Βρυξέλες 17.2.2006, 23:43
Τα συνδικάτα πανηγυρίζουν, οι ευρωπαίοι βιομήχανοι κάνουν λόγο για χαμένη ευκαιρία. Με 391 ψήφους υπέρ, 213 κατά και 34 αποχές, η τροποποιημένη οδηγία Μπολκεστάϊν για την ελεύθερη διακίνηση των υπηρεσιών ψηφίσθηκε χθες από το Ευρωκοινοβούλιο και τώρα τα κράτη μέλη καλούνται να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο.

Μετά από δύο έτη διεργασιών η αρχική πρόταση της Επιτροπής αναθεωρήθηκε σε βάθος και πέρα από την εξάλειψη γραφειοκρατικών εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση των υπηρεσιών εξασφάλισε σε ικανοποιητικό βαθμό ότι η οδηγία δεν θα επηρεάσει τα κοινωνικά δικαιώματα των εργαζομένων. Σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, τα δικαιώματα των εργαζομένων θα συνεχίσουν να ρυθμίζονται από τα εθνικά δίκαια των κρατών μελών στα οποία παρέχονται οι υπηρεσίες.

Η πρόταση της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε από το Κοινοβούλιο, μπορεί να συνοψιστεί στα εξής:

Η ελευθερία παροχής υπηρεσιών
Η αρχή της χώρας καταγωγής αντικαταστάθηκε από την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη θα πρέπει να σέβονται το δικαίωμα των παρόχων υπηρεσιών να παρέχουν υπηρεσία σε άλλο κράτος μέλος εκτός απ' αυτό στο οποίο εδρεύουν. Επιπλέον, το κράτος μέλος στο οποίο παρέχεται η υπηρεσία θα πρέπει να διασφαλίζει την ελευθερία όσον αφορά την πρόσβαση σε δραστηριότητα παροχής υπηρεσιών ή την άσκησή της στην επικράτειά του.

Αυτό δεν θα εμποδίζει όμως το εν λόγω κράτος μέλος από το να επιβάλει τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του, οι οποίες "δικαιολογούνται για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας, προστασίας του περιβάλλοντος ή δημόσιας υγείας". Τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να "εφαρμόζουν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, τους εγχώριους κανόνες τους σχετικά με τις συνθήκες απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένων όσων καθορίζονται σε συλλογικές συμβάσεις".

Πεδίο εφαρμογής
Η οδηγία θεσπίζει τις γενικές διατάξεις που διευκολύνουν την άσκηση της ελευθερίας εγκατάστασης των παρόχων υπηρεσιών και την ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών, διατηρώντας ταυτόχρονα ένα υψηλό ποιοτικό επίπεδο υπηρεσιών. Ως υπηρεσία νοείται κάθε μη μισθωτή οικονομική δραστηριότητα που παρέχεται φυσιολογικά επί πληρωμή, η οποία πληρωμή συνιστά το οικονομικό αντάλλαγμα για την συγκεκριμένη παροχή.

Καλύπτει μόνο τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος, δηλαδή υπηρεσίες που αντιστοιχούν σε μια οικονομική δραστηριότητα και είναι ανοικτές στον ανταγωνισμό. Αυτές περιλαμβάνουν τις ταχυδρομικές υπηρεσίες, τις υπηρεσίες παροχής νερού και ηλεκτρισμού και την επεξεργασία αποβλήτων. Άλλες υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος που, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καλύπτει η οδηγία είναι οι εξής:
- οι υπηρεσίες διαφήμισης και προσλήψεων καθώς επίσης και οι υπηρεσίες εμπορικών πρακτόρων,
- οι υπηρεσίες που συνδέονται με ακίνητα, όπως υπηρεσίες μεσιτικών γραφείων ή κατασκευαστικών εταιρειών, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών αρχιτεκτόνων,
- οι διανομές, η οργάνωση εκδηλώσεων ή η ενοικίαση αυτοκινήτων, τα ταξιδιωτικά γραφεία,
- οι υπηρεσίες στον τομέα του τουρισμού, οι υπηρεσίες αναψυχής, τα αθλητικά κέντρα και τα πάρκα αναψυχής,
- οι υπηρεσίες πιστοποίησης, δοκιμής και συντήρησης των γραφείων.

Η οδηγία δεν θα αφορά την ελευθέρωση υπηρεσιών γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος οι οποίες έχουν ανατεθεί σε οργανισμούς δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ούτε την ιδιωτικοποίηση δημόσιων οργανισμών που παρέχουν υπηρεσίες. Επιπλέον, δεν θα επηρεάζει το Ποινικό Δίκαιο των κρατών μελών αλλά ούτε και τις υπηρεσίες που επιδιώκουν στόχους κοινωνικής πρόνοιας.

Η οδηγία δεν θα αφορά επίσης τα θέματα εργατικού δικαίου, ήτοι οιαδήποτε νομική ή συμβατική διάταξη περί όρων απασχολήσεως ή όρων εργασίας, περιλαμβανομένης της υγείας και της ασφαλείας κατά την εργασία, και περί των σχέσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Πιο συγκεκριμένα, η οδηγία θα σέβεται πλήρως το δικαίωμα διαπραγμάτευσης, σύναψης, παράτασης και εφαρμογής συλλογικών συμβάσεων, και το δικαίωμα στην απεργία και τη συνδικαλιστική δραστηριότητα σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τις εργασιακές σχέσεις στα κράτη μέλη. Η οδηγία δεν θα θίγει ακόμη την εθνική νομοθεσία των κρατών μελών στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης αλλά ούτε και το δικαίωμα συνδικαλιστικής δραστηριότητας.

