Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΣΣΑΛΟΥ*
 
Βασική θέση που επιδιώκει να στηρίξει το άρθρο αυτό είναι ότι οι θεσμοί της ΕΕ [1] δεν εκφράζουν απλά το άθροισμα των εθνικών δικτατοριών της αστικής τάξης, αλλά είναι ένα επιπλέον επίστρωμα, ένα απαραίτητο εργαλείο για την άσκηση της κυριαρχίας του συστήματος των συνασπισμένων εθνικών αστικών τάξεων της Ευρώπης στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ αλλά και πέρα από αυτά.
 
Στα όργανα, που βρίσκονται κυρίως στις Βρυξέλλες, πραγματώνεται η συστηματική αλληλεγγύη των αστικών τάξεων της Ευρώπης, αρθρώνεται μια αυστηρή ιεραρχία ανάμεσά τους και καθορίζεται ο ρόλος της κάθε μιας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρχουν αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων, αλλά οι πολλαπλοί πυρήνες και περιφέρειες του συστήματος της ΕΕ είναι λίγο πολύ καθορισμένοι και κοινώς αποδεκτοί. Η εντατική και συστηματική αυτή συνεργασία των αστικών τάξεων αποτελεί σήμερα εγγύηση της κυριαρχίας τους χωρίς την οποία πολλές δε θα μπορούσαν να παραμείνουν στην εξουσία.
 
Το παράδειγμα της Συνόδου Κορυφής του Οκτώβρη 2010
Οι αποφάσεις της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής προώθησαν την με συνοπτικές διαδικασίες αλλαγή της Συνθήκης της Λισαβώνας, που πήρε επτά χρόνια στις αστικές τάξεις να τη συμφωνήσουν και να την επιβάλουν. Οι αλλαγές αφορούν στην αυστηροποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας και χαρακτηρίστηκαν γλαφυρά από το Θανάση Παφίλη ως "ευρωπαϊκό μνημόνιο". Ο τρόπος που λήφθηκαν οι αποφάσεις αλλά και το περιεχόμενο τους εκφράζει τόσο τη φύση της ΕΕ όσο και την τωρινή τακτική της.

Οι αλλαγές προτάθηκαν από τη ευρωπαϊκή ομοσπονδία συνδέσμων βιομηχάνων την BusinessEurope στις 11 Ιουνίου 2010. Η Κομισιόν έκανε τις πρώτες προτάσεις σε αυτή την κατεύθυνση στις 30 Ιουνίου και παρουσίασε ένα λεπτομερειακό πακέτο στις 29 Σεμπτεμβρίου. Το πακέτο αυτό ανέλαβαν να περάσουν στο Συμβούλιο η Γαλλία και η Γερμανία. Ήδη από την Άνοιξη τονιζόταν η ανάγκη μια ισχυρής "ηγεσίας" από μέρους των δύο αυτών χωρών. Ο βασικός εταίρος με τον οποίο έπρεπε να βρεθεί συμβιβασμός ήταν η Αγγλία και σε μικρότερο βαθμό μικρές χώρες του πυρήνα όπως η Ολλανδία. Το ζήτημα με την αφαίρεση της ψήφου των χωρών με δημοσιονομικά προβλήματα ήταν από τη μία επίδειξη θέλησης για ενίσχυση της ηγεμονίας τους από πλευράς Γαλλίας και Γερμανίας και από την άλλη μια κλασική μέθοδος να περάσουν ριζικές αλλαγές επιτρέποντας σε κομπάρσους, όπως ο Γιωργάκης, να προσποιηθούν "νίκη".
 
O τρόπος λήψης της απόφασης αποτυπώνει τον τρόπο λειτουργίας της ΕΕ με τις πολυεθνικές να χρησιμοποιούν την Κομισιόν ως το όργανο θεσμικών τους προτάσεων και την επιβολή τους να αναλαμβάνεται από το σκληρό πυρήνα της Γερμανίας (πρωτίστως) και της Γαλλίας (δευτερευόντως) με απαράβατο όρο το συμβιβασμό αυτών των δύο με την Αγγλία. [2]
 
Η πολιτική οργάνωση του κεφαλαίου
Το ευρωπαϊκό μονοπωλιακό κεφάλαιο διατηρεί ένα πυκνό δίκτυο οργανώσεων συλλογικής εκπροσώπησης του με την ομοσπονδία βιομηχάνων BusinessEurope να επιβλέπει καθημερινά τις νομοθετικές και πολιτικές αποφάσεις των "ευρωπαϊκών θεσμών", τη Στρογγυλή Τράπεζα των Βιομηχάνων να μεριμνά κυρίως για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές (Συνθήκες και "Στρατηγικές") κι ένα πλήθος τομεακών οργανώσεων να επιβλέπουν το καθένα το πεδίο του: η CEFIC για τη χημική βιομηχανία (η μεγαλύτερη λομπίστικη οργάνωση στις Βρυξέλλες), η Europia για την πετρελαϊκή, η ACEA για την αυτοκινητοβιομηχανία και πολλές άλλες.
 
Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ο αριθμός των ομοσποδιών βιομηχανιών έχει ιλλιγιωδώς αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες αλλά όχι και ο αριθμός των εκπρωσοπούμενων εταιρειών. Καθώς το κεφάλαιο συγκεντροποιείται, μια χούφτα πανίσχυρων εταιρειών πολλαπλασιάζουν τα δίκτυα εκπροσώπησής τους, ώστε να εξασφαλίσουν έναν καλύτερο έλεγχο των πολιτικών διαδικασιών.
 
Βιομηχανικό και τραπεζικό κεφάλαιο
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι δύο οργανώσεις (ERT και BusinessEurope) που ιστορικά και καταδεδειγμένα έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση των διαδοχικών Συνθηκών συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της δημιουργίας της ΕΕ δε περιλαμβάνουν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τράπεζες, με την εξαίρεση της Société Générale de Belgique  από το 1986 ως το 2001. [3] To γεγονός αυτό επιβεβαιώνει ότι η βάση της εξουσίας του χρηματιστικού κεφαλαίου (του προϊόντος δηλαδή της σύμφυσης βιομηχανικού και τραπεζικού κεφαλαίου) εδράζεται στη βιομηχανία όπου αποσπάται η υπεραξία.

Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι οι τράπεζες και λοιπές χρηματοπιστωτικές εταιρείες δεν έχουν δύναμη στις Βρυξέλλες: από το 1999 έχουν υπαγορεύσει μέχρι κεραίας τη διαδικασία ενιοποίησης των ευρωπαϊκών χρηματοοικονομικών αγορών με τη στήριξη και της BusinessEurope.
 
Αν, βέβαια, θέλετε ένα σύμβολο της σύμφυσης τραπεζικού και βιομηχανικού κεφαλαίου αλλά και του ενιαίου της αστικής τάξης, παρά τον τεχνικό της διαχωρισμό της σε πολιτικούς και επιχειρηματίες, ιδού το ο Peter Sutherland, πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Ανταγωνισμού στην πρώτη Επιτροπή Ντελόρ που άνοιξε τη διαδικασία φιλελευθεροποίησης τόσο στην Ευρώπη όσο και στον κόσμο μέσω του ΠΟΕ. Μετέπειτα στέλεχος της BP και της Goldman Sachs στην οποία παραμένει.

Οι Βρυξέλλες ως προνομιακό επίπεδο αποφάσεων για το κεφάλαιο
Στις Βρυξέλλες εκπονούνται περισσότερα νομοθετήματα το χρόνο από ότι στα περισσότερα κράτη μέλη. Σύμφωνα με ορισμένους ακαδημαϊκούς πάνω από το 50% του συνόλου των νομοσχεδίων που ψηφίζονται από τα εθνικά κοινοβούλια και μέχρι και το 80% των νομοσχεδίων που αφορούν την οικονομία έχουν τις ρίζες τους στις Βρυξέλλες.

Στην αποστειρωμένη "ευρωπαϊκή γειτονιά" των Βρυξελλών το κεφάλαιο έχει καλύτερο συσχετισμό από ότι σε οποιοδήποτε κράτος - μέλος. Οι διαδικασίες αποφάσεων είναι φτιαγμένες έτσι ώστε να μη μπορούν με τίποτα να συνοψιστούν και να δοθούν σε κατανοητή μορφή στους εργαζόμενους λαούς. Ακόμα και για ανθρώπους που σπουδάζουν και δουλεύουν πάνω στις διαδικασίες αποφάσεων της ΕΕ είναι αδύνατον να τις παρακολουθήσουν σε όλο τους το εύρος. Τα δε ΜΜΕ είναι κι αυτά φτιαγμένα έτσι που να μη θέλουν να ενημερώσουν τους λαούς. Από τους πάνω από 20.000 εκπροσώπους συμφερόντων (λομπίστες) που είναι εγκατεστημένοι στις Βρυξέλλες, το 70% δουλεύει άμεσα για εταιρείες, το 20% συχνά πάλι γι’αυτές μέσω όμως περιφερειακών και τοπικών αρχών και ίσως  κάποιο κομμάτι από το 10% των συνδικάτων και ΜΚΟ να δουλεύει για άλλου τύπου συμφέροντα. Ιδού λοιπόν ο "Δήμος" της ευρω-ενωσιακής δημοκρατίας.

"Στόχος" των 20.000 λομπιστών είναι οι περί τους 12.000 υψηλόβαθμοι υπάλληλοι της Κομισιόν (από σύνολο 25.000) που έχουν ρόλο στις αποφάσεις, οι 736 Ευρωβουλευτές και οι βοηθοί τους καθώς και οι γραμματείες των πολιτικών ομάδων (γύρω στα 2.000 άτομα σε θέσεις επιρροής συνολικά στο κοινοβούλιο) και κάποιες χιλιάδες άτομα στις μόνιμες αντιπροσωπείες των κρατών στο Συμβούλιο. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ανθρώπων θεωρούν όχι απλά ευπρόσδεκτες τις συμβουλές των λομπιστών αλλά το μόνο τρόπο να έχουν "αξιόπιστες" τεχνικές, οικονομικές, νομικές κ.ά. πληροφορίες γύρω από τα θέματα στα οποία νομοθετούν. Θεωρούν δε την επικοινωνία με τους λομπίστες ως την απόλυτη πραγμάτωση του δημοκρατικού ιδεώδους. Απολύτως φυσικό γι’αυτούς είναι ότι η συντριπιτική πλειοψηφία των λομπιστών εκπροσωπεί τα συμφέροντα της ίδιας κοινωνικής τάξης, αυτής της οποίας οι ίδιοι οι Ευρω-υπάλληλοι είναι είτε μέλη από τα γεννοφάσκια τους, είτε νιώθουν δέος ότι επιτέλους είναι κοντά της.
 
Ο ρόλος τους κάθε οργανισμού
Ο κύριος οργανισμός που πραγματώνει το ευρωπαϊκό επίστρωμα της αστικής εξουσίας είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν). Από τα γεννοφάσκια του είναι οργανισμός με σκοπό την οργάνωση και επίβλεψη αγορών -πρώτα της ΕΚΑΧ κι έπειτα της ΕΟΚ με το όνομα τότε Ανώτατη Αρχή- κι ως εκ τούτου με στενές σχέσεις με εταιρείες. Είναι όμως επίσης ο οργανισμός που έχει το μονοπώλιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας στην ΕΕ. Το 50% των νόμων που περνάνε σε 27 χώρες (και μέσω των Συμφωνιών Ελευθέρου Εμπορίου επηρεάζουν και πολλές τρίτες χώρες) εκπονείται από την Κομισιόν. Σχεδόν ποτέ το Ευρωκοινοβούλιο ή το Συμβούλιο δεν απορρίπτουν εξ ολοκλήρου μια πρόταση της Κομισιόν.
 
