Αθήνα 14.12.2010, 19:23

Οι πρόσφυγες και οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας θα μπορούν να αποκτήσουν το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος, με βάση τους νέους κανόνες τους οποίους συμφώνησαν οι ευρωβουλευτές και το Συμβούλιο και οι οποίοι εγκρίθηκαν σήμερα από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η σχετική έκθεση με εισηγητή τον Claude Moraes (Σοσιαλιστές, ΗΒ) υιοθετήθηκε με 561 ψήφους υπέρ, 29 κατά και 61 αποχές.

Βάσει των νέων αυτών κανόνων, οι πρόσφυγες θα απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί μακρόν διαμένοντες, περιλαμβανομένης της ελευθερίας μετακίνησης εντός της ΕΕ, και θα απολαύουν, υπό ορισμένους όρους, την ίδια μεταχείριση με τους πολίτες του κράτους μέλους διαμονής τους όσον αφορά ευρύ φάσμα οικονομικών και κοινωνικών θεμάτων.

Η νομοθετική αυτή πρόταση, η οποία θα τροποποιήσει την οδηγία της ΕΕ του 2003, θα επιφέρει "άμεσα οφέλη σε όλους τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας οι οποίοι διαμένουν νόμιμα εντός της επικράτειας της ΕΕ για περισσότερο από 5 έτη, αλλά δεν δικαιούνται προς το παρόν να αποκτήσουν το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος. Η πρόταση θα θέσει τέρμα στη διαφορετική μεταχείριση των ατόμων αυτών έναντι άλλων υπηκόων τρίτων χωρών και θα τους δώσει μεγαλύτερη βεβαιότητα σχετικά με την κατάστασή τους στην ΕΕ", υπογραμμίζει ο εισηγητής της έκθεσης Claude Moraes (Σοσιαλιστές, ΗΒ).

Σύμφωνα με την οδηγία 2003/109/EΚ του Συμβουλίου σχετικά με το καθεστώς υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί μακρόν διαμένοντες, οι πρόσφυγες και οι δικαιούχοι επικουρικής προστασίας δεν δικαιούνται να αποκτήσουν το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος. Η παρούσα τροποποίηση της οδηγίας, λοιπόν, έρχεται να καλύψει αυτό ακριβώς το νομοθετικό κενό.

Θα εξασφαλίζεται η δυνατότητα σε δικαιούχους διεθνούς προστασίας οι οποίοι είναι πλέον επί μακρόν διαμένοντες να διαμείνουν σε ένα άλλο κράτος μέλος από εκείνο στο οποίο έχει αναγνωρισθεί το καθεστώς τους. Υπό ορισμένους όρους θα μπορούν να απολαύουν την ίδια μεταχείριση με τους πολίτες του κράτους μέλους διαμονής τους όσον αφορά ευρύ φάσμα οικονομικών και κοινωνικών θεμάτων, περιλαμβανομένης της πρόσβασης στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας, καθώς και της κοινωνικής ασφάλισης. Επιπλέον, οι νέοι κανόνες ενισχύουν τις διασφαλίσεις κατά της "επαναπροώθησης" (απέλασης).

Η μεταβίβαση ευθύνης για προστασία των δικαιούχων διεθνούς προστασίας βρίσκεται εκτός του πεδίου εφαρμογής της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεση τους δύο έτη προκειμένου να συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία και η Δανία δεν υπόκεινται στην εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.

Ενιαία άδεια
Την ίδια στιγμή η ολομέλεια του ΕΚ δεν κατέληξε σε συμφωνία για το νομοθετικό σχέδιο σχετικά με την "ενιαία άδεια", η οποία έχει ως στόχο τη διευκόλυνση της απόκτησης αδειών διαμονής και εργασίας από τους νόμιμους μετανάστες και της παροχής σε αυτούς ίσων δικαιωμάτων με τους πολίτες της χώρας, ώστε να αποφευχθεί η εκμετάλλευση του ξένου εργατικού δυναμικού.

