σοβαρά και έντονα προβλήματα, που είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής μιας ακόμα αντιεκπαιδευτικής πολιτικής, της εφαρμογής του ν.3475/06, της υποχρηματοδότησης της εκπαίδευσης, αλλά και της αδιαφορίας και της προχειρότητας των σχεδιασμών του Υπουργείου Παιδείας, ιδιαίτερα στα θέματα οργάνωσης και λειτουργία της ΤΕΕ στην χώρα μας.
Τι άλλο από αδιαφορία και απαξίωση προς την επαγγελματική εκπαίδευση, τους μαθητές που σπουδάζουν και τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε αυτή δείχνει η τακτική του Υπουργείου Παιδείας να νομοθετεί κυριολεκτικά «στο πόδι» και την τελευταία στιγμή;
Με εξαιρετικά μεγάλη καθυστέρηση –μετά την έναρξη του νέου σχολικού έτους- προωθεί στη Βουλή νομοσχέδιο για το σύστημα πρόσβασης των αποφοίτων των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ) στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση! Μόνο οργή μπορεί να προκαλεί στους μαθητές της Γ΄ τάξης των ΕΠΑΛ το γεγονός πως ενημερώθηκαν για τα μαθήματα που θα διδαχτούν και στα οποία θα εξεταστούν, αλλά και για το όλο σύστημα εξετάσεων, μετά την έναρξη των μαθημάτων τους, το Σεπτέμβριο!
Παρά τις κατά διαστήματα μεγαλόστομες διακηρύξεις για το «ενδιαφέρον» της πολιτείας και για την πρόθεση «αναβάθμισης» της ΤΕΕ, είναι σαφές ότι πρόκειται για συνειδητή υποβάθμιση.
Η ΟΛΜΕ έχει επανειλημμένα  επισημάνει ότι με το νέο νόμο για την ΤΕΕ (ν. 3475/06) περιορίζεται δραματικά ακόμα και αυτή η μέχρι σήμερα κουτσουρεμένη πρόσβαση των αποφοίτων της ΤΕΕ στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αφού αφενός οι απόφοιτοι των Επαγγελµατικών Σχολών (ΕΠΑ.Σ.) αποκλείονται τελείως από την πρόσβαση σε ΑΕΙ και ΑΤΕΙ και αφετέρου για τους απόφοιτους του ΕΠΑ.Λ. η πρόσβαση αυτή ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Και αυτό επιβεβαιώνεται από την ασκούμενη εκπαιδευτική πολιτική, αν λάβουμε υπόψη μας πως οι μαθητές των ΕΠΑΛ δεν διδάσκονται σε ίσο χρόνο και επάρκεια με τους μαθητές των Γενικών Λυκείων τα κοινά μαθήματα (π.χ. μαθηματικά και φυσική).  Σε αυτό ας προσθέσουμε την απουσία στοιχειώδους, έστω,  αντισταθμιστικής εκπαίδευσης, περισσότερο αναγκαίας στην περίπτωση αυτή, λόγω των αυξημένων μαθησιακών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές της ΤΕΕ, οι οποίοι σε πολύ μεγάλο ποσοστό ανήκουν στις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες
Σημειώνουμε ότι με το ν. 3475/06 καταργήθηκαν για πρώτη φορά και τα ειδικά ποσοστά για την πρόσβαση των αποφοίτων της ΤΕΕ στην τεχνολογική τριτοβάθμια εκπαίδευση (ΑΤΕΙ). Το ΥΠΕΠΘ με εγκύκλιό του (24.6.08) εξήγγειλε για δεύτερη φορά όσα είχε ήδη ανακοινώσει για το θέμα αυτό η κα Μ. Γιαννάκου, που είχαν γίνει το Φλεβάρη του 2007! Είναι απορίας άξιο γιατί χρειάστηκε ενάμισι χρόνος για να ξαναεξαγγελθούν τα ίδια μέτρα και οι μαθητές να βρεθούν σε απόγνωση.
Παρατηρούμε όμως ότι και στο νέο σύστημα που εξαγγέλθηκε, παρά το γεγονός πως επαναφέρεται η δυνατότητα ειδικών εξετάσεων των αποφοίτων των ΕΠΑΛ για τα ΑΤΕΙ,  μεταφέρονται οι στρεβλώσεις του σημερινού συστήματος πρόσβασης (περιορισμένες θέσεις και μόνο στα ΑΤΕΙ για τους απόφοιτους της ΤΕΕ, πρόσβαση μόνο σε αντίστοιχες ειδικότητες, βαθμολογική βάση κ.λπ.), με αποτέλεσμα να αποκλείονται και στο μέλλον χιλιάδες απόφοιτοι των ΕΠΑΛ από τα ΑΤΕΙ, παρά το γεγονός ότι ενδέχεται να επιτυγχάνουν βαθμολογία ακόμη και αρκετά υψηλότερη από τη βαθμολογική βάση.
Αυτό που πρέπει άμεσα να γίνει είναι το Υπουργείο Παιδείας να υιοθετήσει τις επεξεργασµένες προτάσεις των εκπαιδευτικών και να νομοθετήσει την ουσιαστική δυνατότητα εισαγωγής των αποφοίτων των ΕΠΑΛ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με διευρυμένο ποσοστό, που να αντιστοιχεί στο μαθητικό δυναμικό τους. Συγχρόνως, να παρέχεται η δυνατότητα πολλών επιλογών σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία και βέβαια να καταργηθεί η βάση του 10 ως προαπαιτούμενου για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση των αποφοίτων όλων των τύπων λυκείων.
Τι γίνεται όμως και με τα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα σχολεία, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί στην ΤΕΕ; Χωρίς να επιλυθεί κανένα πρόβλημα υλικοτεχνικής υποδομής, με τα ίδια ουσιαστικά  υλικά, χρησιμοποιώντας τα βιβλία των ΤΕΕ και του Ενιαίου Λυκείου και αναλυτικά προγράμματα που στηρίζονται σε αυτά, δηλαδή βιβλία και προγράμματα από άλλους τύπους σχολείων, ακόμα και από διαφορετικές τάξεις(!), το Υπουργείο Παιδείας μιλά αυτάρεσκα για μεταρρύθμιση. Και ας είναι τα προβλήματα τεράστια.
Αναπόφευκτη συνέπεια αυτής της πολιτικής συνεχούς απαξίωσης τη ΤΕΕ είναι και η συνεχής μείωση του μαθητικού πληθυσμού τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα το ποσοστό των μαθητών που επιλέγουν την ΤΕΕ να εμφανίζεται ιστορικά το μικρότερο κατά την τελευταία 20ετία σε σχέση με το αντίστοιχο όσων ακολουθούν το δρόμο του Γενικού Λυκείου.
Συγκεκριμένα, από τους  42.114 μαθητές που φοιτούσαν στην Α΄ τάξη των ΤΕΛ και ΤΕΣ το σχολικό έτος 1995-96, τη σχολική χρονιά 2007-8 φοιτούσαν μόλις 26.376 (ποσοστό μείωσης 37,4%). (βλέπε πίνακα 1)

