Αθήνα 10.5.2011, 19:02

Απότομη και άναρχη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων και του κόστους εργασίας τα έτη 2010 και 2011 διαπιστώνει μελέτη του υπουργείου Εργασίας για το μισθολογικό κόστος στον ιδιωτικό τομέα.

Ως παράγοντες μείωσης του κόστους εργασίας προσδιορίζονται η ύφεση στην ελληνική οικονομία και η προώθηση των ευέλικτων μορφών εργασίας, οι οποίες κερδίζουν διαρκώς έδαφος, όπως και η αδήλωτη εργασία.

Το υπουργείο αναγνωρίζει ότι η μείωση μισθών και εισοδημάτων στον ιδιωτικό τομέα εγκυμονεί κινδύνους, καθώς μειώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών επιτείνοντας την ύφεση στην αγορά και κλονίζει τη δημοσιονομική σταθερότητα καθώς προκαλεί σοβαρή υστέρηση φορολογικών εσόδων και εσόδων από εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων.

Η διαπίστωση αυτή το ωθεί να επιδιώξει, στο πλαίσιο του μεσοπρόθεσμου προγράμματος 2012-2015, την επίτευξη των ακόλουθων βασικών στόχων:
- Την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας από το 26% στο 16% με σταδιακή ένταξη 480.000 εργαζομένων στην επίσημη αγορά εργασίας.
- Την στήριξη της νόμιμης εργασίας μέσω διατήρησης θέσεων εργασίας και δημιουργίας νέων.
- Την αναμόρφωση της πολιτικής παροχής κοινωνικών επιδομάτων με στόχο τη στήριξη της εργασίας, την αποτελεσματική στόχευση των παροχών σε όσους τα έχουν ανάγκη και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους.
- Την διασφάλιση αποτελεσματικά ρυθμισμένων εργασιακών σχέσεων ακόμα και σε όλες τις ευέλικτες μορφές εργασίας.

Εξέλιξη κόστους εργασίας
Σύμφωνα με τη μελέτη, η εξέλιξη του επιπέδου μισθών και του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στον ιδιωτικό τομέα επιβεβαιώνει τη μείωση των μέσων αποδοχών των εργαζομένων τόσο κατά το 2010 όσο και κατά τους πρώτους μήνες του 2011.

Στο σύνολο της οικονομίας, οι μέσες ακαθάριστες ονομαστικές αποδοχές μειώθηκαν κατά 5% το 2010 σε σχέση με το 2009, ενώ το 2011 εκτιμάται ότι θα μειωθούν κατά 2,7% σε σχέση με το 2010. Σε πραγματικούς όρους (δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη του πληθωρισμού), οι μέσες ακαθάριστες αποδοχές στο σύνολο της οικονομίας μειώθηκαν κατά 9,3% το 2010 (έναντι αύξησης 3,3% το 2009) και εκτιμάται ότι θα μειωθούν περαιτέρω κατά 5-5,8% το 2011 (στοιχεία βάσει εκτίμησης Τράπεζας της Ελλάδος). 

Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στον επιχειρηματικό τομέα, που περιλαμβάνει τις ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις και τις τράπεζες,  εκτιμάται ότι μειώθηκε κατά 1,8% το 2010 έναντι αύξησης 3,4% που είχε σημειώσει το 2009. Το 2011 προβλέπεται περαιτέρω μείωση της τάξης του 2,7%.

Οι μέσες ακαθάριστες ονομαστικές αποδοχές το 2010 μειώθηκαν κατά 2,9% στον μη τραπεζικό ιδιωτικό τομέα (έναντι αύξησης 2,8% το 2009), κατά 1,8% στις τράπεζες (έναντι αύξησης 3,7% το 2009) και κατά 5,5% στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας (έναντι αύξησης 7,7% το 2009). Το 2011, προβλέπεται περαιτέρω μείωση 1,7% στον μη τραπεζικό ιδιωτικό τομέα, 3,3% στις τράπεζες και 6,2% στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.

Ανάλυση ανά κλάδο
Η μελέτη εξετάζει την εξέλιξη του κόστους εργασίας το 2010 σε σχέση με το 2009 για 6 κλάδους της ελληνικής οικονομίας: κατασκευές, καταλύματα και εστίαση, μεταποίηση, χονδρικό και λιανικό εμπόριο, υγεία και δημόσια διοίκηση και άμυνα.

