Αθήνα 13.9.2010, 20:32

Την μέθοδο των ερωταπαντήσεων επέλεξε το υπουργείο Παιδείας για να κάνει πιό κατανοητά στο ευρύ κοινό σημεία του "σκοτεινού" νομοσχεδίου για την διά βίου μάθηση, το οποίο σίγουρα κρύβει πολλές εκπλήξεις. 

Αναλυτικά:

1. Η Δια Βίου Μάθηση είναι μόνο μια διέξοδος για ανέργους;
Η διά βίου μάθηση δεν αφορά μόνο ανέργους. Συνδέεται βέβαια άμεσα με την οικονομική ανάπτυξη και την προοπτική απασχόληση μια και παρέχει τη δυνατότητα έγκαιρης ανταπόκρισης στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ωστόσο δεν περιορίζεται στην επαγγελματική κατάρτιση εργαζομένων και ανέργων. Η διά βίου μάθηση αφορά το σύνολο των πολιτών μια και στοχεύει στον πυρήνα της δημοκρατίας, στη διαμόρφωση δηλ. ενεργών και ενημερωμένων πολιτών. Η δημοκρατία άλλωστε είναι το μόνο πολίτευμα, το οποίο απαιτεί εκπαίδευση των πολιτών σε συνεχή, καθημερινή βάση και μέχρι τα βαθιά γεράματα.

2. Γιατί ένας μέσος πολίτης που έχει ολοκληρώσει πριν από αρκετά χρόνια έναν κύκλο τυπικής εκπαίδευσης και έχει μια δουλειά, να ενδιαφερθεί για τη Δια Βίου Μάθηση;
Η μάθηση είναι αλληλένδετη με τη ζωή, ο άνθρωπος είναι αναγκασμένος να μαθαίνει διαρκώς (δια βίου) για να επιβιώσει. Φανταστείτε έναν άνθρωπο, ο οποίος πάει μετανάστης σε μια άλλη χώρα. Πόσα πράγματα πρέπει να μάθει για να μπορέσει να επιβιώσει στην ξένη χώρα; Να μάθει να εκφράζεται σε αυτήν τη γλώσσα, να μάθει να φέρεται σύμφωνα με τους κώδικες συμπεριφοράς της συγκεκριμένης χώρας, να μάθει τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του κράτους, να μάθει να κάνει μια καινούρια δουλειά. Η μάθηση λοιπόν δεν ταυτίζεται με το σχολείο ή το πανεπιστήμιο, αλλά συνοδεύει όλη την ανθρώπινη ζωή, συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην κοινωνική προσφορά, στον εθελοντισμό, στην ενεργό γήρανση, στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, στη συμμετοχή στα κοινά.

3. Μέχρι σήμερα η βασική αιτία που αποθάρρυνε τη συμμετοχή σε προγράμματα δια βίου μάθησης ήταν η έλλειψη πιστοποίησης και άρα ενός πρακτικού αντικρίσματος στην επαγγελματική σταδιοδρομία του συμμετέχοντα. Με το νέο νόμο – πλαίσιο τι αλλάζει;
Πράγματι, μέχρι σήμερα έλλειπε ένα πλαίσιο πιστοποίησης των προσόντων που αποκτούσαν οι πολίτες εκτός τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος. Τα χρήματα, η ενέργεια, η προσπάθεια που επένδυαν σε προγράμματα κατάρτισης ή γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων έπεφταν εν μέρει στο κενό, αφού το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας δεν είχε κάποιο πρακτικό αντίκρισμα στην επαγγελματική εξέλιξη του ατόμου. Με το νέο νόμο θεσπίζεται Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και δίνεται έτσι η δυνατότητα σε όλους να πιστοποιήσουν και να κάνουν ορατά τα προσόντα που απέκτησαν μέσα από τη διά βίου μάθηση. Πιστοποιημένα προσόντα, σε τελική ανάλυση,  σημαίνουν  καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές, περισσότερος ευκαιρίες επιτυχίας, λιγότερη εργασιακή ανασφάλεια.

4. Σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, υπάρχουν οι πόροι για να χρηματοδοτηθούν δράσεις δια βίου μάθησης;
Η περίοδος που διανύουμε είναι η πιο κρίσιμη μεταπολιτευτικά και η πιο δύσκολη οικονομικά. Σε περίοδο οικονομικής κρίσης κάθε ευρώ που δαπανάται, θα πρέπει να αποδίδει τα μέγιστα. Όλες οι έρευνες διεθνών οργανισμών δείχνουν ότι η επένδυση στην εκπαίδευση, στο ανθρώπινο δυναμικό μιας χώρας είναι επένδυση στο μέλλον, μια και κάθε ευρώ που δαπανάται για αυτόν το σκοπό επιστρέφεται μακροπρόθεσμα μέσω της ανάπτυξης, της τεχνολογίας, των καινοτομιών. Για το Εθνικό Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης που εκπονήθηκε για το 2010-2013 διατίθενται συνολικά 1,6 δις, ποσό που προέρχεται ως επί το πλείστον από κοινοτικούς πόρους.

5. Υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες ώστε αυτοί οι πολύτιμοι πόροι να πιάσουν τόπο και να μην σπαταληθούν χωρίς αποτέλεσμα όπως συνέβη στο παρελθόν;
Στο παρελθόν δαπανήθηκαν τεράστια ποσά για εκπαίδευση και κατάρτιση. Μέσω του Γ΄ΚΠΣ διατέθηκαν  περίπου 3,4 δις για δράσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης.  Δυστυχώς οι περισσότερες κινήθηκαν στη λογική «απορροφητικότητα χωρίς ποιότητα». Με το νέο νόμο βάζουμε ασφαλιστικές δικλείδες που θα συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα και στην αποδοτικότητα των επενδύσεων στη διά βίου μάθηση: Συντονισμός των παρεχόμενων δράσεων από ένα Υπουργείο, προγραμματισμός στη βάση τετραετούς προγράμματος, διασφάλιση ποιότητας τόσο στην παροχή όσο και στο αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αξιολόγηση των φορέων και διακοπή της χρηματοδότησης σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τους κανόνες.

6. Νέες πιστοποιημένες δεξιότητες σημαίνει  νέες και καλύτερα αμειβόμενες δουλειές;
Πιστοποιημένες δεξιότητες σημαίνει σίγουρα καλύτερα αμειβόμενες δουλειές. Κάποιος που μπορεί να αποδείξει μέσω αναγνωρισμένου πιστοποιητικού ότι είναι μηχανικός αυτοκινήτων, δεν θα πρέπει να αμείβεται ως ανειδίκευτος εργάτης.  Η πιστοποίηση προσόντων πρέπει να σημαίνει και κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων και ανάλογη αμοιβή.

7. Εκτός από την προσέλκυση ενδιαφέροντος για τους εκπαιδευόμενους, η ανάπτυξη δράσεων δια βίου μάθησης θα αυξήσει τη ζήτηση και για εκπαιδευτές;
Tην παροχή εκπαίδευσης και συμβουλευτικών υπηρεσιών αναλαμβάνουν εκπαιδευτές και στελέχη συμβουλευτικών υπηρεσιών, των οποίων τα προσόντα θα πρέπει να ανταποκρίνονται στη δουλειά που καλούνται να κάνουν. Η ανάπτυξη της διά βίου μάθησης θα αυξήσει λοιπόν τη ζήτηση για εκπαιδευτές με προσόντα.

8. Σήμερα όλοι μιλάμε για προσόντα. Τι είναι το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων;
Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων είναι η γέφυρα μεταξύ των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που αποκτούν τα άτομα και της πρόσβασης σε θέσεις εργασίας, συνδέει δηλ. αυτά που έμαθε κάποιος με την αγορά εργασίας. Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων δίνει τη δυνατότητα σε κάθε άτομο να πιστοποιήσει προσόντα που έχει ήδη αποκτήσει είτε μέσα από μια κλασσική διαδρομή του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος είτε μέσα από εναλλακτικές διαδρομές (π.χ. επαγγελματική εμπειρία ή συνεχιζόμενη κατάρτιση). Δίνει επίσης τη δυνατότητα σε κάθε άτομο  να στραφεί προς την απόκτηση νέων γνώσεων και δεξιοτήτων εφόσον δεν υπάρχουν πλέον στεγανά και αδιέξοδα στην εκπαιδευτική διαδρομή κάποιου.

9. Πως συνδέεται η Δια Βίου Μάθηση με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων;
Ελλάδα με προσόντα! Αυτός είναι ο στόχος μας και το μήνυμα που εκπέμπουμε. Η μάθηση δε σταματά με το πέρας ενός πρώτου κύκλου σπουδών, τελειώνοντας δηλαδή το Λύκειο, μια επαγγελματική σχολή ή το Πανεπιστήμιο. Ο άνθρωπος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του μαθαίνει, συσσωρεύει εμπειρίες, διευρύνει τις γνώσεις και τις ικανότητές του και κατά συνέπεια τα προσόντα του.  Σε κάθε φάση της ζωής και από όποιο σημείο και αν ξεκινά κανείς πρέπει να έχει τη δυνατότητα ανέλιξης, τη δυνατότητα να αναπτυχθεί σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του. Η πρόοδος αυτή του ατόμου θα είναι ορατή σε όλους μια και με βάση τα προσόντα που θα αποκτά, θα μπορεί να αλλάζει επίπεδο και να κατατάσσεται σε υψηλότερο στο  Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων.

