Αθήνα 13.3.2013

Όπως κάθε χρόνο τον Μάρτιο, έτσι και φέτος το Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης θα φιλοξενήσει 120 μαθήτριες και μαθητές Λυκείου οι οποίοι θα γίνουν, για μια μέρα, φυσικοί σωματιδίων και θα αναλύσουν πραγματικά δεδομένα από το νέο και ισχυρό Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή (Large Hadron Collider, LHC), που βρίσκεται στο εργαστήριο CERN, έξω από τη Γενεύη.

Η εκδήλωση, που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 15 Μαρτίου 2013 στο κτήριο της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ, οργανώνεται από τον Τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων, όπως και τις προηγούμενες χρονιές, όπου περισσότερα από 80 Λύκεια της χώρας εκδήλωσαν ενδιαφέρον.

Οι μαθητές θα περάσουν μια ολόκληρη μέρα με τους ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τομέα, καθώς και προπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος και θα εργαστούν μαζί τους για να ψάξουν ανάμεσα στις τροχιές των σωματιδίων για να “ξανα-ανακαλύψουν” το σωματίδιο W, το φορέα της ασθενούς δύναμης, και να αφήσουν τα δεδομένα να τους “διδάξουν” για τη δομή του πρωτονίου και για το σωματίδιο Higgs, που ανακαλύφθηκε φέτος στο CERN. Η βασική ιδέα του προγράμματος, που ξεκίνησε πριν 8 χρόνια στο πλαίσιο της Διεθνούς Ομάδας Εκλαΐκευσης στη Φυσική των Σωματιδίων (International Particle Physics Outreach Group, IPPOG), είναι ακριβώς αυτή: να δώσει την ευκαιρία στους μαθητές να δουλέψουν σαν πραγματικοί επιστήμονες.

Θα ξεκινήσουν τη μέρα τους παρακολουθώντας διαλέξεις από καθηγητές του Τομέα ώστε να εισαχθούν στον κόσμο των Στοιχειωδών Σωματιδίων και να προετοιμαστούν για την πρακτική ερευνητική άσκηση το απόγευμα. Το μεσημέρι η Φοιτητική Λέσχη θα φιλοξενήσει τους «νέους ερευνητές» και τους καθηγητές τους, και μετά θα συνεχίσουν τις εργασίες τους στις νησίδες υπολογιστών του Τμήματος Φυσικής, μέχρι τις 16:30 το απόγεμα. Στη συνέχεια θα ανακοινώσουν τα αποτελέσματα των μελετών τους στο Ερευνητικό κέντρο CERN, θα δουν και θα συνομιλήσουν μέσω τηλεδιάσκεψης (videoconference) με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες, σχολιάζοντας τα αποτελέσματά τους, όπως γίνεται σε κάθε διεθνή συνεργασία.

Η εκδήλωση στο ΑΠΘ είναι μέρος των διεθνών ημερίδων που οργανώνονται κάθε χρόνο το Μάρτιο. Η εφετινή διοργάνωση των Masterclasses στη Φυσική Σωματιδίων (“9th International Particle Physics Masterclasses 2013”) πραγματοποιείται από τις 25 Φεβρουαρίου έως τις 22 Μαρτίου 2013, και συμμετέχουν περίπου 160 Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από 37 χώρες του κόσμου που ανοίγουν τις πόρτες τους σε πάνω από 10,000 μαθητές Λυκείου για να τους κάνουν, για μια μέρα, φυσικούς σωματιδίων. Φέτος νέα ιδρύματα από  Κύπρο, Αίγυπτο, Παλεστίνη, Τουρκία, Ρουμανία και Αυστραλία συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Η διεθνής συμμετοχή στα Masterclasses αντικατοπτρίζει τη διεθνή συνεργασία στη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων. Οι μαθητές θα γευτούν αυτή τη διεθνή εμπειρία με την τηλεδιάσκεψη στο τελευταίο μέρος της ημερίδας.

Εφέτος, οι μαθητές θα αναλύσουν πραγματικά δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των 3 τελευταίων ετών από τα πειράματα που τρέχουν  στον καινούργιο και ισχυρό Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή (Large Hadron Collider, LHC) που βρίσκεται στο εργαστήριο CERN, έξω από τη Γενεύη.  Τρία πειράματα, τα ATLAS, CMS και ALICE, έχουν προσφέρει γεγονότα για αυτόν τον εκπαιδευτικό σκοπό. 'Ετσι οι μαθητές θα μπορούν, για παράδειγμα, να ξανα-ανακαλύψουν το σωματίδιο Z ή την δομή του πρωτονίου, να ανακατασκευάσουν «παράξενα σωματίδια» ή να ψάξουν ανάμεσα στις τροχιές των σωματιδίων για το σωματίδιο Higgs. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει προετοιμάσει τη μία από τις ασκήσεις που προσφέρονται κατά τη φετινή διεθνή διοργάνωση.

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε:
- Το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδήλωσης στο ΑΠΘ στο διαδίκτυο http://masterclasses.physics.auth.gr/AUTH_Programme_2013.html.
- Τον ιστότοπο για τα  Masterclasses στη Θεσσαλονίκη http://masterclasses.physics.auth.gr.
- Τον ελληνικό ιστότοπο για τα Masterclasses http://www.physics.ntua.gr/MC_2013.
- Τον ελληνικό εκλαϊκευτικό ιστότοπο http://www.physics.ntua.gr/POPPHYS.
- Το βίντεο για τα International Masterclasses: http://www.youtube.com/watch?v=Lm3irM8f5OI.