Πριν από τον Απρίλιο του 2022, η μόλυνση από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων στον άνθρωπο ήταν εξαιρετικά σπάνια, εκτός κάποιων περιοχών της Αφρικής όπου είναι ενδημική. Τελευταία, όμως, κρούσματα εμφανίζονται παγκοσμίως. Η μετάδοση του ιού, οι παράγοντες κινδύνου για μόλυνση, η κλινική εικόνα και τα αποτελέσματα της λοίμωξης δεν είναι ακόμη καλά καθορισμένα.

Δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine μια  διεθνής σειρά περιστατικών που επιβεβαιωμένα με PCR μολύνθηκαν από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων.

Οι Καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της δημοσίευσης αυτής.

Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται 528 λοιμώξεις που διαγνώστηκαν μεταξύ 27 Απριλίου και 24 Ιουνίου 2022 σε 43 τοποθεσίες από 16 χώρες. Συνολικά, 98% των ατόμων που μολύνθηκαν ήταν ομοφυλόφιλοι ή αμφιφυλόφιλοι άνδρες, 75% ήταν λευκοί και 41% είχαν ήδη μόλυνση από τον ιό HIV. H διάμεση ηλικία ήταν τα 38 έτη. Η μετάδοση είναι πιθανό ότι συνέβη μέσω σεξουαλικής δραστηριότητας στο 95%.

Σχετικά με την κλινική εικόνα, 95% των ασθενών παρουσίασε εξάνθημα (64% είχε <10 βλάβες), 73% είχε βλάβες του γεννητικού συστήματος και 41% είχε βλάβες των βλεννογόνων. Τα κοινά συστηματικά χαρακτηριστικά που προηγήθηκαν του εξανθήματος περιλάμβαναν πυρετό (62%), λήθαργο (41%), μυαλγία (31%) και κεφαλαλγία (27%). Η λεμφαδενοπάθεια ήταν επίσης συχνή (αναφέρθηκε σε ποσοστό 56%). Ταυτόχρονες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις αναφέρθηκαν σε 109 από τα 377 άτομα (29%) που εξετάστηκαν. Μεταξύ των 23 ατόμων με σαφές ιστορικό έκθεσης, η διάμεση περίοδος επώασης ήταν 7 ημέρες (με εύρος από 3 έως 20). Το DNA του ιού της ευλογιάς των πιθήκων ανιχνεύθηκε στο σπερματικό υγρό σε 29 από τα 32 άτομα, στα οποία αναλύθηκε.

Αντιϊκή αγωγή χορηγήθηκε στο 5% των ατόμων συνολικά, ενώ 70 (13%) νοσηλεύτηκαν. Οι λόγοι νοσηλείας ήταν η ανάγκη διαχείρισης του πόνου, κυρίως σοβαρού πρωκτικού πόνου (21 άτομα), η επιμόλυνση μαλακών ιστών (18), φαρυγγίτιδα που περιόριζε την από του στόματος πρόσληψη τροφής (5), διάφορες οφθαλμικές βλάβες (2), οξεία νεφρική βλάβη (2), μυοκαρδίτιδα (2), καθώς και σκοποί ελέγχου των λοιμώξεων (13). Δεν αναφέρθηκαν θάνατοι.

Συμπερασματικά, φαίνεται ότι η ευλογιά των πιθήκων εκδηλώνεται με ποικίλα σημεία και συμπτώματα από το δέρμα και συστηματικά. Η πρόσφατη ταυτοποίηση περιπτώσεων εκτός περιοχών όπου ήταν παραδοσιακά ενδημική υπογραμμίζει την ανάγκη για ταχεία αναγνώριση των περιπτώσεων, ώστε να περιοριστεί η περαιτέρω εξάπλωση του ιού στην κοινότητα.

Πριν από τον Απρίλιο του 2022, η μόλυνση από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων στον άνθρωπο ήταν εξαιρετικά σπάνια, εκτός κάποιων περιοχών της Αφρικής όπου είναι ενδημική. Τελευταία, όμως, εμφανίζεται αυξημένος αριθμός κρουσμάτων παγκοσμίως. Η μετάδοση του ιού, οι παράγοντες κινδύνου για μόλυνση, η κλινική εικόνα και τα αποτελέσματα της λοίμωξης δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστά. 

Δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό BMJ μια σειρά επιβεβαιωμένων περιστατικών από το Λονδίνο που μολύνθηκαν από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων.

Οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοκλής Ζαούτης (Καθηγητής Παιδιατρικής και Πρόεδρος ΕΟΔΥ), Δημήτριος Παρασκευής (Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής και Αντιπρόεδρος ΕΟΔΥ), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Λίνα Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της δημοσίευσης αυτής.

Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται 197 περιπτώσεις, που εξετάστηκαν στο Νότιο Λονδίνο μεταξύ Μαΐου 2022 και Ιουλίου 2022. Η διάμεση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν τα 38 έτη. Οι 197 συμμετέχοντες ήταν άνδρες, ενώ 196 από αυτούς είχαν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες.

Όλοι παρουσίασαν δερματικές αλλοιώσεις ή αλλοιώσεις των βλεννογόνων, πιο συχνά στα γεννητικά όργανα (11, 56,3%) ή στην περιπρωκτική περιοχή (2, 41,6%). Από τους συμμετέχοντες, 170 (86,3%) ανέφεραν και επιπλέον συστηματικά συμπτώματα. Τα πιο συχνά ήταν πυρετός (22, 61,9%), λεμφαδενοπάθεια (114, 57,9%) και μυαλγία (62, 31,5%). Επίσης, 102/166 (61,5%) ανέπτυξαν συμπτώματα πριν από την έναρξη των δερματικών αλλοιώσεων και 64 (38,5%) μετά (4 άγνωστα). 27 (13,7%) παρουσίασαν αποκλειστικά βλεννογονοδερματικές εκδηλώσεις χωρίς συστηματικά συμπτώματα. 71 (36%) ανέφεραν πόνο στον πρωκτό, 33 (16,8%) πονόλαιμο και 31 (15,7%) οίδημα πέους. 27 (13,7%) είχαν στοματικές βλάβες και 9 (4,6%) είχαν σημεία από τις αμυγδαλές. 70/195 (35,9%) συμμετέχοντες αφορούσαν άτομα με HIV λοίμωξη. 56 (31,5%) από αυτούς που εξετάστηκαν για σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις είχαν ταυτόχρονα και άλλη σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη. Συνολικά, 20 (10,2%) συμμετέχοντες εισήχθησαν στο νοσοκομείο για τη διαχείριση των συμπτωμάτων, οπότε τα συνηθέστερα αφορούσαν  πόνο στον πρωκτό και οίδημα στο πέος.

Τα ευρήματα αυτά από το Λονδίνο επιβεβαιώνουν τη συνεχιζόμενη μετάδοση στην κοινότητα του ιού της ευλογιάς των πιθήκων μεταξύ, κυρίως, ανδρών που έχουν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες. Η ταυτοποίηση περιπτώσεων εκτός περιοχών όπου ήταν παραδοσιακά ενδημική υπογραμμίζει την ανάγκη για ταχεία διάγνωση των περιπτώσεων, ώστε να περιοριστεί η περαιτέρω εξάπλωση του ιού στην κοινότητα. Θα πρέπει να τονισθεί ότι η ευλογιά των πιθήκων δεν αφορά μόνο σε άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες, αλλά μπορεί να μεταδοθεί και σε άλλα άτομα αν υπάρχει στενή επαφή με κρούσμα.