Αθήνα 20.9.2012, 23:23

Ολοένα και από μικρότερη ηλικία αρχίζουν να μαθαίνουν ξένες γλώσσες τα παιδιά στην Ευρώπη, σύμφωνα με έκθεση "Βασικά στοιχεία για τη σχολική διδασκαλία ξένων γλωσσών στην Ευρώπη 2012", που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα περισσότερα παιδιά ήδη ξεκινούν μεταξύ 6 και 9 ετών.

Τα τελευταία 15 έτη οι περισσότερες χώρες ή περιφέρειες μείωσαν την ηλικία έναρξης της υποχρεωτικής εκμάθησης ξένων γλωσσών, ενώ κάποιες προσφέρουν μαθήματα ξένων γλωσσών ήδη από την προσχολική ηλικία. Η γερμανόφωνη κοινότητα του Βελγίου για παράδειγμα προσφέρει μαθήματα ξένων γλωσσών από την ηλικία των 3 ετών!  

Στην Έκθεση "Βασικά στοιχεία για τη σχολική διδασκαλία ξένων γλωσσών στην Ευρώπη 2012" επιβεβαιώνεται ότι η διδασκαλία των αγγλικών ως ξένης γλώσσας είναι, με μεγάλη διαφορά, η πλέον διαδεδομένη σε σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και ακολουθούν τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα γερμανικά και τα ρωσικά.

"Η γλωσσική και πολιτισμική πολυμορφία αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης", δηλώνει η επίτροπος για την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την πολυγλωσσία και τη νεολαία κ. Ανδρούλλα Βασιλείου. "Η εκμάθηση γλωσσών διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ των λαών και των χωρών και ενθαρρύνει τη διασυνοριακή κινητικότητα και την ένταξη των μεταναστών. Με μεγάλη μου ικανοποίηση διαπιστώνω ότι ακόμη και οι πιο νεαροί πολίτες μας απολαμβάνουν τη χαρά που προσφέρει η ανακάλυψη ξένων γλωσσών. Θα ήθελα επίσης να προτρέψω τους πολίτες μας να μην περιορίζονται μόνο στις πλέον διαδεδομένες γλώσσες, για να μπορέσουν να εκτιμήσουν την απίστευτη γλωσσική πολυμορφία της Ευρώπης".

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι όλο και περισσότεροι μαθητές μαθαίνουν πλέον δύο γλώσσες τουλάχιστον για διάστημα ενός έτους κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης. Κατά μέσο όρο, το 2009/10, το 60,8% της χαμηλότερης βαθμίδας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης διδάχθηκε δύο ή περισσότερες ξένες γλώσσες - ποσοστό που αντιστοιχεί σε αύξηση ύψους 14,1% έναντι της περιόδου 2004/05. Κατά την ίδια περίοδο, το ποσοστό των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που δεν διδάχθηκε μια ξένη γλώσσα μειώθηκε από 32,5% σε 21,8%.

Τα αγγλικά είναι η πλέον διδασκόμενη ξένη γλώσσα και στις 32 σχεδόν χώρες που καλύπτει η έρευνα (27 κράτη μέλη, Κροατία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία και Τουρκία) - από το 2004/2005 η τάση αυτή σημείωσε σημαντική αύξηση. Στην χαμηλότερη βαθμίδα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στην ανώτερη βαθμίδα της γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το ποσοστό των μαθητών που μαθαίνουν αγγλικά υπερβαίνει το 90%. Μόνο ένα μικρό ποσοστό μαθητών (0-5% ανάλογα με τη χώρα) διδάσκονται άλλες γλώσσες πλην των αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών, γερμανικών και των ρωσικών.

Στην έκθεση επιβεβαιώνεται επίσης μια διαπίστωση που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση – ότι λίγες χώρες απαιτούν από τους ασκούμενους καθηγητές ξένων γλωσσών να διαμείνουν για λόγους γλωσσικής κατάρτισης στο εξωτερικό. Πράγματι, μόνο το 53,8 % των καθηγητών ξένων γλωσσών που έλαβαν μέρος στην ευρωπαϊκή έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα για τις γλωσσικές γνώσεις (IP/12/679) δήλωσαν ότι παρέμειναν πάνω από ένα μήνα για σπουδές στη χώρα στην οποία ομιλείται η γλώσσα την οποία διδάσκουν. Αλλά το ποσοστό αυτό κρύβει μεγάλη ποικιλία προσεγγίσεων: το 79,7% των Ισπανών καθηγητών διέμειναν περισσότερο από ένα μήνα για σπουδές στη χώρα στην οποία ομιλείται η γλώσσα που διδάσκουν, ενώ στην περίπτωση των Εσθονών καθηγητών το ποσοστό ήταν μόνο 11%.  Οι διαπιστώσεις αυτές θέτουν το ερώτημα κατά πόσο η έκθεση των μελλοντικών καθηγητών στην επιτόπια εμπειρία χρήσης της γλώσσας πρέπει να θεωρείται κριτήριο ποιότητας για την εκπαίδευσή τους.

Η σημασία της εκμάθησης ξένης γλώσσας θα αποτελέσει το κεντρικό θέμα της διάσκεψης «Πολυγλωσσία στην Ευρώπη» που οργανώνει η Επιτροπή στη Λεμεσό στην Κύπρο, από τις 26 έως τις 28 Σεπτεμβρίου. Η επίτροπος κ. Βασιλείου θα εκφωνήσει την εναρκτήρια ομιλία.