Μετά από την έγκριση σειράς τροπολογιών επί του εν λόγω νομοθετικού σχεδίου, μία πλειοψηφία ευρωβουλευτών αποφάσισε ότι δεν μπορεί να υποστηρίξει το τελικό κείμενο για διάφορους λόγους. Η τροποποιημένη νομοθετική πρόταση απορρίφθηκε (306 ψήφοι υπέρ, 350 κατά και 25 αποχές). Συνεπώς, το νομοθετικό σχέδιο θα σταλεί εκ νέου στις επιτροπές Πολιτικών Ελευθεριών και Απασχόλησης του ΕΚ.

Η οδηγία για την "ενιαία άδεια" - η οποία σχετίζεται και με την επονομαζόμενη "μπλε κάρτα της ΕΕ" για την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης - σχεδιάστηκε προκειμένου να διευκολύνει την ενσωμάτωση των νόμιμων μεταναστών με βάση τις ανάγκες της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας.

Στόχος της οδηγίας είναι η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών για τους νόμιμους μετανάστες από τρίτες χώρες, δίνοντας τους τη δυνατότητα να αποκτούν άδεια διαμονής και εργασίας με μία ενιαία διαδικασία, μέσω ενός "μονοαπευθυντικού συστήματος" (one-stop shop). Το εν λόγω νομοθετικό σχέδιο στοχεύει επίσης στο να χορηγήσει στους νόμιμους μετανάστες, οι οποίοι διαμένουν και εργάζονται νόμιμα στην ΕΕ, ένα κοινό σύνολο δικαιωμάτων.

Τα κύρια θέματα που συζήτησαν οι πολιτικές ομάδες αφορούσαν το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, το ζήτημα της ισότιμης μεταχείρισης των υπηκόων τρίτων χωρών και των πολιτών της ΕΕ, καθώς και η δυνατότητα των κρατών μελών να ζητούν επιπλέον έγγραφα κατά την έκδοση της άδειας.

Η οδηγία δεν θα είχε εφαρμογή στους υπηκόους τρίτων χωρών στους οποίους έχει χορηγηθεί το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος, ούτε στους πρόσφυγες, τους αποσπασμένους εργαζομένους, τους ενδοεπιχειρησιακά μετατιθέμενους εργαζομένους και τους εποχιακούς εργαζομένους.

Μία πλειοψηφία ευρωβουλευτών, καθώς και η εισηγήτρια της έκθεσης Véronique Mathieu (ΕΛΚ, Γαλλία), εξέφρασαν την άποψη ότι οι περιπτώσεις των επί μακρόν διαμενόντων και των προσφύγων καλύπτονται ήδη από άλλους κανόνες της ΕΕ και οι υπόλοιπες τρεις κατηγορίες εργαζομένων (αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο) πρέπει να καλυφθούν από ειδικές ευρωπαϊκές οδηγίες. Από την άλλη πλευρά, η πολιτική ομάδα των Σοσιαλιστών κατέθεσε τροπολογίες ζητώντας να συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας οι ενδοεπιχειρησιακά μετατιθέμενοι εργαζόμενοι, οι εποχιακοί εργαζόμενοι και οι πρόσφυγες, προκειμένου να μη δημιουργηθεί  εργατικό δυναμικό δύο ταχυτήτων. Οι τροπολογίες αυτές όμως απορρίφθηκαν.

Το νομοθετικό σχέδιο προβλέπει, επίσης, ότι οι εργαζόμενοι από τρίτες χώρες θα δικαιούνται ισότιμη μεταχείριση σε ότι αφορά κάποια εργασιακά δικαιώματα (όπως πρόσβαση σε εκπαίδευση και κοινωνική ασφάλιση), αλλά σύμφωνα με το τροποποιημένο κείμενο, τα κράτη μέλη θα είχαν τη δυνατότητα να περιορίζουν ορισμένα από τα δικαιώματα αυτά.

Μία από τις κατατιθέμενες τροπολογίες έδινε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να ζητούν επιπρόσθετα έγγραφα σε σχέση με τη διαμονή. Όταν εγκρίθηκε αυτή η τροπολογία, η πολιτική ομάδα των Φιλελευθέρων απέρριψε τη νομοθετική πρόταση κατά την τελική ψηφοφορία.

