Αθήνα 15.7.2013, 23:45

Νέος μηχανισμός προσδιορισμού του κατώτατου μισθού και ενιαίο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) είναι δύο έργα που υλοποιεί το υπουργείο Εργασίας.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση, "η πρώτη αλλαγή μας φέρνει πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα και τις διεθνείς πρακτικές, ως προς τον καθορισμό ενός μισθολογικού επιπέδου ασφαλείας για όλη τη χώρα, πάνω από το οποίο οι κοινωνικοί εταίροι θα μπορούν να συμφωνούν όποιο υψηλότερο μισθό θέλουν. Σημειώνεται ότι μέχρι και το τέλος του 2016, ο κατώτατος μισθός θα παραμείνει σταθερός στα 586 ευρώ. Η δεύτερη αλλαγή, με την αξιοποίηση σύγχρονων ηλεκτρονικών εργαλείων παρακολούθησης και ενιαίας διαχείρισης των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών, θεραπεύει ένα -έως σήμερα- κατακερματισμένο, διάτρητο και αναποτελεσματικό σύστημα είσπραξης, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ενίσχυση της χρηματοδοτικής βάσης και τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος".

Ατύπως το υπουργείο δίνει τις ακόλουθες πληροφορίες για τα δύο αυτά έργα.

1. Μηχανισμός διαμόρφωσης μισθού
Με την ψήφιση του ν. 4093/2012 από την ελληνική Βουλή, κατ΄εφαρμογή των συμφωνηθέντων στο ν. 4046/2012, θεσμοθετήθηκε νέος μηχανισμός προσδιορισμού του κατώτατου μισθού για το σύνολο της χώρας και της οικονομίας. Με την παρούσα διάταξη που εισάγεται προς ψήφιση στο πολυνομοσχέδιο, εξειδικεύεται και περιγράφεται λεπτομερώς η διαδικασία προσδιορισμού του κατώτατου μισθού, στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού.

Ο νέος μηχανισμός προβλέπει ότι ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα ορίζεται πλέον από την κυβέρνηση, ύστερα από διαδικασία διαβούλευσης με κοινωνικούς εταίρους και τεκμηριωμένη συνεκτίμηση των πραγματικών δεδομένων της οικονομίας και της απασχόλησης, και όχι με αποκλειστική διμερή συμφωνία των κοινωνικών εταίρων (εργαζομένων και εργοδοτών) όπως στο παρελθόν.

Κατ΄αυτό τον τρόπο, ο νέος μηχανισμός κατώτατου μισθού εναρμονίζεται πλέον με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τις διεθνείς πρακτικές όπου ο καθορισμός του νομοθετημένου κατώτατου μισθού γίνεται από το κράτος - είτε με διάταξη νόμου ή με Υπουργική Απόφαση που εκδίδεται έπειτα από νομοθετική εξουσιοδότηση ή με απόφαση συλλογικού οργάνου της διοίκησης που έχει συγκεκριμένη αρμοδιότητα για το σκοπό αυτό μέσω νόμου – ύστερα από καλά οργανωμένη και εντατική (νομικά, ωστόσο, μη δεσμευτική) διαβούλευση μεταξύ της Κυβέρνησης και εκπροσώπων των Κοινωνικών Εταίρων.

Πράγματι, σε 20 από τις 27 χώρες της Ευρώπης ο κατώτατος μισθός καθορίζεται από την Κυβέρνηση έπειτα από διαβούλευση με τους Κοινωνικούς Εταίρους (ενδεικτικά Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Βουλγαρία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ισπανία και Τσεχία). Με συλλογικές συμβάσεις μόνον, ο κατώτατος μισθός καθορίζεται στο Βέλγιο, την Εσθονία, την Ρουμανία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία και την Ουγγαρία καθώς και στην Ελλάδα μέχρι τη ψήφιση του ν. 4093/2012.