Τα στοιχεία που παρουσιάζονται είναι αποτέλεσμα ανάλυσης των δεδομένων της έρευνας Δείκτες Κόστους Εργασίας που διενεργεί η ΕΛΣΤΑΤ, με βασικό σκοπό την παραγωγή τριμηνιαίων δεικτών σχετικών με τις αμοιβές ανά ώρα.

Το συνολικό κόστος εργασίας περιλαμβάνει τις αμοιβές των απασχολουμένων, τις εργοδοτικές εισφορές όπως και το σύνολο των φόρων που πληρώνει ο εργοδότης (εκτός του φόρου μισθωτών υπηρεσιών) και οι οποίοι σχετίζονται με την απασχόληση. Από το συνολικό κόστος εργασίας αφαιρούνται οι επιδοτήσεις που λαμβάνει ο εργοδότης ενώ δεν περιλαμβάνονται οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για επαγγελματική κατάρτιση.

Αναλυτικά:

Κατασκευές
Στις κατασκευές το συνολικό κόστος εργασίας, σε πραγματικούς όρους, μειώθηκε κατά 2,2% το 2010 σε σχέση με το 2009. Το α’ τρίμηνο του 2010 σημειώθηκε σημαντική αύξηση κατά 14,9% σε σχέση με το α’ τρίμηνο του 2009, στη συνέχεια όμως καταγράφονται αρνητικοί ρυθμοί μεταβολής, με αποτέλεσμα το τελευταίο τρίμηνο του 2010 να φτάσει το -14,5% σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2009. 

Η μείωση των αποδοχών στον κατασκευαστικό τομέα συνδέεται με τη σοβαρή μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας όλο το 2010. Κατά την περίοδο Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου 2010 η Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα, εμφανίζει στο σύνολο της χώρας, μείωση κατά 10,9% στον αριθμό των εκδοθεισών οικοδομικών αδειών, κατά 19,8% στην επιφάνεια και κατά 23,7% στον όγκο, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου 2009.

Καταλύματα και εστίαση
Στα ξενοδοχεία και τους χώρους εστίασης το πραγματικό συνολικό κόστος εργασίας μειώθηκε κατά 16,3% σε ετήσια βάση το 2010 σε σχέση με το 2009. Η ανάλυση των στοιχείων ανά τρίμηνο δείχνουν ότι ενώ στην αρχή του 2010 (α’ τρίμηνο) το κόστος εργασίας αυξανόταν, στη συνέχεια σημειώθηκε σοβαρή κάμψη, η οποία τα δύο τελευταία τρίμηνα του 2010 αποτυπώθηκε με μειώσεις του κόστους εργασίας πάνω από 30% (-30,2% το γ’ τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του 2009 και -34,5% το δ’ τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το δ’ τρίμηνο του 2009).

Η πορεία μείωσης του συνολικού κόστους εργασίας στον κλάδο παροχής υπηρεσιών καταλυμάτων και εστίασης αντανακλά τη σοβαρή μείωση του κύκλου εργασιών στον κλάδο, καθώς και την ύπαρξη σημαντικού ποσοστού απασχόλησης με άτυπες ή ανεπίσημες μορφές εργασίας, που σε μεγάλο βαθμό συνδέεται με την εποχικότητα του κλάδου. Ο δείκτης του κύκλου εργασιών του κλάδου, ενώ το α’ τρίμηνο του 2010 αυξήθηκε κατά 2,9% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2009, στη συνέχεια παρουσίασε αρνητική μεταβολή, η οποία το δ’ τρίμηνο του 2010 έφθασε το -15,8% σε σχέση με το δ’ τρίμηνο του 2009, αντικατοπτρίζοντας τη μεγάλη κάμψη στον τουρισμό. 

Μεταποίηση
Στον κλάδο της μεταποίησης η μείωση του πραγματικού συνολικού κόστους εργασίας το 2010 έφθασε το 1,3%, σε σχέση με το 2009 με τα δύο τελευταία τρίμηνα του έτους να παρουσιάζονται τάσεις εντονότερης μείωσης. Ειδικότερα, ενώ το α’ τρίμηνο του 2010 το συνολικό κόστος εργασίας αυξήθηκε κατά 13,3% σε σχέση με το α’ τρίμηνο του 2009, στη συνέχεια κατέγραψε αρνητικές μεταβολές που έφθασαν το -8,2% και -6,2% το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του 2010 αντίστοιχα (σε σχέση με τα αντίστοιχα τρίμηνα του 2009).