10. Θα μπορούσαμε να πούμε πως μπαίνει τάξη στην άσκηση των επαγγελμάτων και σταματά το «ό,τι δηλώσεις είσαι»;
Στην ελληνική κοινωνία υπάρχει πληθωρισμός πτυχίων, βεβαιώσεων και πιστοποιητικών κάθε είδους. Η πρακτική αξία πολλών από αυτά στην αγορά εργασίας είναι μηδενική. Αυτό που ενδιαφέρει και έχει σημασία για το άτομο, την πολιτεία και την αγορά εργασίας είναι το τι κρύβεται πίσω από αυτά. Δηλαδή ποιες γνώσεις, ποιες δεξιότητες, ποιες ικανότητες, ποια προσόντα τελικά αποκτήθηκαν μέσω μιας συγκεκριμένης εκπαιδευτικής διαδρομής και αν αυτά μπορούν να αναγνωριστούν και να αξιοποιηθούν από την αγορά εργασίας.

11. Ένας επαγγελματίας μετά την πιστοποίησή του σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, τι μπορεί να κάνει για να βελτιώσει τα προσόντα του και να επιτύχει την κατάταξή του σε ένα υψηλότερο επίπεδο;
Εάν κάποιος επαγγελματίας επιθυμεί να βελτιώσει τα προσόντα του και να επιτύχει την κατάταξη του σε ένα υψηλότερο επίπεδο, μπορεί να παρακολουθήσει κάποιο επιμορφωτικό πρόγραμμα υψηλότερων απαιτήσεων από τα προσόντα που ήδη κατέχει και με την ολοκλήρωση του να απευθυνθεί στον αρμόδιο φορέα πιστοποίησης. Μπορεί επίσης μετά τη συγκρότηση συστήματος πιστοποίησης της άτυπης μάθησης να πιστοποιήσει και προσόντα που προέρχονται από άτυπη μάθηση, π.χ. από επαγγελματική ή κοινωνική εμπειρία.

12. Υπάρχει περιορισμός στο πόσα προγράμματα δια βίου μάθησης μπορεί να παρακολουθήσει κάποιος ταυτόχρονα για να ενισχύσει τα προσόντα του;
Δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των προγραμμάτων δια βίου μάθησης που μπορεί να παρακολουθήσει κάποιος ταυτόχρονα. Μπορεί παραδείγματος χάριν, ένας εργαζόμενος να παρακολουθεί μαθήματα μίας ξένης γλώσσας και ταυτόχρονα μέσω της εργασίας του να παρακολουθεί ένα σεμινάριο για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του σε ένα συγκεκριμένο τομέα π.χ. για τη συντήρηση τηλεπικοινωνιακών συστημάτων κατοικιών.

13. Αν κάποιος δεν διαθέτει τυπικούς τίτλους σπουδών αλλά έχει μια μακρόχρονη εμπειρία σε κάποια επαγγελματική εξειδίκευση, θα μπορεί να την πιστοποιήσει και πώς;
Πράγματι, σε περίπτωση που κάποιος δε διαθέτει τυπικούς τίτλους σπουδών που να βεβαιώνουν την επαγγελματική του επάρκεια αλλά έχει μια μακρόχρονη εμπειρία σε κάποια επαγγελματική εξειδίκευση θα μπορεί να πιστοποιήσει τα προσόντα του, εφόσον αποδείξει ότι γνωρίζει και είναι σε θέση να κάνει ό,τι και ο επαγγελματίας που έχει τα τυπικά προσόντα. Τη διαδικασία και τον τρόπο πιστοποίησης αυτών των προσόντων θα αναλάβει ο αρμόδιος φορέας.

14. Οι προσλήψεις στον δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα θα λαμβάνουν υπόψη πλέον το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων;
Από τη στιγμή που θα συγκροτηθεί το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και αρχίσει να λειτουργεί οι προσλήψεις στο δημόσιο τομέα και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα θα λαμβάνουν υπόψη και το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων.