Με τον νέο μηχανισμό και τη νέα διαδικασία προσδιορισμού του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα:
- Καθορίζεται ένα νόμιμο κατώτατο όριο μισθών και ημερομισθίων, ένα μισθολογικό επίπεδο ασφαλείας, κάτω από το οποίο δεν επιτρέπεται να ορίζονται αμοιβές είτε με συλλογικές είτε με ατομικές συμβάσεις εργασίας.
- Αντίθετα, επιτρέπεται, προάγεται και ενισχύεται η διεξαγωγή συλλογικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και η σύναψη συλλογικών συμβάσεων σε υψηλότερα μισθολογικά επίπεδα, σε επιμέρους κλαδικά ή επιχειρησιακά επίπεδα.
- Ενισχύεται ουσιαστικά ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων, καθώς το νέο σύστημα υποστηρίζει και υποκινεί την ωρίμανση και την ποιοτική αναβάθμιση του κοινωνικού διαλόγου στη χώρα μας, προωθώντας την αναζήτηση συναινετικών συγκλίσεων σε ένα πλαίσιο υπευθυνότητας, εθνικής συναίσθησης και συνεκτίμησης των πραγματικών δεδομένων της αγοράς εργασίας, της παραγωγής και της οικονομίας. Το νέο σύστημα αποτελεί και ένα μοχλό λειτουργικής ενδυνάμωσης των φορέων συλλογικής εκπροσώπησης εργοδοτών και εργαζομένων, αφού η ενίσχυση της αντιπροσωπευτικής τους βάσης είναι αυτή που θα τους επιτρέψει να εξασφαλίσουν υψηλότερα επίπεδα αμοιβών σε όλο και μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων.
- Κυριότερα, η διαβούλευση της Κυβέρνησης με τους Κοινωνικούς Εταίρους και η επιστημονική υποστήριξη ερευνητικών και επιστημονικών φορέων καθώς και εμπειρογνωμόνων υψηλού γνωστικού κύρους, διασφαλίζει ότι το νέο σύστημα καθορισμού κατωτάτου μισθού και ημερομισθίου που θα ισχύσει από το 2017 (μέχρι τότε ο κατώτατος μισθός θα παραμείνει σταθερός στα 586 ευρώ, όπως έχει, εξάλλου, νομοθετηθεί) θα βρίσκεται σε συνάφεια με τις πραγματικές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας και τις στοχεύσεις για την καταπολέμηση της ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης.

2. Το ΚΕΑΟ
Τα χρόνια προβλήματα και οι παθογένειες στη διαδικασία είσπραξης των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών κατέστησαν αναγκαία την ενοποίηση των κανόνων και διαδικασιών είσπραξης, με σκοπό τη δημιουργία μίας ισχυρής οικονομικής βάσης για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.

Ο διαχρονικός κατακερματισμός του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας ήταν σύμφυτος με την ύπαρξη διαφορετικών και διάσπαρτων κανόνων δικαίου σε κάθε ασφαλιστικό οργανισμό, γεγονός που καθιστούσε δυσκίνητο και αναποτελεσματικό το ίδιο το ασφαλιστικό σύστημα, αμφίβολη την βιωσιμότητα του αλλά και την διαδικασία είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών και λοιπών οφειλών εξαιρετικά σύνθετη, και πολλές φορές ανεφάρμοστη.

Η  βελτίωση και ενίσχυση των διαδικασιών είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών και γενικότερα των οφειλών προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης συνιστούσε κρίσιμης σημασίας παράμετρο και επιτακτική αναγκαιότητα, στο πλαίσιο του στρατηγικού στόχου της καταπολέμησης της εισφοροδιαφυγής, ενός προβλήματος που για χρόνια αποτελούσε πληγή του ελληνικού κράτους. 

Με την νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Εργασίας δημιουργείται το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) στο οποίο εντάσσονται αρχικά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ και από 1-1-2014 του ΕΤΑΑ και ΟΓΑ και ενοποιούνται οι κανόνες και οι διαδικασίες είσπραξης των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών, με τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου και σταθερού νομικού πλαισίου για όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.