Χονδρικό και λιανικό εμπόριο
Στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο το πραγματικό συνολικό κόστος εργασίας σημείωσε μικρή μείωση της τάξης του 0,2% το 2010 σε σχέση με το 2009. Το δύο τελευταία τρίμηνα, ωστόσο, του 2010 διαφαίνονται τάσεις σημαντικής μείωσης του συνολικού κόστους εργασίας, αφού το γ’ τρίμηνο σημειώθηκε μεταβολή -3,6% (σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του 2009) και το δ’ τρίμηνο μεταβολή -3,8% (σε σχέση με το δ’ τρίμηνο του 2009).

Η μικρή μείωση του πραγματικού συνολικού κόστους εργασίας σε ετήσια βάση στο εμπόριο αντανακλά, ως ένα βαθμό, τη δομή του κλάδου, καθώς το 40% περίπου της μέσης ετήσιας απασχόλησης στις επιχειρήσεις του εμπορίου είναι αυτοαπασχολούμενοι και μη αμειβόμενα μέλη της οικογένειας, ενώ το 45,2% των επιχειρήσεων του εμπορίου απασχολούν έναν εργαζόμενο (που στην πλειοψηφία του – ποσοστό 98% - είναι και ιδιοκτήτης της επιχείρησης).

Είναι βεβαίως χαρακτηριστικό, ότι ενώ μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2010 ο δείκτης κύκλου εργασιών στο λιανεμπόριο (χωρίς καύσιμα) παρουσιάζει συνεχή αύξηση (11% αύξηση τον Μάρτιο του 2010 σε σχέση με τον Μάρτιο του 2009),  στη συνέχεια μέχρι το τέλος του 2010,  οπότε και καταγράφεται η μεγαλύτερη μείωση του πραγματικού συνολικού κόστους εργασίας, καταγράφει αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής (-17% τον Δεκέμβριο του 2010 σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2009), αντικατοπτρίζοντας την μεγάλη ύφεση στην αγορά.

Αντίστοιχη εικόνα καταγράφεται και στην εξέλιξη του κύκλου εργασιών στο χονδρικό εμπόριο. Ενώ το α’ τρίμηνο του 2010 ο σχετικός δείκτης αυξάνεται κατά 5,2% σε σχέση με το α΄ τρίμηνο του 2009, στη συνέχεια, οπότε και καταγράφεται η μεγαλύτερη μείωση του πραγματικού συνολικού κόστους εργασίας στον κλάδο, καταγράφει αρνητικές μεταβολές, κλείνοντας με μείωση 8,8% το τελευταίο τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2009.

Υγεία
Στον κλάδο της υγείας το πραγματικό συνολικό κόστος εργασίας μειώθηκε κατά 4,6% το 2010 σε σχέση με το 2009. Η μείωση του κόστους εργασίας στον κλάδο καταγράφεται καθ’ όλη τη διάρκεια του 2010, ξεκινώντας από -1,1% το α’ τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2009, για να εκτιναχθεί στο -12,4% το τελευταίο τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2009. 

Δημόσια διοίκηση και άμυνα
Στη δημόσια διοίκηση και άμυνα το πραγματικό συνολικό κόστος εργασίας μειώθηκε κατά 6,1% το 2010 σε σχέση με το 2009. Σημαντικότερες μειώσεις, με ποσοστά άνω του 11%, καταγράφονται τα δύο τελευταία τρίμηνα του 2010 (-12,3% το γ’ τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του 2009 και -11,4% το δ’ τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το δ’ τρίμηνο του 2009).

Η μείωση του κόστους εργασίας στη δημόσια διοίκηση και άμυνα αντανακλά το πάγωμα των βασικών αποδοχών και την περικοπή των επιδομάτων των υπαλλήλων του Δημοσίου και ευρύτερου δημόσιου τομέα που επιβλήθηκαν με τους νόμους 3833/2010 και 3845/2010. Εκτιμάται ότι το 2010 η μείωση των μέσων ακαθάριστων αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων, σε ονομαστικούς όρους, ήταν της τάξης του 9,5%.