15. Το ίδιο θα συμβεί και στην ιδιωτική αγορά εργασίας;
Η ιδιωτική αγορά εργασίας έχει τους δικούς της κανόνες λειτουργίας. Ωστόσο το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων επιτρέπει σε όλους τη σύγκριση των προσόντων των εργαζομένων και διευκολύνει έτσι την επιλογή προσωπικού. Ταυτόχρονα διασφαλίζει τη διαφάνεια εφόσον περιγράφει το επίπεδο κατάταξης και το περιεχόμενο του προσόντος, δηλαδή τι μπορεί να περιμένει κάποιος από τον κάτοχο ενός συγκεκριμένου πιστοποιητικού.

16. Θα είναι υποχρεωτική η πιστοποίηση και η κατάταξη σε κάποιο επίπεδο του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων για κάθε επαγγελματία, κάθε κλάδου;
Σε αυτή τη φάση,  το νέο σ/ν για τη διά βίου μάθηση δίνει τη δυνατότητα σε κάθε άτομο, εφόσον το επιθυμεί, να εγγράφεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Δια Βίου Μάθησης και να αποκτά το Ατομικό Δελτίο Δια Βίου Μάθησης, όπου θα καταγράφονται οι μαθησιακές διαδρομές και τα προσόντα του.

17. Ένας πιστοποιημένος επαγγελματίας ή τεχνίτης πόσο πιο εύκολα σε σχέση με σήμερα θα μπορεί να απευθυνθεί όχι μόνο στην ελληνική αλλά και στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας;
Ένας επαγγελματίας ή τεχνίτης, του οποίου τα προσόντα θα αντιστοιχούν σε ένα από τα επίπεδα του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, θα μπορεί πιο εύκολα να απευθυνθεί στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας καθώς τα προσόντα του θα είναι πλέον αναγνωρισμένα και πιστοποιημένα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Το ελληνικό Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων θα βρίσκεται σε αντιστοίχιση με το Ευρωπαϊκό έτσι ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει σαν 'εργαλείο μετάφρασης' των προσόντων που κάποιος κατέχει και να ευνοηθεί η κινητικότητα των εργαζομένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε φάση συγκρότησης Εθνικού Πλαισίου Προσόντων είναι 120 χώρες σε όλον τον κόσμο, κατά συνέπεια οι χώρες που δε θα είναι έτοιμες καταδικάζουν τους πολίτες τους στη στασιμότητα.

18. Ένας επαγγελματίας ή τεχνίτης προερχόμενος από μια τρίτη χώρα,   μη μέλος της Ε.Ε, θα μπορεί να εργαστεί νόμιμα ή θα πρέπει  πρώτα να  ακολουθήσει τη διαδικασία πιστοποίησης;
‘Ενας εργαζόμενος προερχόμενος από οποιαδήποτε χώρα, έχοντας πιστοποιημένα προσόντα, θα μπορεί να βρει πιο εύκολα εργασία  καθώς με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων οι εργοδότες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν τα προσόντα που κατέχει.  Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στη φάση ανάπτυξης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων δεν είναι μόνο οι ευρωπαϊκές χώρες, αλλά 120 χώρες ανά τον κόσμο, γεγονός που αποδεικνύει τη χρησιμότητα δημιουργίας του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων και για τη χώρα μας.

19. Θα προβλεφθεί κάποιος μηχανισμός ελέγχου ώστε να μην αναπτύσσονται δραστηριότητες από μη πιστοποιημένους επαγγελματίες;
Είναι κάτι που θα εξεταστεί σε συνεργασία και με τα συναρμόδια υπουργεία σε μεταγενέστερη φάση και αφού προηγουμένως έχει θεμελιωθεί το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και έχει συνειδητοποιηθεί η αξία του και η θετική συμβολή του.

20. Τα πιστοποιημένα προσόντα κάθε εργαζόμενου, κάθε επαγγελματία, κάθε πολίτη, θα αποτυπώνονται κάπου ώστε και να επικαιροποιούνται εύκολα αλλά και να μπορεί να αποδείξει τα προσόντα του,  χωρίς τη συνήθη προσφυγή σε γραφειοκρατικές διαδικασίες;
Τα πιστοποιημένα προσόντα κάθε πολίτη θα αποτυπώνονται στο Ατομικό Δελτίο Δια Βίου Μάθησης. Στο Δελτίο αυτό θα καταγράφονται τα προσόντα που αντιστοιχούν στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων καθώς και όλες οι μαθησιακές διαδρομές κάποιου εντός και εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος. Για το λόγο αυτό εξετάζεται η δυνατότητα να λάβει το Ατομικό Δελτίο Δια Βίου Μάθησης τη μορφή μιας μαγνητικής κάρτας ώστε εύκολα, γρήγορα και χωρίς γραφειοκρατικές καθυστερήσεις να αποτυπώνονται ηλεκτρονικά όλα τα στοιχεία που θα πιστοποιούν γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα.