Αθήνα 29.9.2008, 20:04
Προβλήματα των δημόσιων σχολείων που έχουν σχέση κυρίως με την ποιότητα των υποδομών και γενικά την έλλειψη των αναγκαίων εκπαιδευτικών πόρων και που επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία και την απόδοση των σχολικών μονάδων, αναδείχτηκαν κατά την διάρκεια διημερίδας με θέμα «Σχολείο και Τοπική Αυτοδιοίκηση - Υποχρέωση ή Δημιουργία», που συνδιοργάνωσαν η Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού της ΚΕΔΚΕ και ο Δήμος Βέροιας στις 26 και 27 Σεπτεμβρίου.

Στόχος της διημερίδας ήταν η κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων για τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου και των αρμοδιοτήτων της Τοπικής  Αυτοδιοίκησης στη διοίκηση και τη λειτουργία των σχολικών μονάδων, αλλά και προτάσεων για τη σύνδεση των σχολικών μονάδων με την τοπική κοινωνία σαν κύτταρα δημιουργίας, γνώσης, πολιτισμού και παρέμβασης στην κοινωνία.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών της διημερίδας παρουσιάστηκε σχετική μελέτη της ΚΕΔΚΕ με στοιχεία 2003-2004 σχετικά με τα χαρακτηριστικά των 14.446 σχολικών μονάδων, οι οποίες φιλοξενούσαν συνολικά 1.357.480 μαθητές και 107.458 εκπαιδευτικούς.

Τα πλέον σημαντικά στοιχεία της μελέτης είναι τα εξής:
• Τα ολιγοθέσια σχολεία εξακολουθούν να αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα των νηπιαγωγείων και των δημοτικών. Κατά τη σχολική χρονιά 2003 -2004 τα νηπιαγωγεία ήταν κυρίως μονοθέσια (48,4%) ή διθέσια (48,3%) και μόνο το 3,3% τριθέσια και φιλοξενούσαν το 5,8% των μαθητών νηπιαγωγείων. Το 6,9% των μαθητών των δημοτικών φοιτούσαν σε ολιγοθέσια δημοτικά, που αντιπροσωπεύουν το 36,6% των δημοτικών σχολείων.
• Το ολοήμερο σχολείο καλύπτει μόνο το ένα τέταρτο των μαθητών του δημοτικού.
• Το εκπαιδευτικό προσωπικό της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και γενικά όλων των σχολείων στις αγροτικές περιοχές παρουσιάζει κενά και χαρακτηρίζεται από έλλειψη σταθερότητας. Οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί  που υπηρετούσαν με οργανική θέση ήταν το 74,6%, ενώ στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ο μικρότερος μέσος όρος παραμονής στο ίδιο σχολείο ήταν 3,9 έτη, στη δευτεροβάθμια 5,6 έτη, στις αγροτικές περιοχές 3,3 έτη και στις αστικές περιοχές 5,3 έτη.
• Το ειδικό επιστημονικό προσωπικό είναι περιορισμένο, ενώ ιδιαίτερα το διοικητικό και το βοηθητικό προσωπικό δεν επαρκούν.
• Ο μεγάλος αριθμός των συστεγαζόμενων σχολείων  - ένα στα δύο σχολεία συστεγάζονται - δημιουργεί ελλείψεις σε αίθουσες, εργαστήρια, βοηθητικές και συμπληρωματικές εγκαταστάσεις.
• Πάνω από το 65% των σχολείων στεγάζεται σε κτήρια ηλικίας άνω των 20 ετών.

Σ΄ ότι αφορά την εξέλιξη των επιχορηγήσεων των ΟΤΑ για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση -επισκευή και συντήρηση, λειτουργικές δαπάνες- τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν δείχνουν ότι τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί.

Συγκεκριμένα η επιχορήγηση για την επισκευή και συντήρηση, που εντάσσεται στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΣΑΤΑ), την τελευταία δωδεκαετία παρουσιάζει μία συνεχή πτώση του μεριδίου της, 40% περίπου, στο σύνολο της ΣΑΤΑ.