Παράγοντες μείωσης του κόστους
Σύμφωνα πάντα με την μελέτη, η ύφεση στην ελληνική οικονομία σε συνδυασμό με την προώθηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασία στην κατεύθυνση ενίσχυσης της ευελιξίας, οδήγησαν σε σημαντική μείωση του κόστους εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Με τον τρόπο αυτό, οι επιχειρήσεις μείωσαν το κόστος λειτουργίας τους, ώστε να προσαρμοστούν στα μειωμένα επίπεδα πωλήσεων και κερδών, να διατηρήσουν θέσεις εργασίας και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγικές τους επιδόσεις.

Βασικοί προσδιοριστικοί παράγοντες της μείωσης του κόστους εργασίας μέχρι σήμερα είναι οι ακόλουθοι:

1. Η υπογραφή τριετούς διάρκειας Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) το 2010, σύμφωνα με την οποία οι κατώτατες αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα παρέμειναν αμετάβλητες στη διάρκεια του 2010, ενώ η μέση ετήσια αύξησή τους θα είναι της τάξεως του 0,9% για το 2011 και του 2,0% το 2012. Η συγκράτηση της μισθολογικής πολιτικής των κατώτατων αποδοχών της ΕΓΣΣΕ σηματοδότησε για την τριετία 2010-2012 την πολιτική περιστολής μισθών στις επιχειρήσεις, οι οποίες αμείβουν τους εργαζομένους τους είτε με βάση κλαδικές (που υπερέχουν έναντι της ΕΓΣΣΕ) είτε με βάση επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας (που υπερέχουν κατά κανόνα έναντι των κλαδικών). 

2. Η πρόβλεψη ότι έως το τέλος του 2012 οι διαιτητικές αποφάσεις που θα εκδοθούν και οι συλλογικές συμβάσεις που θα συναφθούν μετά από πρόταση μεσολαβητή του ΟΜΕΔ δεν μπορούν να αποκλίνουν από τις ποσοστιαίες αυξήσεις της ΕΓΣΣΕ.

3. Η στροφή των επιχειρήσεων σε πιο ευέλικτες μορφές εργασίας που καταλήγουν σε μείωση του μισθολογικού τους κόστους. Ειδικότερα:
- Με τη μετατροπή ολοένα και περισσότερων υφιστάμενων συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας. Το 2010 μετατράπηκαν 26.253 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε άλλες μορφές ευέλικτων συμβάσεων εργασίας. Ο αριθμός αυτός είναι κατά 54,6% αυξημένος σε σχέση με το 2009. Ήδη τους δύο μόλις πρώτους μήνες του 2011 έχουν μετατραπεί 11.331 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης είτε σε συμβάσεις μερικής είτε σε συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας.
- Με την υπογραφή συμβάσεων μερικής και εκ περιτροπής εργασίας για νέες προσλήψεις. Το 2010 υπογράφηκαν 586.281 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης, δηλαδή κατά 21,5% λιγότερες σε σχέση με το 2009. Αντίθετα, το 2010 υπογράφηκαν κατά 45,2% περισσότερες συμβάσεις εργασίας μερικής απασχόλησης σε σχέση με το 2009 και 49,9% περισσότερες συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ενώ το 2009 οι συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης αντιπροσώπευαν το 79% των νέων συμβάσεων, το 2010 αντιπροσώπευαν το 66,9% και το πρώτο δίμηνο του 2011 το 57,2%. Από την άλλη πλευρά, η αναλογία των συμβάσεων μερικής απασχόλησης στο σύνολο των νέων συμβάσεων αυξήθηκε από 16,7% το 2009 σε 26,1% το 2010 και σε 32,1% το πρώτο δίμηνο του 2011. Τέλος, οι συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας αντιπροσώπευαν το 4,3% του συνόλου των νέων συμβάσεων το 2009, το 6,9% των νέων συμβάσεων εργασίας το 2010 και το 10,8% των νέων συμβάσεων εργασίας κατά το πρώτο δίμηνο του 2011.
- Η σημαντική μείωση των απολαβών, είτε μέσω νέων επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, είτε μέσω υπογραφής ατομικών συμβάσεων εργασίας, σε επίπεδα που να προσεγγίζουν τις απολαβές των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων.
- Η αυξανόμενη χρήση ατομικών συμβάσεων εργασίας, για επιχειρήσεις που δεν έχουν υπογράψει επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας, με τις οποίες προβλέπονται μειώσεις μισθών για τους εργαζομένους.
- Η καταστρατήγηση της εργατικής νομοθεσίας, όπως η καταβολή μισθών σε επίπεδο κάτω από αυτό που προβλέπει η σύμβαση εργασίας, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και κάτω από το επίπεδο της ΕΓΣΣΕ.