Ρόλος του Κοινοβουλίου είναι να τροποποιεί τις προτάσεις της. Με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβώνας οι τομείς συναπόφασης του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου αυξήθηκαν αλλά γενικεύτηκε κι ένας συγκεκριμένος τρόπος λήψης αποφάσεων: οι λεγόμενοι "τρίλογοι" ή "τριάλογοι" (δείτε μια κριτική τους εδώ). Αυτό σημαίνει ότι βασικά οι όποιες τροπολογίες γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στους τρεις οργανισμούς και μειώνεται ο χρόνος ανοιχτής συζήτησης επιχειρημάτων και άρα και οι πιθανότητες πολιτικοποίησης ζητημάτων στην "κοινή γνώμη". Για τους πραγματικούς αρχιτέκτονες των ευρω-νομοθετημάτων, τους εκπροσώπους δηλαδή των πολυεθνικών (λομπίστες) το Ευρωκοινοβούλιο είναι το παιχνιδάκι τους. Αυτοί γράφουν τις περισσότερες τροπολογίες που καταθέτουν οι Ευρωβουλευτές (π.χ. στην ντιρεκτίβα για τα Hedge Funds που εγκρίθηκε πρόσφατα οι λομπίστες είχαν γράψει πάνω από τις μισές από τις 1,600 τροπολογίες που κατατέθηκαν). Δεν είναι δα και δύσκολο να πείσουν τους εκλεγμένους των Συντηρητικών ή Φιλελεύθερων ή Ακροδεξιών ή Σοσιαλδημοκρατών που έχουν εκλεγεί με πλατφόρμες ανοιχτής υπηρέτησης του πολυεθνικού κεφαλαίου.
 
Οι Ευρωβουλευτές χρησιμοποιούνται από τους λομπίστες ως μέσο πίεσης στην Κομισιόν για να βγάλει μια νομοθετική πρόταση ακριβώς όπως τη θέλουν. Αν έχεις π.χ. το συντονιστή μιας μεγάλης πολιτικής ομάδας να λέει αυτό που θέλεις, τότε πιέζεις αποτελεσματικά την Κομισιόν. Πολύ συχνά δε οι εταιρείες καταφέρνουν να "διορθώσουν" στο Κοινοβούλιο όποια στοιχεία τυχόν δε τους άρεσαν από την πρόταση της Επιτροπής (αυτό έγινε π.χ. με τα Hedge Funds ή παλιότερα με τις εκμπομές διοξειδίου του άνθρακα από αυτοκίνητα). Θα επανέλθουμε όμως στο πώς οι πολυεθνικές καθορίζουν τους νόμους. Προς το παρόν έχει σημασία να συγκρατήσουμε ότι οι περισσότερες "λομπίστικες μάχες" που δίνονται στο Κοινοβούλιο δεν έχουν να κάνουν με τις εταιρείες να αντιμάχονται ΜΚΟ ή άλλες ομάδες πολιτών (π.χ. τους εργαζόμενους) αλλά εταιρείες εναντίον άλλων εταιρειών. [4]

Το Συμβούλιο είναι πολύ σημαντικό όχι τόσο γιατί δίνει μαζί με το Κοινοβούλιο την τελική έγκριση στις προτάσεις της Επιτροπής αλλά κυρίως επειδή καθορίζει τις γενικές γραμμές προσανατολισμού της Ένωσης τις οποίες αναλαμβάνει να διατυπώσει νομικά η Επιτροπή. Το Συμβούλιο είναι το όργανο που εκφράζει το άθροισμα της βούλησης των αστικών τάξεων. Ό,τι και να προστάξει όμως πρέπει να μεσολαβήσει η Επιτροπή.
 
Με τη Συνθήκη της Λισαβώνας, η Επιτροπή μεγάλωσε τη δύναμη της. Οι ντιρεκτίβες της ΕΕ την τελευταία δεκαετία είναι πολύ γενικόλογες: περισσότερες νομοθεσίες - πλαίσια παρά οι λεπτομερειακές ντιρεκτίβες της εποχής της δεκαετίας του ‘90. Οι γενικόλογες ντιρεκτίβες συγκεκριμενοποιούνται στη διαδικασία της "Comitology", όπου παράγονται 1.500 αποφάσεις εφαρμογής το χρόνο με το 98% να μη συζητείται καν σε επίπεδο υπουργών. Οι Επιτροπές της Comitology αποτελούνταν όλες από έναν εκπρόσωπο από κάθε κράτος - μέλος υπό την προεδρία της Κομισιόν. Με ενισχυμένη πλειοψηφία οι εκπρόσωποι μπορούσαν να μπλοκάρουν μια απόφαση. Μπορεί να μη το έκαναν σχεδόν ποτέ (δύο περιπτώσεις  το χρόνο μάξιμουμ) αλλά και μόνο η δυνατότητα επέβαλε λεπτομερή διαπραγμάτευση των αποφάσεων. Με τη Λισαβώνα, η Κομισιόν έχει τη δυνατότητα σε μια σειρά περιπτώσεων (στις αποκαλούμενες delegated acts) να συμβουλευτεί ένα ένα τα κράτη και να πάρει την έγκρισή τους χωρίς να οργανώσει ψηφοφορία.
 
Πάμε λοιπόν στον "εγκέφαλο" της ΕΕ, την Επιτροπή ή Κομισιόν. Καταρχάς ας πούμε ότι ο οργανισμός αυτός δε κρύβει την προτίμησή του για τα συμφέροντα των πολυεθνικών. Και σε συμβολικό ακόμα επίπεδο δίνει ξεκάθαρο μήνυμα ότι αυτές την ενδιαφέρει να ακούσει: το 2008 και το 2009 η BusinessEurope έκανε το ετήσιο συνέδριο της στον κύριο συνεδριακό χώρο της Κομισιόν παρουσία έξι με επτά επιτρόπων. [5] Η Επιτροπή ποτέ δεν έχει παραχωρήσει κτίρια της σε καμία άλλη οργάνωση. Στο ετήσιο European Business Week που οργανώνουν ετησίως σειρά οργανώσεων του κεφαλαίου παρευρίσκονται δώδεκα περίπου Επίτροποι. Στα συνέδρια της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων ή οργανώσεων για την ανάπτυξη του τρίτου κόσμου ή για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή για οτιδήποτε άλλο ποτέ δεν έχουν παραυρεθεί πάνω από δύο Επίτροποι.
 
Η Γενική Διεύθυνση εξωτερικού Εμπορίου της Κομισιόν (DG Trade) διατηρεί επιτροπές αποτελούμενες αποκλειστικά από εταιρείες οι οποίες συδιαμορφώνουν μέσα πολιτικής και οικονομικής πίεσης ώστε να αρθούν τα εμπόδια στις αγορές τρίτων χωρών όπου θέλουν να επεκταθούν (Markets Access Strategy) - (Δείτε, για παράδειγμα ένα βίντεο σχετικά με τις διαπραγματεύσεις ΕΕ - Ινδίας).
 
Γενικότερα, η Κομισιόν εμπλέκει τις πολυεθνικές στο πολύ αρχικό στάδιο της χάραξης πολιτικών και νομοθετημάτων. Ολόκληρη η Επιτροπή διατηρεί γύρω στις 1.000 ομάδες ειδικών (expert groups) οι οποίες διαμορφώνουν τον πυρήνα της ιδέας των νέων νομοθετημάτων και πολιτικών ή και μέτρα εφαρμογής της ήδη υπάρχουσας νομοθεσίας. [6] Σε πάνω από 300 από αυτές συμμετέχουν εταιρείες και σε 100 οι εταιρείες έχουν ξεκάθαρα την πλειοψηφία. Τα εκατό αυτά expert groups βρίσκονται συγκεντρωμένα σε στρατηγικές Γενικές Διευθύνσεις της Επιτροπής όπως η Εσωτερική Αγορά (πάνω από 10), η Γεωργία (γύρω στις 30) και το Περιβάλλον. [7] Οι διευθύνσεις Έρευνας και Κοινωνίας της Πληροφορίας δε διατηρούν μεγάλο αριθμό ομάδων αλλά εσωτερικές πηγές επιβεβαιώνουν ότι οι εταιρείες θεωρούνται από τους υπαλλήλους ως λίγο πολύ ο μόνος συνεργάτης. Στην Έρευνα εξάλλου το ρόλο των expert groups αναλαμβάνουν άλλα σώματα που ονομάζονται "Τεχνολογικές Πλατφόρμες".
 
Σαράντα expert groups λειτουργούν κάτω από τη Γενική Διεύθυνση Επιχειρηματικότητας και Βιομηχανίας (DG Enterprise and Industry). H ΓΔ αυτή είναι κομβικής σημασίας αφού μπορεί να παρέμβει σε όλα σχεδόν τα θέματα αρμοδιότητας της Επιτοπής, από τον ανταγωνισμό και την εσωτερική αγορά μέχρι τα περιβαλλοντικά και την προστασία του καταναλωτή. [8] Σε αυτή τη διεύθυνση βασίλευε μέχρι το Φλεβάρη του 2010 ο Γκύντερ Φερχόιγκεν, Γερμανός Σοσιαλδημοκράτης, πρώην Φιλελευθέρος και παλιός επίτροπος Διεύρυνσης με ιδιαίτερα επιζήμιο ρόλο στο Κυπριακό. Κατά τη θητεία του ως Επίτροπος Βιομηχανίας δημιούργησε σειρά High Level Groups (= expert groups με διευθύνοντες συμβούλους εταιρειών και υπουργούς) που διέλυσαν περιβαλλοντικές νομοθεσίες για τις χημικές ουσίες, τα φάρμακα κ.ά. Ο Φερχόιγκεν αυτή τη στιγμή ίσως να πληρώνεται εμμέσως από τις ίδιες εταιρείες που τόσο ευγενικά κάλεσε να συμμετέχουν στα expert groups. Οι εταιρείες αυτές μπορούν να αναθέσουν αποστολές στη λομπίστικη εταιρεία Fleishman-Heillard στην οποία δουλεύει ο Φερχόιγκεν. Ο Γκύντερ άνοιξε επίσης και τη δική του λομπίστικη την European Experience Company. Μπήκε δε και στη Royal Bank of Scotland στης οποίας τη σωτηρία στοχεύει το πακέτο πτώχευσης του ιρλανδικού λαού που ενέκρινε η Επιτροπή.
 
Πέρα από τη νομοθεσία που ρυθμίζει τις διάφορες αγορές, ο πολύ σημαντικός ρόλος της Επιτροπής προκύπτει κι από τη λειτουργεία της ως "αστυνόμου του ανταγωνισμού". Η Γενική της Διεύθυνση Ανταγωνισμού και η Νομική της Υπηρεσία πρέπει να εγκρίνουν κάθε συγχώνευση εταιρειών που γίνεται στην Ευρώπη. Έχει λοιπόν τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση των ισχυρότερων μονοπωλίων σήμερα. Το ειρωνικό είναι ότι η πολιτική αυτή ονομάζεται "αντι-μονοπωλιακή". Ο τρόπος που το κατανοεί αυτό η επιτροπή είναι να υπάρχουν τέσσερις με πέντε εταιρείες σε κάθε τομέα που να ελέγχουν την αγορά όλης της ΕΕ. Αυτό γι’αυτή δεν είναι μονοπώλιο. Χαρακτηριστικό της… αντιμονοπωλιακής αυστηρότητας της Κομισιόν είναι ότι ο πρώην επικεφαλής της νομικής της υπηρεσίας Michel Petite δουλεύει τώρα στη νομική εταιρεία Clifford Chance που προσλαμβάνεται από πολυεθνικές (μυστικό το ποιές ακριβώς) για υποθέσεις ανταγωνισμού (συμπληρωματικά για τις σχέσεις πολυεθνικών - Κομισιόν δείτε επίσης εδώ).
 
Με ναυαρχίδα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λοιπόν οι ευρωπαϊκές πολυεθνικές περνούν νομοθετήματα και ξεκινούν σε επίπεδο ΕΕ, πολιτικές που θα ήταν δύσκολο να εισαγάγουν σε οποιοδήποτε κράτος - μέλος. Μπορούν επίσης συγκροτημένα να αντιμετωπίζουν την όποια αντίσταση - αντίρρηση προβάλλει κάποια κυβέρνηση λόγω λαϊκών πιέσεων αλλά και να παρέχουν πολιτική, οικονομική, προπαγανδιστική και ό,τι άλλου είδους χρειαστεί βοήθεια στην οποιαδήποτε κυβέρνηση ή αστική τάξη αντιμετωπίζει την Α ή τη Β δυσκολία.
 
Η μεταρρύθμιση του τραπεζικού τομέα
H Κομισιόν ηγείται και της χρηματοπιστωτικής μεταρρύθμισης στην ΕΕ και όλα μέχρι στιγμής γίνονται σύμφωνα με τη θέληση των χρηματοοικονομικών πολυεθνικών (τραπεζών, ασφαλιστικών, ταμείων κ.λπ.) Βασικός ιμάντας μεταφοράς αυτής της θέλησης είναι τα 11 από τα 22 expert groups που λειτουργεί η Eπιτροπή (ΓΔ Εσωτερικής Αγοράς) σχετικά με τα χρηματοοικονομικά που ελέγχονται από τις παραπάνω πολυθενικές. 191 από τους 250 μάλιστα εκπροσώπους του τραπεζικού κεφαλαίου που βρίσκονται σε αυτά έχουν υπογράψει και "δέσμευση να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον"!
 
Οργανώσεις όπως το CEO και η ALTER-EU προσπάθησαν να πουν το αυτονόητο ότι δηλαδή ο συγκεκριμένος τρόπος λήψης αποφάσεων δεν έχει καμία δημοκρατική νομιμοποίηση κανενός τύπου. Προσπαθήσαμε επίσης να άρουμε την εκκωφαντική μιντιακή σιωπή γύρω από αυτές τις διαδικασίες, κάτι που καταφέραμε ως ένα βαθμό (δείτε κάποια παραδείγματα κάλυψης εδώ, εδώ κι εδώ). Συμβάλαμε έτσι στο να αναληφθεί κάποια μη συνηθισμένη δράση από 70 Ευρωβουλευτές που υπέγραψαν μια δημόσια δήλωση που περιέγραφε το "χρηματοοικονομικό λόμπι ως μια απειλή για τη δημοκρατία". Η πρωτοβουλία των Ευρωβουλευτών περιορίστηκε βέβαια στο να οργανωθεί άλλο ένα δίκτυο ροής πληροφορίων από φορείς μη ελεγχόμενους από τις εταιρείες προς τους Ευρωβουλευτές ως αντίβαρο στο μέχρι τώρα μονόλογο των λοπιστών. Δε θέλησε έτσι να αντιμετωπίσει συγκεκριμένα το θέμα της ποσοτικής κυριαρχίας των λομπιστών τόσο στις συμβουλευτικές ομάδες της Κομισιόν όσο και στα πάνελ συζήτησης που οργανώνει συχνά το Κοινοβούλιο.
 
Το μόνο πρακτικό αποτέλεσμα στο οποίο ενδέχεται να συνέβαλε η πίεση της καμπάνιας μας μέχρι τώρα είναι να καθοριστεί ότι στις νέες αρχές χρηματοοικονομικής επιτήρησης (financial supervision authorities) να καθοριστεί ότι οι τράπεζες κ.λπ. θα είναι μέχρι το 1/3, το 1/6 θα είναι ακαδημαϊκοί και το υπόλοιπο ½ θα είναι ανάκατα μη χρηματοοικονομικές πολυεθνικές, συνδικάτα, οργανώσεις καταναλωτών, άλλες ΜΚΟ κ.λπ. Αυτό φυσικά δίνει και πάλι τη δυνατότητα η πλειοψηφία να είναι σε πολυεθνικές, απλά όχι σε χρηματοοικονομικές. Αυτό εκφράζει ότι το βιομηχανικό κεφάλαιο θέλει να έχει καλύτερη εικόνα του τι μαγειρεύεται στο χρηματοοικονομικό τομέα κι εμπιστεύεται τρόπον τινά λιγότερο τις τράπεζες από ότι στο παρελθόν.
 
Οι -αποσπασματικές σε σχέση με τις ΗΠΑ- αλλαγές μέχρι τώρα πάντως εμπεδώνουν την φιλελευθεροποίηση και ενοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών μέσα στην ΕΕ μειώνοντας τη δυνατότητα των εθνικών κυβερνήσεων να επιβάλουν περιορισμούς σε μια σειρά προϊόντα ρίσκου (hedge funds, credit default swaps κ.ά.)
 
Αυτά ενώ ο αρμόδιος Επίτροπος θέλει να δώσει την εικόνα ότι "περιορίζει την αυθαιρεσία των τραπεζών" και εν μέσω μια διαρκούς γκρίνιας εκ μέρους του χρηματοπιστωτικού τομέα. Και τη δεκαετία του ’30 όμως τα ίδια γίναν. Οι μεταρρυθμίσεις είχαν σχεδιαστεί από τον ίδιο το χρηματοπιστωτικό τομέα ο οποίος δήλωνε και τότε παραπονούμενος. H διαφορά είναι ότι τότε οι τραπεζίτες είχαν δεχτεί τον αυτοπεριορισμό τους, την αναδίπλωση τους έτσι ώστε να σώσουν το καπιταλιστικό σύστημα. Σήμερα ισχυροποιούν στην ουσία το ρόλο τους.
 
Εδώ ακριβώς όμως γίνεται κι ένα μπέρδεμα όπου προτάσεις για εθνικοποίηση των τραπεζών πολεμούνται ως αντίστοιχες αυτών του ’30 ή κάποιων κρατικοποιήσεων που έγιναν σε κάποιες χώρες τη δεκαετία του ’70 για να αρθούν το ’90 (Parti Ouvrière Belge το ’30, Καραμανλής το 1975). Και στις δύο περιπτώσεις οι προτάσεις που ξεκάθαρα στόχευαν στη σωτηρία του καπιταλισμού αναφέρονταν σε μερικές μόνο τράπεζες. Οι προτάσεις που μπαίνουν σήμερα από κομμάτι της μαρξιστικής αριστεράς (Socialist Party στην Ιρλανδία, Ανταρσύα στην Ελλάδα) αφορούν στο γράπωμα της ανεπανάληπτης ευκαιρίας για εθνικοποίηση ολόληρου του χρηματοοικονομικού συστήματος ως πρόδρομου ή ταυτόχρονα με την εθνικοποίηση και άλλων μονοπωλίων και αυτό ως προγραμματικό στοιχείο συγκρότησης ενός μετώπου που θα παλέψει για την εξουσία τόσο στις κάλπες όσο και στους δρόμους.
 
Πολλές ΜΚΟ από την άλλη καλοβλέπουν τη συμμαχία με μη τραπεζικά χρηματοοικονομικά συμφέροντα (π.χ. ασφαλιστικά ταμεία) ώστε να προωθηθούν αλλαγές που να περιορίζουν τα τοξικά παράγωγα κ.λπ. Ουδείς δυστυχώς ομιλεί για ένα από τα κυριότερα στοιχεία αντιμετώπισης της κρίσης από την ΕΕ που είναι το επιτόκιο δανεισμού 1% της ΕΚΤ προς τις ιδιωτικές τράπεζες από τον Απρίλη του 2009. Πρόκειται για βασικό μοχλό αναδιανομής εισοδήματος προς αυτές. Το μέτρο έχει αποφαστιστεί από το 4ο σημαντικότερο όργανο της ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που δεν εδρεύει στις Βρυξέλλες αλλά στη Φραγκφούρτη.