Η εισηγήτρια Véronique Mathieu εξέφρασε την απογοήτευσή της μετά την ψηφοφορία, επισημαίνοντας ότι μετά από ένα χρόνο διαπραγματεύσεων δεν θα υπάρξει νομοθεσία για την ισότιμη μεταχείριση των υπηκόων τρίτων χωρών που εργάζονται εντός της ΕΕ.

Περίληψη της συζήτησης
Πριν από την ψηφοφορία, η εισηγήτρια της έκθεσης Véronique Mathieu δήλωσε: "Η παρούσα νομοθεσία θα επιτρέψει την καλύτερη διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων. Στοχεύει στο να εξαλείψει τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών σε ότι αφορά τις διαδικασίες (έκδοσης αδειών) διαμονής και εργασίας και σε ότι αφορά την πρόσβαση σε δικαιώματα για τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι εργάζονται νομίμως στην ΕΕ".

"Η ίση μεταχείριση αποτελεί κύριο μέλημα για οποιαδήποτε οικονομική μεταναστευτική πολιτική. Η παρούσα οδηγία είναι ανεπαρκής γιατί αποκλείει ανθρώπους που χρειάζονται προστασία, όπως είναι οι εποχιακοί εργαζόμενοι και οι εργαζόμενοι με συμβόλαια μικρής διάρκειας", δήλωσε ο εισηγητής εκ μέρους της επιτροπής Απασχόλησης, Alejandro Cercas (Σοσιαλιστές, Ισπανία). Σε αυτό συμφώνησε και η Vilija Blinkevičiūtė (Σοσιαλιστές, Λιθουανία) προσθέτοντας ότι "δε μπορούμε να δημιουργήσουμε στην ΕΕ μία ομάδα απασχολουμένων δεύτερης κατηγορίας".

Η Ria Oomen-Ruijten (ΕΛΚ, Ολλανδία) απάντησε δηλώνοντας ότι τα δικαιώματα αυτών που αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας "περιγράφονται σε άλλες οδηγίες τις ΕΕ".

Εκ μέρους των Φιλελευθέρων, η Sophie In't Veld (Ολλανδία) επισήμανε ότι η πολιτική ομάδα των Φιλελευθέρων επιθυμεί να υπάρξει "συμφωνία σε πρώτη ανάγνωση. Πόση πρόοδο έχουμε κάνει προς μία κοινή μεταναστευτική πολιτική μετά το Συμβούλιο του Tampere;"ρώτησε η ίδια. Ξεκαθάρισε, ακόμη, ότι "οι Φιλελεύθεροι θα καταψήφιζαν την τελική πρόταση εάν αυτή έδινε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να ζητούν επιπλέον έγγραφα".

Η Jean Lambert (Πράσινοι, ΗΒ) δήλωσε ότι η πολιτική της ομάδα "δε θέλει να δει τα δικαιώματα των υπηκόων τρίτων χωρών να περιορίζονται". Ενώ, ο Patrick Le Hyaric (Ευρ.Εν.Αριστ., Γαλλία) τόνισε ότι "αυτή η νομοθεσία θα δημιουργήσει ανταγωνισμό μεταξύ των Ευρωπαίων εργαζομένων και των υπηκόων τρίτων χωρών και μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών μεταναστών" και προσέθεσε ότι "θα δημιουργήσει διαφορετικά καθεστώτα και διαφορετικές κατηγορίες εργαζομένων".

"Η θετική πλευρά έγκειται στην απλούστευση των διαδικασιών. Παρόλα αυτά θα πρέπει πρώτα βοηθήσουμε τους πολίτες μας να βρουν δουλειά", δήλωσε η Mara Bizotto (ΕΕΔ, Ιταλία). "Η πολιτική μου ομάδα είναι εναντίον οποιασδήποτε κοινής μεταναστευτικής πολιτικής. Μία ενιαία διαδικασία σημαίνει ότι θα είναι ευκολότερο να έρθει κανείς στην ΕΕ" είπε ο Daniël Van der Stoep (Μη εγγεγραμμένος, Ολλανδία).