Σχέδιο Δράσης για την Έμφυλη Ισότητα (ΣΔΕΙ) για τα έτη 2022-2026 διαμόρφωσε το Πανεπιστήμιο Αθηνών με την ευθύνη της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων του Πανεπιστημίου.

Το Σχέδιο Δράσης  διαμορφώθηκε σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Horizon Europe, του νέου Πλαισίου για την Έρευνα και την Καινοτομία (2021-2027) του Συμβουλίου της Ευρώπης, το οποίο θέτει ως προϋπόθεση την εργασία για τη διασφάλιση της έμφυλης ισότητας στην έρευνα και την καινοτομία σε όλους τους συνεργαζόμενους φορείς.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το Horizon Europe, το νέο πλαίσιο για την Έρευνα και την Καινοτομία (2021-2027) του Συμβουλίου της Ευρώπης, καθώς και ευρύτερες ευρωπαϊκές πολιτικές προώθησης της έμφυλης ισότητας και εξάλειψης των έμφυλων ανισοτήτων και διακρίσεων, της σεξουαλικής παρενόχλησης και άλλων μορφών βίας που σχετίζονται με το φύλο, όλα τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στην Ελλάδα καλούνται να καταρτίσουν και να υλοποιήσουν Σχέδια Δράσης για την προώθηση της Έμφυλης Ισότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων (ΕΙΦ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ανέλαβε την ανάπτυξη και σύνταξη του παρόντος Σχεδίου Δράσης για την Έμφυλη Ισότητα, το οποίο λαμβάνει υπόψιν του το (διεθνές και εθνικό) θεσμικό πλαίσιο που σχετίζεται με την έμφυλη ισότητα, βασίζεται στην ανάλυση διαθέσιμων δεδομένων ως προς το φύλο στο ΕΚΠΑ και διατυπώνει τις βασικές αρχές των δράσεων προς υλοποίηση κατά τα έτη 2022-2026 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στη διαμόρφωση του παρόντος Σχεδίου Δράσης συνέβαλαν αποφασιστικά με τη συνεργασία τους η Δρ. Ντιάνα Μάνεση και η υπ. Δρ. Γιούλη Παπαδάκου.

Σύμφωνα με το Διεθνές Θεσμικό Πλαίσιο η  ισότητα των φύλων αποτελεί διεθνώς κατοχυρωμένο δικαίωμα τόσο από Διεθνείς Συμβάσεις (π.χ. Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ του 1945, Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948, Διεθνές Σύμφωνο της Νέας Υόρκης για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του 19661, Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα του 19662, Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών» (CEDAW – 1979), Διακήρυξη του Πεκίνου και Πλατφόρμα Δράσης (Πεκίνο 4 - 15 Σεπτέμβρη 1995), Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Κωνσταντινούπολη 11 Μαΐου 2011)), από Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας, με ρυθμίσεις για την προστασία της μητρότητας και τη διευκόλυνση εργαζόμενων με οικογενειακές υποχρεώσεις (Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας 100, 103, 111, 156), από Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ιδρυτική Συνθήκη της Ρώμης του 1957 και στη Συνθήκη του Άμστερνταμ του 1999, η οποία εισήγαγε στις Συνθήκες της ΕΕ την αρχή της ισότητας των φύλων και την εξάλειψη των διακρίσεων με βάση το φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό), όσο και από Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς και Κοινοτικές Οδηγίες για την προώθηση της έμφυλης ισότητας στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης.

Σε επίπεδο Εθνικού Δικαίου, το Σύνταγμα της Ελλάδας κατοχυρώνει την ισότητα των φύλων στο Άρθρο 4 παρ. 2, ως εξής: «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.», ενώ με το Άρθρο 116 παρ. 2 επιτρέπει την εφαρμογή θετικών μέτρων (π.χ. ποσοστώσεων) για την προώθηση της ισότητας των φύλων, δηλώνοντας ρητώς ότι η λήψη τέτοιων μέτρων δεν αποτελεί διάκριση. Όσον αφορά το ζήτημα της εργασίας, στο Άρθρο 22 παρ. 1 του Συντάγματος προβλέπεται η ισότητα των αποδοχών για εργασία ίδιας αξίας,ανεξαρτήτως φύλου9 ή άλλης διάκρισης.

Το μέτρο της ποσόστωσης, το οποίο επιτρέπεται από το Άρθρο 116 του Συντάγματος, ενεργοποιήθηκε στην περίπτωση της ενίσχυσης της συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στην έρευνα. Η συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στην έρευνα προωθείται νομοθετικά με το Άρθρο 57 του Ν. 3653/2008 (ΦΕΚ Α/21.3.2008) «Θεσμικό πλαίσιο έρευνας και τεχνολογίας και άλλες διατάξεις», στο οποίο καθορίζεται ποσοστό συμμετοχής των επιστημόνων κατ’ ελάχιστο 1/3 για κάθε φύλο στη στελέχωση των Εθνικών οργάνων και Επιτροπών Έρευνας και Τεχνολογίας, εφόσον οι υποψήφιοι, -ες διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα για την κάλυψη της σχετικής, κατά περίπτωση, θέσης.

Στην Επιτροπής Ισότητας των Φύλων συμμετέχουν οι:

Μαίρη Λεοντσίνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Εκπαίδευσης & Αγωγής στην

Προσχ. Ηλικία, Σχολή Επιστημών της Αγωγής (Πρόεδρος ΕΙΦ)

Χριστίνα Δάλλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Σχολή

Επιστημών Υγείας (Αναπληρώτρια Προέδρου ΕΙΦ)

Βάσω Κιντή, Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Σχολή Θετικών Επιστημών

Αριστοτέλης Τύμπας, Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Σχολή Θετικών Επιστημών

Ιωάννα Κονδύλη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Νομική Σχολή

Πολυξένη Αργειτάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού

Αρετή Σπυροπούλου, μέλος Ε.ΔΙ.Π., Σχολή Επιστημών Υγείας

Αικατερίνη Μαρμαρινού, Διοικητική υπάλληλος, Δ/νση Σχεδιασμού & Προγραμματισμού

Φωτεινή-Ηλέκτρα Χριστακοπούλου, φοιτήτρια, Νομική Σχολή

Την Επιτροπή συνδράμουν οι: 

Ντιάνα Μάνεση, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Goldsmiths, University of London

Γιούλης Παπαδάκου, υπ. Δρ. Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, ΕΚΠΑ