Μία σκιώδης επιτροπή αποτελούμενη από κάποιες από τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές ιδιωτικές τράπεζες συναντιέται πριν από κάθε επίσημη συνάντηση της ΕΚΤ και δημοσιεύει τις βουλές τους. Αυτές τυγχάνουν θερμής υποδοχής από τους διοικητές των εθνικών τραπεζών που αποτελούν το ανώτατο όργανο της ΕΚΤ. Από το Γενάρη πριν από κάθε συνάντηση η σκιώδης επιτροπή τονίζει την ανάγκη να παραμείνει το "έκτακτο" επιτόκιο του 1% και αυτό παραμένει. [9]
 
Η ανυπαρξία οποιασδήποτε συνεκτικής αντιπολίτευσης
Σε αυτές τις επιλογές του ευρωπαϊκού κεφαλαίου δεν υπάρχει συνεκτική αντιπολίτευση, ούτε από κάποιο άλλη μερίδα του ούτε από την εργατική τάξη. Ο εργατικός - λαϊκός παράγοντας παραμένει αποδεκατισμένος και διασκορπισμένος σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Οι όποιες μικροαστικές ΜΚΟ σε επίπεδο ΕΕ δρουν σαν σε κενό αέρος.
 
Η κύρια αιτία της παράλυσης είναι η τρομερή εξασθένηση της κομμουνιστικής ιδεολογίας και του άμεσου οράματος του σοσιαλισμού που κινητοποιούσε εκατομμύρια εργάτες σε όλη την ήπειρο μέχρι το 1990.
 
Ο συγκεκριμένος στόχος στη συγκυρία θα ήταν η κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής αρχίζοντας ίσως από τις τράπεζες ως τις πιο ευάλωτες. Πολλοί διστάζουν όμως να αναζητήσουν σε αυτή την κατεύθυνση [σοσιαλδημοκρατικά συνδικάτα (ΣΕΣ κ.λπ.), ΜΚΟ κ.ά.].
 
Παράγοντας σύγχυσης και δεύτερη αιτία παράλυσης είναι  η απόφαση του μεγαλύτερου κομματιού αυτού που μένει από τα ευρωπαϊκά κομμουνιστικά κόμματα, δηλαδή του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς αλλά και άλλων φορέων της "Νέας Αριστεράς" ή των "νέων κοινωνικών κινημάτων" κ.λπ. να εξετάζουν λύσεις αποκλειστικά και μόνο μέσα στα πλαίσια της ΕΕ, δηλαδή μόνο εντός των οργάνων που έχουν το κεφάλαιο στο DNA τους.

Υπάρχει πρόβλημα όμως και από όσους προσπαθούν να δουν στη συγκεκριμένη κατάσταση μια δυνατότητα επιλογής για την κεφαλαιοκρατία ανάμεσα σε νεοφιλελεύθερες ή κεϋνσιανές - σοσιαλδημοκρατικές λύσεις.
 
Πρέπει πρώτα και κύρια να συνειδητοποιήσουμε ότι η σοσιαλδημοκρατία δεν είναι πλέον η μία από τις δύο κύριες δυνάμεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε πολλές χώρες διαφαίνεται η διαμόρφωση ενός διπόλου Κεντροδεξιάς - Ακροδεξιάς (Φλάνδρα, Ουγγαρία, Σουηδία κ.ά.).  Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οι "φεντεραλιστές" δεξιοί του Λαϊκού Κόμματος (ομάδα EPP) κάθονται μαζί με τους Άγγλους Τόρηδες που έχουν συσπειρώσει διάφορους ανατολικοευρωπαίους ακροδεξιούς γύρω τους (ομάδα ECR) και μοιράζουν τη νομοθετική δουλειά μεταξύ τους. [10]

Στη συνέχεια πάνε και ανακοινώνουν την μοιρασιά στους υπόλοιπους. Πάντα oι οι Φιλελεύθεροι (ALDE) ή "Εθνοδημοκράτες" (EFD με συμμετοχή του ΛΑΟΣ) είναι πρόθυμοι να συμμαχήσουν μαζί τους. Έτσι για πρώτη φορά οι Σοσιαλδημοκράτες περιθωριοποιούνται μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο. Όντας ήδη περιθωριοποιήμενοι στο Συμβούλιο αυτό σημαίνει ότι η επιρροή τους πάνω στην ΕΕ μειώνεται δραματικά.

Και ο διαχωρισμός βέβαια μεταξύ Κεντροδεξιάς και Ακροδεξιάς τεχνητός είναι γιατί στην ουσία δεν υπάρχουν διαφορετικές στρατηγικές επιλογές. Πρόκειται απλά για διαφορετικές συσκευασίες για να πουλήσουν στους λαούς την ίδια βαρβαρότητα.
 
Η βαρβαρότητα αυτή μπορεί στην Ελλάδα να εκφραστεί με μια οικουμενική (αν όχι με τη "συναίνεση"), στην Ιρλανδία εκφράστηκε με τη συγκυβέρνηση των Εθνικοφιλελεύθερων του Fianna Fáil με τους Πράσινους και αύριο ίσως με μια συγκυβέρνηση των Χριστιανοδημοκρατών (EPP) του Fine Gael με τους Σοσιαλδημοκράτες (Irish Labour) για πρώτη φορά σε κυβέρνηση. Στην Ιταλία οι Κεντροδεξίοι και οι Ακροδεξιοί ενώθηκαν και τώρα ξανασπάνε, στη Γαλλία ο Σαρκοζί εφαρμόζει μεγάλο μέρος του προγράμματος του Λεπέν, στην Ισπανία ο Θαπατέρο εφαρμόζει το πρόγραμμα λιτότητας μαζί με τους Καταλάνους εθνικιστές και το Λαϊκό Κόμμα στη Χώρα των Βάσκων.
 
