Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά είναι για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών τα αποτελέσματα της φετινής κατάταξης Πανεπιστημίων σε επιμέρους θεματικές περιοχές και εξειδικευμένα επιστημονικά αντικείμενα από την παγκόσμια ομάδα αναλυτών ανώτατης εκπαίδευσης της QS (Quacquarelli Symonds).

Το Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε υψηλές θέσεις και στις πέντε βασικές θεματικές περιοχές του πίνακα, ενώ αξιολογήθηκε με υψηλή βαθμολογία και τοποθετήθηκε σε 15 επιμέρους επιστημονικά πεδία έναντι 14 το 2021, 13 το 2020,  12  το 2019 και 11 το 2018.

Αναλυτικά, σύμφωνα με ανακοίνωση του Πανεπιστημίου: 

Από την παγκόσμια ομάδα αναλυτών ανώτατης εκπαίδευσης της  QS (Quacquarelli Symonds) δημοσιεύθηκε στις 6 Απριλίου 2022 ο Πίνακας Κατάταξης Πανεπιστημίων σε επιμέρους θεματικές περιοχές και εξειδικευμένα επιστημονικά αντικείμενα.

Η συγκεκριμένη κατάταξη αξιολογεί τα Πανεπιστήμια σε πέντε βασικές θεματικές περιοχές σπουδών και έρευνας, όπως προσδιορίζονται από τη μεθοδολογία της QS, (Τέχνες και Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Επιστήμες της Ζωής και Ιατρικής, Φυσικές Επιστήμες, Κοινωνικές Επιστήμες και Διοίκηση, Μηχανική και Τεχνολογία) αλλά και σε  51 επιμέρους επιστημονικά πεδία - ειδικότητες που αποτελούν υποσύνολα των πέντε βασικών.

Για τη θεματική κατάταξη του 2022 τελικώς κατετάγησαν 1.543 Πανεπιστήμια από 161 χώρες. Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα βασίζονται σε απαντήσεις ερωτηματολογίου 130.000 ακαδημαϊκών και 75.000 εργοδοτών, καθώς και στην ανάλυση επιστημονικών δημοσιεύσεων και βιβλιογραφικών παραπομπών από τη βιβλιομετρική βάση δεδομένων Scopus, απ’ όπου ελήφθησαν υπόψη δεδομένα πενταετίας. 

Τα αποτελέσματα της φετινής κατάταξης ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών το οποίο φέτος βρίσκεται σε υψηλές θέσεις και στις πέντε (5) βασικές θεματικές περιοχές, ενώ αξιολογήθηκε με υψηλή βαθμολογία και τοποθετήθηκε σε δεκαπέντε (15) επιμέρους επιστημονικά πεδία έναντι δεκατεσσάρων (14) επιμέρους επιστημονικών πεδίων το 2021,  δεκατριών (13) επιμέρους επιστημονικών πεδίων το 2020,  δώδεκα (12) το 2019 και έντεκα (11) το 2018. Παράλληλα αποτελεί πολύ μεγάλη διάκριση για το ίδρυμα  ότι:

1. Στο επιμέρους επιστημονικό πεδίο «Κλασσικές Σπουδές και Αρχαία Ιστορία» το ΕΚΠΑ βρίσκεται στις θέσεις 51-80 παγκοσμίως.

2. Στο επιμέρους επιστημονικό πεδίο της «Οδοντιατρικής», κατατάσσεται στις θέσεις 51-70 παγκοσμίως

3. Ενώ στα επιμέρους επιστημονικά πεδία «Αρχαιολογίας» και  «Νοσηλευτικής»  το ΕΚΠΑ βρίσκεται στα καλύτερα 150 πανεπιστήμια παγκοσμίως

Στον πίνακα 1, αποτυπώνεται η θέση του ΕΚΠΑ για το 2022 στις πέντε βασικές θεματικές περιοχές.  Αποτελεί σημαντική επιτυχία και αναγνώριση για το Ίδρυμα το γεγονός ότι το ΕΚΠΑ τα τελευταία χρόνια κατατάσσεται στα 500 καλύτερα Πανεπιστήμια παγκοσμίως στις τέσσερις ή και στις πέντε θεματικές περιοχές. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα εμφανές αν γίνει σύγκριση με τα στοιχεία της αντίστοιχης κατάταξης του 2016 όπου  το ΕΚΠΑ δεν είχε βαθμολογηθεί σε καμία θεματική περιοχή.