Η παράνομη εργασία
Η μελέτη αναφέρεται και στην παράνομη εργασία διαπιστώνοντας ότι η χώρα μας έχει από τα υψηλότερα ποσοστά αδήλωτης εργασίας στην Ε.Ε., με ποσοστό που φτάνει το 26%.

Η αδήλωτη εργασία αφορά στις εξής κατηγορίες εργαζομένων:
- Έλληνες οι οποίοι εργάζονται ανασφάλιστοι και οι οποίοι δεν εμφανίζονται σε καμία συναλλαγή του εργοδότη με τις αρμόδιες Αρχές (ΙΚΑ, ΣΕΠΕ, ΟΑΕΔ).
- Αλλοδαπούς οι οποίοι είτε βρίσκονται παράνομα στη χώρα είτε βρίσκονται νόμιμα στη χώρα αλλά δεν έχουν δικαίωμα εργασίας.

Το 2010, το ΣΕΠΕ και η ΕΥΠΕΑ (ΙΚΑ) πραγματοποίησε ελέγχους σε 77.666 εργαζόμενους. Σε αυτό το δείγμα εργαζομένων βρέθηκαν 19.435 ανασφάλιστοι εργαζόμενοι, δηλαδή ποσοστό 25%. Από τους 19.435 ανασφάλιστους εργαζόμενους οι 6.687 ήταν αλλοδαποί (ποσοστό 34,4% στους ανασφάλιστους και 8,6% στο σύνολο του δείγματος των εργαζομένων) και οι 12.748 ήταν Έλληνες εργαζόμενοι (65,6% στους ανασφάλιστους και 16,4% στο σύνολο του δείγματος των εργαζομένων).

Οι βασικοί παράγοντες που έχουν συμβάλει στην διόγκωση της αδήλωτης εργασίας είναι -σύμφωνα με τη μελέτη- οι εξής:
- Το υψηλό σχετικά κόστος του εργατικού κόστους, ιδιαίτερα του μη μισθολογικού,  που καλούνται να καταβάλουν εργοδότες και εργαζόμενοι (η Ελλάδα είναι μέσα στην πρώτη δεκάδα των πιο ακριβών χωρών του ΟΟΣΑ με βάση το μη μισθολογικό κόστος εργασίας, με ποσοστό που φτάνει το 41,5% του κόστους εργασία).
- Το πολύ μικρό μέγεθος των Ελληνικών επιχειρήσεων, απόρροια μεταξύ άλλων της υστέρησης νέων επενδύσεων και θεσμικών εμποδίων είτε εισόδου στην αγορά, είτε ίδρυσης, αδειοδότησης και λειτουργίας επιχειρήσεων είτε επέκτασης μιας επιχείρησης. 
- Το υψηλό ποσοστό αυτοαπασχόλησης.
- Η χαμηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.
- Το υψηλό διοικητικό βάρος και η γραφειοκρατία στη  διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού ως προς τις προσλήψεις, απολύσεις, αλλαγή ωρών εργασίας κ.λπ.
- Οι ανεπαρκείς λειτουργία και συντονισμός των ελεγκτικών μηχανισμών, καθώς και η απουσία ενιαίου μηχανογραφικού συστήματος και διασύνδεσης βάσεων δεδομένων ΣΕΠΕ ,ΟΑΕΔ, ΙΚΑ και ΤΑΧΙS.
- Οι υπάρχουσες στρεβλώσεις στη δομή κινήτρων παροχής κοινωνικών μεταβιβάσεων και επιδομάτων (π.χ. στη χορήγηση επιδομάτων ανεργίας) που δημιουργούν αντικίνητρα στην νόμιμη εργασία.
- Η ανεξέλεγκτη αύξηση παράνομων μεταναστών ή διεκδικούντων άσυλο τα τελευταία χρόνια και αδυναμίες του θεσμικού πλαισίου ανανέωσης ή κατοχής νομίμων αδειών  εργασίας για όσους έχουν εκπέσει του δικαιώματος νόμιμης παραμονής στην Ελλάδα.

Προτεραιότητες του υπουργείου
Η απότομη και άναρχη μείωση μισθών και εισοδημάτων στον ιδιωτικό τομέα εγκυμονεί κινδύνους, καθώς όχι μόνο μειώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών επιτείνοντας την ύφεση στην αγορά, αλλά δεν συντελεί στη δημοσιονομική σταθερότητα καθώς προκαλεί σοβαρή υστέρηση φορολογικών εσόδων και υστέρηση εσόδων από εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων, συμπεραίνει η μελέτη.