Η επιχορήγηση για τις λειτουργικές δαπάνες των σχολικών μονάδων τα τελευταία δώδεκα χρόνια έχουν μειωθεί κατά 13% περίπου.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών της διημερίδας τονίστηκε τόσο από τους αιρετούς όσο και από τους εκπροσώπους της εκπαιδευτικής κοινότητας της χώρας η ανάγκη συνύπαρξης, συνεργασίας και αλληλοτροφοδότησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της εκπαίδευσης, για μια πραγματικά δημόσια παιδεία, αλλά και για τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών ώστε το σχολείο να αποτελέσει κύτταρο παιδείας και πολιτισμού για την τοπική κοινωνία.

Οι εργασίες της διημερίδας κατέληξαν σε σειρά προτάσεων -θεσμικών, χρηματοδότησης, οργάνωσης και διαχείρισης-  οι οποίες θα αποτελέσουν και αντικείμενο περαιτέρω συζήτησης στους κόλπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της εκπαιδευτικής κοινότητας. Μεταξύ αυτών είναι και οι εξής:
• Το κράτος διαμορφώνει το γενικό πλαίσιο εκπαιδευτικής πολιτικής και τις ανάλογες επιτελικές εκπαιδευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες, διασφαλίζοντας τους αναγκαίους πόρους για δωρεάν Δημόσια Παιδεία.
• Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αναλαμβάνει όλες τις αρμοδιότητες που έχουν σχέση με τη λειτουργία και τη διαχείριση του σχολείου, ενώ συμμετέχει ενεργά στον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής σε νομαρχιακό και περιφερειακό επίπεδο καθώς και στη σύνδεση της εκπαίδευσης με την τοπική κοινωνία, οικονομία και απασχόληση.
• Η μεταφορά αρμοδιοτήτων συνοδεύεται οπωσδήποτε -και σύμφωνα με το Σύνταγμα-  από τη μεταφορά των ανάλογων πόρων τόσο του τακτικού προϋπολογισμού όσο και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
• Ο ΟΣΚ μετασχηματίζεται σε επιτελική υπηρεσία παροχής τεχνογνωσίας σε θέματα σχολικής στέγης.
• Οι αρμοδιότητες για επεκτάσεις, αναβαθμίσεις, μετατροπές, επισκευές – συντηρήσεις καθώς και για την κατασκευή νέων σχολικών μονάδων μεταφέρονται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Σ΄ ότι αφορά στους Δήμους προτείνεται:
• Δημιουργία Γραφείου Παιδείας σε κάθε Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης με αντικείμενο την υποστήριξη των Επιτροπών Παιδείας και των Σχολικών Επιτροπών.
• Οι διατιθέμενες επιχορηγήσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τις λειτουργικές δαπάνες και τις δαπάνες επισκευής και συντήρησης των σχολείων θα πρέπει να αναπροσαρμόζονται τουλάχιστον ανά τριετία μετά από πρόταση της ΚΕΔΚΕ.
• Με βάση τις ρυθμίσεις του νέου Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων να ολοκληρωθεί οπωσδήποτε η διαδικασία μεταβίβασης της κυριότητας των σχολείων στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ, γεγονός που προϋποθέτει τον ορισμό νέας ημερομηνίας για την ολοκλήρωση της παραπάνω διαδικασίας, αφού η  αρχικά ορισθείσα- μέχρι 30/06/08, έχει παρέλθει.
• Να περιέλθουν στην πλήρη ιδιοκτησία των ΟΤΑ τα διδακτήρια που δεν χρησιμοποιούνται πλέον, προκειμένου να αξιοποιηθούν για άλλες κοινωφελείς χρήσεις.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ζητά επίσης:
• Τη στήριξη του θεσμού του ολοήμερου σχολείου με παράλληλα ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών.
• Τη στήριξη των προγραμμάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και ιδιαίτερα την υποστήριξη των μαθητών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.
• Την ενίσχυση των σχολικών μονάδων με ειδικούς επιστήμονες, όπως ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.λπ.