Γενικό πλαίσιο
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί την πολυγλωσσία και την εκμάθηση ξένων γλωσσών προκειμένου: 1) να προωθήσει τον διαπολιτισμικό διάλογο και μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς· 2) να βοηθήσει τους πολίτες να συνειδητοποιήσουν την έννοια του πολίτη της ΕΕ· 3) να προσφέρονται ευκαιρίες στους νέους για σπουδές και εργασία στο εξωτερικό και 4) να ανοίξουν νέες αγορές για τις επιχειρήσεις της ΕΕ που ανταγωνίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στόχος είναι μια Ευρώπη στην οποία όλοι, από πολύ μικρή ηλικία, θα διδάσκονται τουλάχιστον δύο γλώσσες επιπλέον της μητρικής τους. Στη διάσκεψη κορυφής που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη τον Μάρτιο του 2002, καθορίστηκε ο στόχος «μητρική γλώσσα +2» από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων. Η Επιτροπή, στη νέα στρατηγική της για την «επανεξέταση των δεξιοτήτων» που αναμένεται να εγκριθεί τον Νοέμβριο, θα προτείνει ένα στοιχείο συγκριτικής αξιολόγησης για την εκμάθηση ξένων γλωσσών.

Άλλα συμπεράσματα
Από την έκθεση «Βασικά στοιχεία για τη σχολική διδασκαλία ξένων γλωσσών στην Ευρώπη 2012» προκύπτει ότι οι περισσότερες χώρες μείωσαν την ηλικία έναρξης της υποχρεωτικής διδασκαλίας ξένων γλωσσών τα τελευταία 15 έτη, με εξαίρεση το Βέλγιο (γαλλόφωνη κοινότητα), τη Λετονία, το Λουξεμβούργο, την Ουγγαρία, τη Μάλτα, τις Κάτω Χώρες, τη Φινλανδία, τη Σουηδία και το Η.Β.

Ενώ κατά κανόνα η ηλικία των μαθητών για την έναρξη της εκμάθησης ξένων γλωσσών μειώθηκε, ο χρόνος διδασκαλίας δεν παρουσίασε ιδιαίτερη αύξηση. Πράγματι, ο χρόνος διδασκαλίας που προβλέπεται για τις ξένες γλώσσες είναι μάλλον λίγος σε σύγκριση με τα υπόλοιπα μαθήματα.

Η Έκθεση παρέχει εκτεταμένα στοιχεία για την υποστήριξη της διαδικασίας χάραξης πολιτικής και τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκμάθησης γλωσσών. Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της στρατηγικής της Επιτροπής για την εκπαίδευση και την κατάρτιση (ΕΤ 2020), και είναι επίσης καίρια για την ενθάρρυνση της διασυνοριακής κινητικότητας των πολιτών της ΕΕ, που αποτελεί έναν από τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για τις θέσεις εργασίας και την οικονομική μεγέθυνση.

Η έκθεση, που καταρτίζεται κάθε 3-4 έτη, συγκεντρώνει πληθώρα πηγών για την άντληση στοιχείων και παρέχει μια συνολική εικόνα της διδασκαλίας ξένων γλωσσών στις 32 συμμετέχουσες χώρες. Περιλαμβάνει 61 δείκτες σε πέντε κατηγορίες: Περιεχόμενο, οργάνωση, συμμετοχή, εκπαιδευτικές και διδακτικές μέθοδοι. Τα στοιχεία αντλούνται κυρίως από τέσσερις πηγές: Eυρυδίκη, Eurostat, την ευρωπαϊκή έρευνα για τις γλωσσικές δεξιότητες, και τη διεθνή έρευνα PISA (πρόγραμμα διεθνούς αξιολόγησης μαθητών) του ΟΟΣΑ.

Τα στατιστικά αυτά στοιχεία συνδυάζονται με μια περιγραφή του γενικού πλαισίου και της οργάνωσης της διδασκαλίας ξένων γλωσσών, τα επίπεδα συμμετοχής των μαθητών καθώς και αναλυτικά στοιχεία για την αρχική και επακόλουθη εκπαίδευση των καθηγητών ξένων γλωσσών. Επιπλέον, η έκθεση παρουσιάζει επίσης τις τάσεις στη διδασκαλία ξένων γλωσσών τα τελευταία έτη και αναλύσεις της παρούσας κατάστασης σε σύγκριση με το παρελθόν.

Η δημοσίευση της Έκθεσης γίνεται από κοινού από την Eurostat/Ευρυδίκη σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

Δίκτυο Ευρυδίκη
Το δίκτυο Ευρυδίκη παρέχει πληροφορίες και αναλύσεις σχετικά με τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα και πολιτικές. Αποτελείται από 38 εθνικές υπηρεσίες που εδρεύουν και στις 34 χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα της ΕΕ για τη διά βίου μάθηση (κράτη μέλη της ΕΕ, Κροατία, Σερβία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Ελβετία και Τουρκία). Η Σερβία και η Ελβετία δεν συμμετείχανστην έκθεση Βασικάστοιχεία για τη σχολική διδασκαλία ξένων γλωσσών στην Ευρώπη 2012.Υπεύθυνος για το συντονισμό και τη διαχείριση του δικτύου Ευρυδίκη είναι ο Εκτελεστικός οργανισμός εκπαίδευσης, οπτικοακουστικών θεμάτων και πολιτισμού.

* Κατεβάστε το πλήρες κείμενο της Έκθεσης.
* Κατεβάστε τα κύρια σημεία της Έκθεσης.