Με τη δημιουργία ενιαίων κανόνων αναγκαστικής είσπραξης και την απλοποίηση των διαδικασιών, επιτυγχάνεται η αποτελεσματική είσπραξη των καθυστερούμενων ασφαλιστικών οφειλών και σε σημαντικά μικρότερο χρονικό διάστημα από αυτό που ισχύει σήμερα. Με τη μεταρρύθμιση αυτή ουσιαστικά ανοίγει ο δρόμος και επιτυγχάνεται ένα σημαντικό βήμα της ευρύτερης προσπάθειας για ενιαίους κανόνες στο μέχρι σήμερα -κατακερματισμένο με 90 ασφαλιστικούς τομείς- ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Σχέδιο δράσης
Το σχέδιο δράσης για την παρούσα μεταρρύθμιση περιλαμβάνει πέντε επιμέρους στάδια:
1. Την προετοιμασία των υπηρεσιών για την εφαρμογή της μεταρρύθμισης.
2. Την άμεση ενοποίηση της διαδικασίας είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών των ασφαλιστικών οργανισμών ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και ΕΤΑΑ.
3. Την ενδυνάμωση της εισπρακτικής ικανότητας του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ μέχρι την 1/4/2014.
4. Την ενοποίηση της διαδικασίας είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών των ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και ΕΤΑΑ με αυτή της φορολογικής διοίκησης μέχρι την 1/7/2016
5. Την πλήρη ενοποίηση της διαδικασίας είσπραξης φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών μέχρι την 1/7/2017

Μητρώο Οφειλετών
Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν αποφασιστικά και τα μέτρα που αφορούν στη δημιουργία Μητρώου Οφειλετών, την υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών για την αναζήτηση και την ενημέρωση των οφειλετών, την στελέχωση του ΚΕΑΟ με εξειδικευμένο προσωπικό σε νομικά και οικονομικά θέματα, καθώς και σε θέματα ανάλυσης κινδύνου και πληροφοριακών συστημάτων.

Η δημιουργία Ηλεκτρονικού Μητρώου Οφειλετών θα περιλαμβάνει το ύψος των οφειλών ανά οφειλέτη, την αιτία της οφειλής (για παράδειγμα από ασφαλιστικές εισφορές, κοινωνικούς πόρους, αχρεωστήτως καταβληθείσες συντάξεις), τη χρονική περίοδο στην οποία αυτές ανάγονται.

Με τη δημιουργία του Μητρώου Οφειλετών οι ασφαλιστικοί οργανισμοί θα μπορούν άμεσα να αποκτούν μία συνολική εικόνα του οφειλέτη, ενώ μέσω τεχνικών ανάλυσης κινδύνου θα είναι δυνατή η κατηγοριοποίηση των οφειλετών και η λήψη στοχευμένων μέτρων προσαρμοσμένων στο οικονομικό προφίλ κάθε οφειλέτη.

Πέραν της δημιουργίας του Ηλεκτρονικού Μητρώου Οφειλετών, το ΚΕΑΟ αναλαμβάνει να ενημερώσει τον οφειλέτη για την ύπαρξη της οφειλής με κάθε πρόσφορο τρόπο (τηλεφωνικά, sms, e-mail, μέσα κοινωνικής δικτύωσης), προχωρά στην έκδοση παραγγελιών κατάσχεσης και υποθηκών και στην προετοιμασία για την διενέργεια πλειστηριασμών, εντάσσει τους οφειλέτες σε καθεστώς ρύθμισης οφειλής, κατόπιν σχετικής αιτήσεως τους.

Συγχρόνως στο ΚΕΑΟ τηρούνται στατιστικά στοιχεία και δείκτες, ώστε να ελέγχεται η αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται, ενώ το ΚΕΑΟ μπορεί να λαμβάνει οποιοδήποτε μέτρο κριθεί αναγκαίο και το οποίο συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία και αποτελεσματικότητά του.