Το κριτήριο της αμοιβής δεν ισχύει στην περίπτωση δραστηριοτήτων χωρίς οικονομικά ανταλλάγματα που παρέχονται από το κράτος ή από αρχή περιφερειακής ή τοπικής αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο της αποστολής τους στον κοινωνικό, πολιτιστικό, εκπαιδευτικό και δικαστικό τομέα. Αυτές οι δραστηριότητες, τονίζουν οι ευρωβουλευτές, δεν καλύπτονται από τον ορισμό «της υπηρεσίας» και κατά συνέπεια δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.

Η οδηγία δεν θα θίγει επίσης τα μέτρα που λαμβάνονται σε κοινοτικό ή εθνικό επίπεδο για την προστασία ή προώθηση της πολιτισμικής ή γλωσσικής πολυμορφίας ή του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης.

Από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας εξαιρούνται ακόμη:
- οι κοινωφελείς υπηρεσίες όπως καθορίζονται από τα κράτη μέλη,
- οι τραπεζικές, πιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, καθώς και οι υπηρεσίες επαγγελματικής ή ιδιωτικής ασφάλισης, επενδυτικής φύσης ή σχετικά με πληρωμές,
- οι υπηρεσίες και τα δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών,
- οι νομικές υπηρεσίες,
- οι φροντίδες υγείας εξασφαλισμένες ή όχι στο πλαίσιο δομής παροχής περιθάλψεως όποιος κι αν είναι ο τρόπος οργάνωσης και χρηματοδότησης σε εθνικό επίπεδο και ανεξάρτητα από την δημόσια ή ιδιωτική φύση τους,
- οι οπτικοακουστικές υπηρεσίες, όποιος και αν είναι ο τρόπος παραγωγής, διανομής και μετάδοσής τους συμπεριλαμβανομένης της ραδιοφωνίας και του κινηματογράφου,
- οι δραστηριότητες χρηματικών παιγνίων στις οποίες χρησιμοποιούνται μίζες με οικονομική αξία στα τυχερά παιχνίδια, συμπεριλαμβανομένων των λαχείων, των καζίνων και των συναλλαγών που αφορούν στοιχήματα,
- τα επαγγέλματα και οι δραστηριότητες που συμμετέχουν κατά τρόπο μόνιμο ή προσωρινό στην άσκηση της δημόσιας αρχής σε ένα κράτος μέλος και ειδικότερα οι συμβολαιογράφοι,
- ο τομέας της φορολογίας
- τα γραφεία ευρέσεως προσωρινής εργασίας,
- οι υπηρεσίες ασφάλειας,
- υπηρεσίες μεταφορών περιλαμβανομένων των αστικών μεταφορών, των ταξί και των ασθενοφόρων.

Απόσπαση εργαζομένων
Οι διατάξεις της οδηγίας που αφορούν την απόσπαση των εργαζομένων διαγράφηκε καθώς θεωρήθηκε προτιμότερο το ζήτημα αυτό να ρυθμίζεται και στο μέλλον από την οδηγία σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων. Εν πάση περιπτώσει, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, τα σχετικά άρθρα (24 και 25) στην οδηγία για την παροχή υπηρεσιών είναι αντιπαραγωγικά. Συγκεκριμένα, το άρθρο 24 απαγορεύει στο κράτος μέλος στο οποίο παρέχεται η υπηρεσία να υποβάλλει τους φορείς παροχής υπηρεσιών στις υποχρεώσεις που είναι ζωτικής σημασίας για τις υπηρεσίες εποπτείας των κρατών μελών. Με τον τρόπο αυτό, η οδηγία έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αποτελεσματικότητα των εργατικών επιθεωρήσεων που διενεργούνται στα εν λόγω κράτη μέλη. Κατά την άποψη των ευρωβουλευτών, οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας μπορούν να επιβάλλονται αποτελεσματικά μόνο στο κράτος μέλος στο οποίο επιτελείται το έργο.

Να σημειωθεί ότι η οδηγία σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων ορίζει ότι οι πάροχοι οφείλουν να "συμμορφώνονται με τους γενικούς και ειδικούς όρους απασχόλησης σε καταγεγραμμένο αριθμό τομέων που εφαρμόζεται στο κράτος μέλος στο οποίο παρέχεται η υπηρεσία". Οι τομείς αυτοί είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής: μέγιστες περίοδοι εργασίας και ελάχιστες περίοδοι ανάπαυσης, ελάχιστες ετήσιες αμειβόμενες διακοπές, ελάχιστα επίπεδα αποδοχών, συμπεριλαμβανομένων και των υπερωριακών αποδοχών, προϋποθέσεις ενοικίασης εργαζομένων, ιδίως η παροχή εργαζομένων από επιχειρήσεις προσωρινής απασχόλησης, η υγεία, η ασφάλεια και οι συνθήκες υγιεινής στην εργασία.