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ Α’ ΤΑΞΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ
Σχολ. Ετος	Τεχν. Επαγγ. Εκπαίδευσης			Γενικής Εκπαίδευσης
1995-1996	ΤΕΛΤΕΣ	42.114	29,7%	ΓΕΛΕΠΛ	99.536	70,3%
1998-1999	ΤΕΕ	45.220	32,7%	Ε.Λ.	93.037	67,3%
1999-2000	ΤΕΕ	60.768	42,3%	Ε.Λ.	82.997	57,7%
2005-2006	ΤΕΕ	30.753	29,0%	Ε.Λ.	75.303	71,0%
2007-2008	ΕΠΑΛ	26.376	24,3%	ΓΕΛ	82.211	75,7%
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΠΘ/ΔΙΠΕΕ &ΤΜ. Β΄ΤΕΕ, ΕΣΥΕ 2006-07-08
Επεξεργασία στοιχείων: Θ. ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ

Ας σημειώσουμε, επίσης, πως οι μαθητές που φοίτησαν στην ΤΕΕ τη σχολική χρονιά 2008-9 ήταν 88.094, δηλ. κατά 33,94% λιγότεροι από ό,τι τη σχολική χρονιά 2001-2, όπου ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 132.452 (βλ.Πίνακα 2)

Τέλος, από την ανάλυση του μαθητικού δυναμικού του σχολικού έτους 2007-08 κατά τάξη και τύπο σχολείου, βλέπουμε αυτό που ήδη από την ψήφιση του νόμου είχαμε προβλέψει, πως οι ΕΠΑΣ δεν έχουν δυνατότητα να αναπτυχθούν και δεν θα τις επιλέγουν οι μαθητές που ακολουθούν την ΤΕΕ, οι οποίοι φαίνεται ότι προτιμούν σαφώς το ΕΠΑΛ. Μόνο το 20,8% των μαθητών της Β΄ τάξης επέλεξαν τις ΕΠΑΣ, ενώ το 79.2% παρέμειναν στα ΕΠΑΛ  (βλ. Πίνακα 3). Αν μάλιστα δεν είχε συμπεριλάβει το ΥΠΕΠΘ στις ΕΠΑΣ, πέρα και έξω από κάθε λογική, και ορισμένες ειδικότητες που έχουν πρόσβαση σε αντίστοιχα επαγγέλματα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (όπως φυσικοθεραπευτές, οδοντοτεχνίτες κ.ά.), τότε στην πραγματικότητα το μαθητικό δυναμικό θα ήταν ακόμη μικρότερο. Το αίτημα για άμεση κατάργηση των ΕΠΑΣ όλων των Υπουργείων και ένταξη όλων των ειδικοτήτων τους στο ΕΠΑΛ είναι πλέον υπερώριμο και αποτελεί τη μόνη διέξοδο.

ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ (ΥΠΕΠΘ)
ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2007-8	ΗΜΕΡΗΣΙΑ	ΝΥΚΤΕΡΙΝΑ	ΣΥΝΟΛΟ
Α' ΕΠΑΛ	23.448	2.928	26.376
Β΄ ΕΠΑΛ	19.419	3.216	22.635	% ΕΠΑΣ/ΕΠΑΛ
Α' ΕΠΑΣ	5.945		5.945	20,8%
Α' ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΕ Γ' ΤΑΞΗ		2.553	2.553
Β΄ ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΕ	27.150	3.435	30.585
ΣΥΝΟΛΟ	75.962	12.132	88.094
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΣΥΕ
Επεξεργασία στοιχείων: Θ. ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ

Από την άλλη, χιλιάδες εκπαιδευτικοί βρίσκονται χωρίς οργανική θέση, χωρίς διδακτικά ωράρια και χωρίς καμία στήριξη  από το Υπουργείο Παιδείας, η ηγεσία του οποίου απλώς διαπιστώνει τα προβλήματα της πολιτικής της. Και όχι μόνο δεν προσπαθεί να τα λύσει, υλοποιώντας τις προτάσεις του κλάδου μας, αλλά δημιουργεί και νέα προβλήματα, με τις μονομερείς, χωρίς διάλογο αποφάσεις της, όπως έγινε πρόσφατα με τις αναθέσεις μαθημάτων. Η απόφαση αυτή, που υπογράφτηκε μετά την έναρξη των μαθημάτων, δημιουργεί μια σειρά από νέα προβλήματα σε διάφορους κλάδους και ειδικότητες εκπαιδευτικών, ανατρέποντας και εργασιακά δικαιώματα.
Παράλληλα, θολό είναι το τοπίο των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων, ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί ούτε τι επιπέδου πτυχίο (β΄ ή γ΄) θα λαμβάνουν με την αποφοίτηση τους. Παρά το γεγονός πως τα φυλλάδια του Υπουργείου επιμένουν πως οι απόφοιτοι θα λαμβάνουν πτυχίο επιπέδου γ΄, η ευρωπαϊκή οδηγία (36/2005) που ετοιμάζεται να εντάξει στο εθνικό δίκαιο η κυβέρνηση θεωρεί πως για την απόκτηση πτυχίου επιπέδου γ΄ απαιτείται ένα έτος μετά τη δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση. Ώριμο, λοιπόν, και για αυτό το λόγο, να ικανοποιηθεί το αίτημα της ΟΛΜΕ να δηµιουργηθεί άμεσα δηµόσιο Μεταλυκειακό Έτος Ειδίκευσης στα ΕΠΑΛ. Σε αυτό οι μαθητές θα συμπληρώνουν την ειδίκευσή τους και θα αποκτούν από το δημόσιο σχολείο το πτυχίο επιπέδου γ΄. Αλλιώς ένα πολύ σημαντικό τμήμα της ΤΕΕ, καθώς και η απόκτηση του πτυχίου επιπέδου γ΄, θα παραχωρηθεί κυρίως στους ιδιώτες με τα μεταλυκειακά  ΙΕΚ, ΚΕΚ, ΚΕΣ κ.λπ.

Όλα αυτά τα στοιχειώδη πρέπει να συνοδεύονται, βέβαια, με την απαιτούμενη γενναία αύξηση δαπανών για την παιδεία και την επιστημονική, κοινωνική και εργασιακή στήριξη των εκπαιδευτικών, για έχουν νόημα οι εξαγγελίες για «αναβάθμιση» της επαγγελματικής εκπαίδευσης στην χώρα μας.