Καμία από όλες αυτές τις πολιτικές δυνάμεις δεν πρόκειται να βάλει κανένα πρόσκομμα στην επιλογή του κεφαλαίου αυτή τη στιγμή: ο χρηματο-οικονομικός τομέας θα "πανευρωποιηθεί" κι άλλο και θα συγκεντροποιηθεί ώστε να παρέχει πόρους για τις πολυθενικές της "πραγματικής οικονομίας" που θα επιδοθούν σε αυξανόμενα καταστροφικές δραστηριότητες: οπλικά συστήματα (και άρα και περισσότεροι πόλεμοι), επέκταση στις ανερχόμενες οικονομίες όπου υπάρχει ακόμα περιθώριο κέρδους (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία κ.ά.), διαλύοντας όμως τους κοινωνικούς ιστούς, επιστροφή στην αύξηση καύσης άνθρακα, πυρηνική αναγέννηση, εμπορευματοποίηση της ατμόσφαιρας (εμπόριο ρύπων κ.λπ.). Οι πιθανότητες συρράξεων θα πολλαπλασιάζονται ακόμα και μέσα στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
 
Θλιβερό είναι ότι μέσα σ’αυτό το πλαίσιο παράγοντες της "προοδευτικής ή εναλλακτικής ή αριστερής διανόησης" συνεχίζουν ακόμα να βλέπουν στην Κομισιόν ή άλλους εκπροσώπους του "ευρωπαϊκού ονείρου" ένα ανάχωμα αντίστασης στην άνοδο της φασιστικής δεξιάς, ένα προτιμότερο σενάριο και άλλα τέτοια ανθηρά. Παραβλέπουν πλευρές πλήρους αντιδραστικοποίησης του Ευρωενωσιακού οικοδομήματος και απαράτ.

Ενδεικτικά:
• Έδαφος κερδίζει η πρακτική των "impact assessments". Δηλαδή όλες οι νομοθετικές προτάσεις, τροπολογίες κ.λπ. πρέπει να εκτιμούνται με βάση τις συνέπειες που θα έχουν στην ανταγωνιστικότητα, πρώτο στόχο της Συνθήκης της ΕΕ. Αν κρίνεται ότι έχουν αρνητικές συνέπειες τότε απαγορεύεται να κατατεθούν. Ιδού η σύγχρονη ιερή εξέταση και ο "ολοκληρωτισμός" από την πίσω (;) πόρτα.
• Η πλήρης κυνικότητα και απόσπαση από την κοινωνική πραγματικότητα π.χ. των Ευρωπαίων Επιτρόπων. 6 από τους 13 που δε συνέχισαν από την Μπαρόζο 1 στην Μπαρόζο 2 πήγαν να δουλέψουν σε πολυεθνικές. Για πρώτη φορά η Κομισιόν αναγκάστηκε να μην εγκρίνει την απασχόληση ενός πρώην Επιτρόπου καθότι ο Ιρλανδός McCreevy θέλησε να εκμταλλευτεί τους νόμους που ο ίδιος έφτιαξε και να συμμετάσχει στη γέννηση μιας νέας μεγάλης τράπεζας που θα γεννηθεί από τα κομμάτια αυτών που σώζονται από τα κράτη. Όσο αφορά τον Φερχόιγκεν (που είδαμε και παραπάνω), η Επιτροπή αρνείται εδώ κι τέσερις μήνες -κι αφού ενέκρινε τη δουλειά του στη Royal Bank of Scotland και άλλες δύο εταιρείες- να βγάλει απόφαση για το αν η δικιά του λομπίστικη αποτελεί "απειλή για την ανεξαρτησία της". Όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει την πρόταση της Alter-EU για τριετή απαγόρευση των πρώην Επιτρόπων να δουλεύουν ως λομπίστες για εταιρείες είπε: "μα τότε δε θα θέλει κανείς να γίνει Επίτροπος". Εν ολίγοις δηλαδή γίνονται Επίτροποι για να πιάσουν καλύτερη δουλειά μετά στις πολυεθνικές και μας το λένε και στα μούτρα. (Εδώ η αλληλογραφία της Κομισιόν με τους πρώην Επιτρόπους)
• Πρόσφατα Άγγλος φιλελεύθερος Ευρωβουλευτής που πέρασε ντιρεκτίβα αγκαλιά με τις πετρελαϊκές, ρωτήθηκε αν δε νομίζει ότι οι πολίτες θα εξαγριωθούν αν μάθουν ότι κάνει ό,τι του λένε οι εταιρείες. Απάντησε με μια ατάκα του Μπισμαρκ: "δύο πράγματα δε πρέπει να ξέρει ο λαός, πώς φτιάχνονται τα λουκάνικα και πώς φτιάχνονται οι νόμοι". Το πνεύμα ότι ο λαός είναι ηλίθιος και δεν πρέπει να ξέρει τίποτα είναι κυρίαρχο στις Βρυξέλλες. Η ταξική σιχαμάρα των πλουσίων προς τους φτωχούς πλημμυρίζει.
 
Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε την ΕΕ;
Χρειαζόμαστε κατανόηση και προπαγάνδιση της φύσης της ΕΕ ως όργανο του κεφαλαίου. Αυτή τη κατανόηση πρέπει να εμπλουτιστεί με νέα στοιχεία και οπτικές γωνίες ώστε να γίνει πιο σφαιρική, πιο πλήρης και ως εκ τούτου να είναι κατανοητή και στέρεα η προπαγάνδα μας, να πείθει βαθιά και όχι πρόσκαιρα.
 
Πρέπει να ενισχυθεί η καταδίκη της ΕΕ και να εδραιωθεί ο οριστικός της θάνατος στις λαϊκές συνειδήσεις. Να γίνει κατανοητό ότι μέσα στο κέλυφος της καμία θετική αλλαγή δε μπορεί να γίνει.
 
Ιδιαίτερη σημασία έχει όμως το για ποιούς λόγους λέμε ότι δε γίνεται να γίνει αυτό:
- Πρέπει να αποφεύγουμε αυτοματισμούς πολιτιστικής ή εθνικιστικής προέλευσης.
- Να προωθούμε ενεργητικά τη διεθνιστική προοπτική και την αλήθεια ότι η μοίρα των ευρωπαϊκών λαών είναι δεμένη.
- Ότι η επαφή μεταξύ των λαών που συνέβει και μέσω της ΕΕ είναι θετικό στοιχείο, και βασικά μια αντικειμενική διαδικασία.
- Κατά βάση όμως η ΕΕ δεν ένωσε αλλά χώρισε τους λαούς βάζοντας τους σε ανταγωνισμό μεταξύ τους για το ποιος θα υπηρετήσει καλύτερα τα αφεντικά.
 
