Την Παρασκευή 1η Σεπτεμβρίου υπογράφηκε το Μνημόνιο Συνεργασίας «Cooperation on Optical and Quantum Communication via Satellites» μεταξύ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ – ESA), με σκοπό τη στρατηγική συνεργασία του με το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) στον τομέα των νέων τεχνολογιών και ειδικότερα των οπτικών και κβαντικών επικοινωνιών.

Σύμφωνα με το ΕΑΑ, το μνημόνιο έρχεται ως αναγνώριση της επιτυχημένης συνεργασίας της ομάδα τηλεσκοπίων του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ με τον ΕΟΔ, αναφορικά με το εμβληματικό προγράμμα ScyLight (Secure and Laser communication technology), στο πλαίσιο του στρατηγικού Προγράμματος ARTES: Optical Communication- ScyLight, το οποίο υποστηρίζει την έρευνα, ανάπτυξη και εξέλιξη των τεχνολογιών στην οπτική, φωτονική και κβαντική επικοινωνία.

Μερικοί σημαντικοί σταθμοί που οδήγησαν στο μνημόνιο συνεργασίας:

1. Τον Αύγουστο του 2020, το Αστεροσκοπείο Χελμού με το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος»  2,3 μέτρων, το οποίο λειτουργεί υπό την ευθύνη του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, επιλέχθηκε πιλοτικά από τον ΕΟΔ ως o πρώτος επίγειος σταθμός του προγράμματος ScyLight. 

2. Το καλοκαίρι του 2021, τοποθετήθηκαν εξειδικευμένα επιστημονικά όργανα του EΟΔ στο τηλεσκόπιο και πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες δοκιμές από τους αστρονόμους του ΙΑΑΔΕΤ σε συνεργασία με τους επιστήμονες του ΕΟΔ.

3. Τον Νοέμβριο του 2021 εγκαταστάθηκε πρόσθετος εξοπλισμός και πραγματοποιήθηκαν επιτυχώς δοκιμές για την επικοινωνία με τον μεγαλύτερο Ευρωπαϊκό τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο Alphasat. Συγκεκριμένα, μέσω του «Αριστάρχου» δημιουργήθηκε μια «άυλη» οπτική ίνα με τον γεωστατικό δορυφόρο Alphasat σε απόσταση, περίπου, 37 χιλιάδων χιλιομέτρων από τη Γη η οποία μπορεί να μεταφέρει δεδομένα με απίστευτες ταχύτητες και με απόλυτα ασφαλή τρόπο.

4. Μέσα στο 2022 πραγματοποιήθηκαν επαναλαμβανόμενες συζεύξεις σε συνεργασία με επιστήμονες του ΕΟΔ, ενώ από το 2023 το ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ πραγματοποιεί τα σχετικά πειράματα με ιδίους ανθρώπινους πόρους, καθιστώντας με αυτό τον τρόπο το Αστεροσκοπείο Χελμού πλήρως λειτουργικό στη συγκεκριμένη δράση.

Από το ΕΑΑ επισημαίνεται ότι η ανάπτυξη των τεχνολογιών που απαιτούνται στο πλαίσιο υλοποίησης του συγκεκριμένου μνημονίου συνεργασίας θα ενδυναμώσει τις ευρωπαϊκές επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες στην Κυβερνοασφάλεια και τις οπτικές/κβαντικές τεχνολογίες, ενώ ανοίγει μεγάλες αναπτυξιακές προοπτικές για το ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ μέσω των συνεργασιών που έχουν ήδη αναπτυχθεί με σημαντικούς διαστημικούς οργανισμούς και εταιρείες αεροδιαστημικής (HELLAS-SAT, OHB, DLR, κτλ).