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πίνακα 1, το ΕΚΠΑ βρίσκεται για το 2022 και στις πέντε θεματικές περιοχές, με εντυπωσιακή βελτίωση στην θεματική περιοχή «Τέχνες και Ανθρωπιστικές Επιστήμες», όπου για το 2022 καταλαμβάνει την 280η θέση στον κόσμο έχοντας ανέβει ενενήντα (101) θέσεις σε σχέση με την κατάταξη του 2017.

 

Οι διακρίσεις για το ΕΚΠΑ συνεχίζονται και στην αξιολόγηση των επιμέρους επιστημονικών πεδίων. Πιο συγκεκριμένα για το 2022 το ΕΚΠΑ βρίσκεται σε υψηλές θέσεις σε δεκαπέντε (15) επιμέρους επιστημονικά πεδία (δείτε Πίνακα 2).  Στην αντίστοιχη κατάταξη του 2016, το ΕΚΠΑ εμφάνιζε μόλις έξι (6) ειδικότητες στις πενήντα ένα (51).

Οι κατατάξεις της QS χρησιμοποιούν δεδομένα ειδικών γνωμοδοτών (peer reviews) που συλλέγονται από μεγάλο αριθμό ερευνητών, ακαδημαϊκών και εργοδοτών. Επίσης, λαμβάνουν υπόψη τον αριθμό  τον αριθμό ετεροαναφορών αναφορών και την επιδραστικότητα του δημοσιευμένου έργου των καθηγητών και ερευνητών κάθε Σχολής ή Τμήματος. Πιο συγκεκριμένα βαθμολογούνται τέσσερα κριτήρια – δείκτες με διαφορετική βαρύτητα το καθένα. Τα κριτήρια αυτά είναι τα εξής:

1. Ακαδημαϊκή Φήμη. Η μέτρηση γίνεται μέσω έρευνας ερωτηματολογίου. Στο ερωτηματολόγιο χρησιμοποιούνται ακαδημαϊκοί διαφόρων ειδικοτήτων και ερωτούνται για τα κατά τη γνώμη τους 30 καλύτερα πανεπιστήμια στους τομείς εμπειρογνωμοσύνης τους, χωρίς να μπορούν να επιλέξουν το δικό τους. Μεταξύ των ετών 2017-2021 η QS συγκέντρωσε περίπου 130.000  ερωτηματολόγια ακαδημαϊκών  από όλο τον κόσμο. Το βάρος του συγκεκριμένου αυτού κριτηρίου στη συνολική βαθμολογία των βασικών και εξειδικευμένων αντικειμένων  για το 2020 κυμαίνεται από 30 έως και 90%.

2. Φήμη μεταξύ των Εργοδοτών:  Πρόκειται για ίδιου τύπου με την προηγούμενη έρευνα ερωτηματολογίων, μόνο που απευθύνεται σε δείγμα εργοδοτών των αποφοίτων των πανεπιστημίων. Πάνω από 75.000 ερωτηματολόγια εργοδοτών παγκοσμίως έχουν ληφθεί υπόψη τα οποία συγκεντρώθηκαν μεταξύ των ετών 2017-2021. Τα ερωτηματολόγια αυτά δίνουν μια σημαντική εικόνα και πληροφορίες, όσον αφορά τις προσλήψεις αποφοίτων των Πανεπιστημίων. Στην έρευνα αυτή έχουν συμμετάσχει εργοδότες από όλους τους τομείς της Οικονομίας, και ανάμεσα τους εταιρίες όπως το Facebook, η Google, η Wells Fargo, η Bank of America κ.α Το βάρος του συγκεκριμένου αυτού κριτηρίου στη συνολική βαθμολογία των βασικών και εξειδικευμένων αντικειμένων  για το 2022  κυμαίνεται από 10 έως και 50%.