Επίσης, πρέπει προσεκτικά να αναλύουμε το συσχετισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όχι για να δούμε πώς θα πραγματοποιήσουμε στρουθοκαμηλικές -ανεδαφικές θέσεις όπως οι "ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες" του Μπενζασνό (NPA), αλλά για να δούμε πώς θα αρχίσουν ένας - ένας οι λαοί να βγαίνουν από την ΕΕ οικοδομώντας την αλληλεγγύη του με στόχο μια σοσιαλιστική Ευρώπη.
 
Μας χρειάζεται επίσης να κατανοούμε τους πολιτικούς συμβολισμούς που προκύπτουν σε κάθε χώρα λόγω της ιστορίας της και να είμαστε ευέλικτοι και χαμηλών τόνων όπου χρειάζεται. Η πανευρωπαϊκή εργατική ταξική αλληλεγγύη μπορεί να οικοδομηθεί μόνο με σεμνότητα και ταπεινότητα προς τους εργαζόμενους αλλά και αξιοποιώντας την παραμικρή λαβή που δίνεται.
 
Για τα εργατικά κινήματα των χωρών του πυρήνα της ΕΕ είναι πολύ δύσκολο να υποχωρήσουν από την ιδέα της "Ευρώπης" κυρίως γιατί αυτή συμβόλισε το τόσο επιθυμητό τέλος του αλληλοσπαραγμού τους. Πρέπει λοιπόν στην πράξη να κατανοήσουν και να υποχρεωθούν να υπερασπιστούν την αντι-ενωτική προοπτική των εργατικών τάξεων της περιφέρειας.
 
Χρειάζεται όμως επίσης μία πανευρωπαϊκή συντονισμένη καμπάνια αποκάλυψης του γεγονότος ότι οι οργανισμοί των Βρυξελλών είναι όργανα του κεφαλαίου. Μια σοβαρή καμπάνια ενημέρωσης που θα δώσει στέρεα επιχειρήματα στον κόσμο και θα κάνει πολιτικά ευάλωτη την αστική τάξη.
 
Το "ευρωπαϊκό όνειρο" έπαιξε στρατηγικό ρόλο στην εξαπάτηση των εργατικών τάξεων της Ευρώπης και στην υποταγή τους στις αστικές τάξεις. Oι τελευταίες το έχουν προσεκτικά οικοδομήσει. Δε θα πεθάνει από μόνο του. Χρειάζεται μια προσεκτική διαδικασία αποδόμησης του που να δίνει ταυτόχρονα ώθηση στη διεθνιστική κομμουνιστική προοπτική.

* Ο Γιώργος Βασσάλος είναι Πολιτικός Επιστήμονας και Ερευνητής στο Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory).

________________________________________

[1] Οι κύριοι οργανισμοί της ΕΕ είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μεγάλη δύναμη επίσης έχουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Δικαστήριο της ΕΕ. Ορισμένες Κοινοτικές Υπηρεσίες όπως η EFSA, η EMA ή η FRONTEX είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικές.
[2] Μια κάπως καλή συζήτηση για τη σχέση κυβερνήσεων και ΕΕ έχει γίνει και στα σχόλια αυτού του ποστ.
[3] Η εξαίρεση αυτή σχετίζεται τόσο με το μεγάλο κύκλο βιομηχανικών δραστηριοτήτων της τράπεζας αυτής όσο και με το πρόσωπο που ηγούταν, τον πρώην Επίτροπο Βιομηχανίας Etienne Davignon (βιογραφικό) που δημιούργησε την ERT μέσα στο Berlaymont το κτίριο – έδρα της Κομισιόν.
[4] Μια κριτική του Ευρωκοινοβουλίου που γράφτηκε πριν τις τελευταίες ευρω-εκλογές.
[5] Η αρνητική δημοσιότητα που προκάλεσαν πολύμορφες δράσεις κυρίως αναρχο-οικολόγων το 2009 τους υποχρέωσαν να το ξανασκεφτούν για το 2010 και μην κάνουν το συνέδριο τους σε χώρο της Κομισιόν.
[6] Κάποτε είχε γράψει και ο Ριζοσπάστης για τα expert groups.
[7] Η Επιτροπή δίνει προς το παρόν πολύ λίγα στοιχεία για τα expert groups στις διευθύνσεις που ασχολούνται με περιβαλλοντικά (Περιβάλλον, Κλίματική Αλλαγή, Ενέργεια, Μεταφορές) λόγω τις αναδιαργάνωσης τους από το Φλεβάρη του 2010 οπότε ανέλαβαν οι νέοι Επίτροποι.
[8] Λίστα expert groups που ελέγχονται από πολυεθνικές. Μπορείτε να την επαληθεύστε σε αυτό το επίσημο μητρώο.
[9] Πρόχειρες σημείωσεις μου σε λινκς πάνω σε αυτό: The Shadow ECB Council”  is a body of bank lobbyists that issues its own verdict before each ECB meeting. They decide by voting and the economic press seems to giving them great importance. Members include Deutsche Bank, Goldman Sachs, RBS, Barclays, HSBC and more. Meetings are organised by German paper Handelsblatt in the banks’ headquarters. In 04.10.2010 their verdict was: ‘No member suggested a rate change but four members expressed a bias toward lower rates, up from two a month ago.’ Actually, in their every meeting since January at least they stress the need of rates to remain at 1% and the ECB always follows this ‘advice’. (fi. in January ‘There was unanimity that the ECB should not change its key interest rate any time soon. [...]  the ECB would leave its key rate at 1% for the next six months.’, In July: ‘All members agreed that liquidity provision should be kept ample and rates low’.
[10] Πώς περιγράφουν οι ίδιοι την κατάσταση: "As the largest political group in a Parliament where non-socialist parties now enjoy a clear majority, the EPP Group is in a stronger position than any other to set that body’s political agenda and to win its most critical votes. This strength is reflected in the fact that, since 1999, the EPP Group has been on the winning side of more votes than any other group in the European Parliament’s monthly plenary sessions".