Για το λόγο αυτό, βασικές, αλληλένδετες, επιδιώξεις του υπουργείου Εργασίας, στο πλαίσιο του μεσοπρόθεσμου προγράμματος 2012-2015, αποτελούν:
- Η καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας από το 26% στο 16% με σταδιακή ένταξη 480.000 εργαζομένων στην επίσημη αγορά εργασίας.
- Η στήριξη της νόμιμης εργασίας μέσω διατήρησης θέσεων εργασίας και δημιουργίας νέων.
- Η αναμόρφωση της πολιτικής παροχής κοινωνικών επιδομάτων με στόχο τη στήριξη της εργασίας, την αποτελεσματική στόχευση των παροχών σε όσους τα έχουν ανάγκη και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους.
- Η διασφάλιση αποτελεσματικά ρυθμισμένων εργασιακών σχέσεων ακόμα και σε όλες τις ευέλικτες μορφές εργασίας.

Αναλυτικά:

* Μέτρα καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας
- Ενιαίος τρόπος πληρωμής αποδοχών και εισφορών μέσα από το διατραπεζικό σύστημα (ξεκινάει από 1/7/2011 και σε πλήρη εφαρμογή από 1/1/2012).
- Αναβάθμιση λειτουργίας ΣΕΠΕ (κατάθεση νομοσχεδίου στη Βουλή εντός Μαΐου 2011).
- Θεσμοθέτηση της κάρτας εργασίας  με στοχευμένη εφαρμογή σε επιχειρήσεις υψηλής παραβατικότητας σε σχέση με την αδήλωτη εργασία (εφαρμογή από 1/9/2011) και διασύνδεσή της με την κοινή βάση δεδομένων ΙΚΑ, ΣΕΠΕ, ΟΑΕΔ, Γ.Γ.Π.Σ. ( Σεπτέμβριος 2011)
- Θεσμοθέτηση κινήτρου έκπτωσης  ασφαλιστικών εισφορών (μέχρι 10% για το 2011) υπό την προϋπόθεση συνεπούς καταβολής τρεχουσών  εισφορών και  ένταξη όλου του προσωπικού μιας επιχείρησης  στο σύστημα της κάρτας εργασίας.
- Βελτίωση αποτελεσματικότητας ελέγχων μέσω  ενιαίου συντονιστικού μηχανισμού ελέγχου στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (3ο τρίμηνο του 2011).
- Καθιέρωση εργοσήμου για την ένταξη στο ασφαλιστικό σύστημα του οικόσιτου προσωπικού, των προσφερόντων υπηρεσίες κατ΄οίκον, των εργατών του πρωτογενούς τομέα και των περιστασιακά εργαζομένων (σταδιακή υλοποίηση από το 3ο τριμήνο του 2011 με πλήρη εφαρμογή του θεσμού από 1/1/2012).
- Επιβολή υψηλών προστίμων και κυρώσεων  στις περιπτώσεις παράβασης των διατάξεων της ασφαλιστικής νομοθεσίας (πρόβλεψη για αναστολή λειτουργίας της επιχείρησης μέχρι 10 ημέρες, εφόσον απασχολεί ανασφάλιστους, αυστηρό πρόστιμο στην περίπτωση που παρά την υποβολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης στο ΙΚΑ από τον εργοδότη δεν καταβάλλεται το αντίστοιχο ποσό εισφορών).
- Ρύθμιση κεφαλαιοποιημένων οφειλών παρελθόντων ετών υπό την προϋπόθεση συνεπούς καταβολής τρεχουσών  εισφορών.
- Επέκταση του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του ΙΚΑ (ΟΠΣ) και ενίσχυση όλων των μηχανογραφικών συστημάτων των Ταμείων.
- Μεταφορά της εποπτείας όλων των Φ.Κ.Α από 1/1/2012 στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (ΝΑΤ, Ταμεία  Υπουργείου Οικονομικών, Υπουργείου Εθνικής Άμυνας,  κ.λπ.).

* Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης για διατήρηση και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας
- Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών με τη διατήρηση θέσεων εργασίας, ένταξη νέων ανέργων, ΑμεΑ και γυναικών στην αγορά εργασίας, επιμήκυνση τουριστικής περιόδου κλπ. (προγράμματα ΟΑΕΔ)
- Προγράμματα δια βίου μάθησης, κατάρτισης, επανακατάρτισης και συμβουλευτικής για εργαζόμενους και ανέργους (ΕΠΑΝΑΔ).
- Προγράμματα στήριξης ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού για απρόσκοπτη ένταξη στην αγορά εργασίας.
- Προγράμματα Κοινωφελούς Εργασίας για άμεση τοποθέτηση στην αγορά εργασίας ανέργων για την υλοποίηση δράσεων και έργων συλλογικού σκοπού (55.000 ωφελούμενοι).
- Τοπικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα Στήριξης της Απασχόλησης (ΤΟΠΣΑ) για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο και για την υποστήριξη των αναπτυξιακών δράσεων της κάθε Περιφέρειας (37.000 ωφελούμενοι).
- Ενεργοποίηση Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (EΤΠΠ) για την παροχή στήριξη στους εργαζόμενους που έχουν χάσει τη δουλειά τους εξαιτίας των αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας του παγκόσμιου εμπορίου (μαζικές απολύσεις), έτσι ώστε να ξαναβρούν δουλειά το ταχύτερο δυνατό.

* Εξορθολογισμός και βελτίωση αποτελεσματικότητας κοινωνικών επιδομάτων
- Απογραφή όλων των δικαιούχων κοινωνικών μεταβιβάσεων (έως τέλος γ’ τριμήνου 2011).
- Καταγραφή και αξιολόγηση αποτελεσματικότητας συνόλου κοινωνικών παροχών από όλους τους φορείς.
- Επιλεκτική και στοχευμένη αναμόρφωση κριτηρίων επιλεξιμότητας δικαιούχων βάσει εισοδηματικών κριτηρίων.
- Άρση αντικινήτρων για αναζήτηση εργασίας, ιδιαίτερα για εποχιακά απασχολούμενους.
- Εντατικοποίηση ελέγχων από μικτά κλιμάκια ελεγκτών (ΣΕΠΕ, ΟΑΕΔ, ΙΚΑ) και αναβάθμιση διαδικασιών επαλήθευσης για την πιστοποίηση πληρωμών και την συνεχιζόμενη επιλεξιμότητα των δικαιούχων.

* Αποτελεσματικά ρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις ακόμα και σε όλες τις ευέλικτες μορφές εργασίας
- Καθιέρωση κατωτάτου ορίου μισθού της ΕΓΣΣΕ ως δίχτυ ασφαλείας για κάθε εργαζόμενο.
- Καθιέρωση Ειδικής Επιχειρησιακής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΕΣΣΕ), με την οποία οι αποδοχές μπορούν να αποκλίνουν προς τα κάτω από την κλαδική σύμβαση εργασίας, όχι όμως από την ΕΓΣΣΕ. Επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενους μπορούν επίσης να υπογράψουν ΕΕΣΣΕ.
- Δυνατότητα πρόσληψης νέων (18 έως 25 ετών) με ακαθάριστες αποδοχές χαμηλότερες από τις κατώτατες για την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας.
- Επέκταση δοκιμαστικής περιόδου απασχόλησης νεοπροσλαμβανόμενου σε ένα έτος από δύο μήνες.
- Επέκταση από 18 σε 36 μήνες του χρόνου κατά τον οποίο επιτρέπεται να απασχολεί ο έμμεσος εργοδότης τον εργαζόμενο πριν η σύμβαση μετατραπεί σε αορίστου από ορισμένου χρόνου.
- Επέκταση από 6 σε 9 μήνες του χρόνου για τον οποίο επιτρέπεται η εκ περιτροπής απασχόληση.
- Κατάργηση της προσαύξησης κατά 7,5% των αποδοχών ατόμων που εργάζονται λιγότερο από 4 ώρες ημερησίως, καθώς και της προσαύξησης κατά 10% για πρόσθετη εργασία όσων εργάζονταν με μερική απασχόληση, ώστε να μειωθεί το μισθολογικό κόστος της μερικής απασχόλησης.
- Νέες ρυθμίσεις στις διαδικασίες επίλυσης συλλογικών διαφορών, με βάση τις οποίες δίνεται και στους εργοδότες η δυνατότητα να προσφύγουν στη διαιτησία σε περιπτώσεις διαφωνίας στην υπογραφή κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων. Το αντικείμενο της διαιτησίας περιορίζεται στο βασικό μισθό.