3. Αριθμός ετερο-αναφορών ανά εργασία. Η QS χρησιμοποιεί τα δεδομένα της βάσης Scopus. Αθροίζεται ο συνολικός αριθμός ετερο-αναφορών σε εργασίες της τελευταίας πενταετίας που συνεγράφησαν από μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου πάνω στο συγκεκριμένο επιστημονικό τομέα και διαιρούνται με τον αντίστοιχο συνολικό αριθμό καθηγητών και ερευνητών. Το βάρος του συγκεκριμένου αυτού κριτηρίου στη συνολική βαθμολογία των βασικών και εξειδικευμένων αντικειμένων   για το 2022 κυμαίνεται από 7,5% έως και 30%.

4. Ο δείκτης h-index είναι ένας τρόπος μέτρησης τόσο της παραγωγικότητας όσο και της επίδρασης του δημοσιευμένου έργου ενός επιστήμονα ή ερευνητή. 

Ο δείκτης βασίζεται στο σύνολο των πιο συχνά αναφερόμενων έργων του ακαδημαϊκού και στον αριθμό των παραπομπών που έλαβαν σε άλλες δημοσιεύσεις. Το βάρος του συγκεκριμένου αυτού κριτηρίου στη συνολική βαθμολογία των βασικών και εξειδικευμένων αντικειμένων  για το 2022 κυμαίνεται από 7,5 έως και 25%.

5. Ο δείκτης  Διεθνές Δίκτυο Έρευνας (IRN) χρησιμοποιείται για πρώτη φορά φέτος και αποτελεί ένα μέτρο της αποτελεσματικότητας της δημιουργίας σταθερών ερευνητικών συνεργασιών σε κάθε ένα από τα 5 μεγάλα θεματικά αντικείμενα. Κυμαίνεται βαθμολογικά από 5 έως 10% και μόνο χρησιμοποιείται στην αποτίμηση μόνο των 5 βασικών τομέων 

Καθώς τόσο οι ερευνητικές διαδικασίες, όσο και η ερευνητική κουλτούρα και τα ποσοστά δημοσιεύσεων ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των ακαδημαϊκών κλάδων, η QS εφαρμόζει διαφορετική στάθμιση στη βαθμολογία των παραπάνω δεικτών ανάλογα με τη  θεματική περιοχή και το επιμέρους εξειδικευμένο επιστημονικό αντικείμενο. Επί παραδείγματι, στην Ιατρική, όπου τα ποσοστά δημοσίευσης είναι πολύ υψηλά, οι αναφορές στην έρευνα και ο δείκτης h αντιπροσωπεύουν το 25% της συνολικής βαθμολογίας κάθε πανεπιστημίου. Από την άλλη πλευρά, σε περιοχές με πολύ χαμηλότερα ποσοστά δημοσίευσης, όπως αυτό της Ιστορίας, οι δείκτες που σχετίζονται με την έρευνα αντιπροσωπεύουν μόνο το 15% του συνολικού βαθμού κατάταξης. Επιπροσθέτως σε θεματικά πεδία όπως η Τέχνη και το Σχέδιο, όπου υπάρχουν πολύ λίγα δημοσιευμένα άρθρα, για να είναι στατιστικά σημαντική η κατάταξη, βασίζεται αποκλειστικά στις έρευνες εργοδοτών και ακαδημαϊκών.

Η κατάταξη της QS για τα βασικά και εξειδικευμένα επιστημονικά αντικείμενα επιβεβαιώνει το σημαντικό ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο που συντελείται διαχρονικά στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επιπροσθέτως αναδεικνύει την επίδραση της έρευνας που υλοποιείται στο Πανεπιστήμιο μας και την αποδοχή του διεθνώς τόσο από την αγορά εργασίας όσο και από την ακαδημαϊκή κοινότητα.