Στην εισαγωγή της ομιλίας της η υπουργός εξήγησε τι σημαίνει «ανθρωπιστική κρίση»: «Σημαίνει ότι 2,5 εκατομμύρια οικογένειες ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, δεν έχουν δηλαδή ούτε 500 ευρώ το μήνα για να ζήσουν 4 άτομα. Αδυνατούν να πληρώσουν τα στοιχειώδη αγαθά, το ηλεκτρικό ρεύμα, το νερό, την στέγαση, υποσιτίζονται, δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δεν μπορούν να μετακινηθούν για να αναζητήσουν εργασία. Η παράλληλη κατάρρευση του κοινωνικού κράτους επέτεινε τα χαρακτηριστικά της ανθρωπιστικής κρίσης και άφησε τα ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, τα οποία πολλαπλασιάζονται με ταχύτατους ρυθμούς, απροστάτευτα να βιώνουν την απόγνωση και απελπισία». 

Η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης θα γίνει με ένα πλέγμα παρεμβάσεων έκτακτης ανάγκης ώστε να προστατευθούν τα θύματα της κρίσης και παράλληλα να ενεργοποιηθούν και να συμμετάσχουν σε ένα νέο κοινωνικό γίγνεσθαι αλληλεγγύης, συμμετοχής και συλλογικής οργάνωσης.

Το πλέγμα μέτρων θα περιλαμβάνει τα εξής:

- Ηλεκτροδότηση.

- Διατροφή απόρων οικογενειών (ενδεικτικά 300.000)

- Στέγαση σε διαμερίσματα απόρων οικογενειών (ενδεικτικά 30.000 διαμερίσματα)

- Ειδική κάρτα μετακίνησης για τα μέσα μαζικής μεταφοράς σε μακροχρόνια άνεργους και όσους ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. 

- Αποκατάσταση του Δώρου Χριστουγέννων ως 13η σύνταξη σε όσους λαμβάνουν σύνταξη έως 700 ευρώ. 

- Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε ανασφάλιστους ανέργους.

- Κατάργηση της εξίσωσης του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης.

Κατά την υπουργό τα παραπάνω μέτρα απαιτούν:

1) Συντονισμό των συναρμόδιων υπουργείων (Υγείας, Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Παιδείας, Ανάπτυξης, Οικονομίας)

2) Καταγραφή των πραγματικών αναγκών και άμεσοπροσδιορισμό των επωφελούμενων, ταχύτατη αποτύπωση και χαρτογράφηση της παρούσας κατάστασης σε επίπεδο περιφερείας και τοπικής αυτοδιοίκησης.

3) Συντονισμό με τις Περιφέρειες, τους Δήμους, την Εκκλησία της Ελλάδος, τις οργανώσεις έμπρακτης αλληλεγγύης από την κοινωνία των πολιτών, διαπιστευμένες και άτυπες, για να εντοπισθεί κάθε οικογένεια που έχει πραγματική ανάγκη. Στόχος του υπουργείου θα είναι η συγκρότηση δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, όλων των παραπάνω συνιστωσών, μαζί με διαδικασίες ουσιαστικής διαβούλευσης και συμμετοχής των πολιτών επωφελούμενων και μη. «Επιθυμούμε τη συνεργασία με όλα τα κινήματα αλληλεγγύης που αναπτύσσονται αυτά τα χρόνια της κρίσης στην Ελλάδα. Η ανάπτυξη τους με σύνθημα «κανείς μόνος στην κρίση», ανάσχεσε τον αριθμό των αυτοκτονιών και δημιούργησε νέα κύτταρα κοινωνικής συγκρότησης, δημοκρατίας και αυτοδιαχείρισης», τόνισε η κ. Φωτίου. 

4) Ενσωμάτωση στην πολιτική του υπουργείου της μεγάλης εμπειρίας και γνώσης όλων αυτών των δικτύων, της τεχνογνωσία της φτώχειας που αυτά έχουν αποκτήσει, καθώς και τα υποδείγματα της νέας κοινωνικής συγκρότησης που έχουν δοκιμάσει.

«Δράσεις που ο ίδιος ο λαός δημιούργησε για να αντιμετωπίσει την κρίση επιδεικνύοντας τεράστια αποθέματα φαντασίας, κουράγιου, αξιοπρέπειας και αλληλεγγύης. Εμπνεόμαστε από αυτά τα νέα υποδείγματα και θα τα ενθαρρύνουμε με κάθε τρόπο. Σήμερα κόμματα και συλλογικότητες από ολόκληρη την Ευρώπη έρχονται για να μελετήσουν και να ενισχύσουν αυτές τις πρωτοφανείς δράσεις του ελληνικού λαού όπως πχ.  τα κοινωνικά ιατρεία που είναι εξαπλωμένα σε όλη την Ελλάδα, ενισχύονται από μεγάλες ομάδες νοσηλευτών και γιατρών και εξυπηρετούν εθελοντικά χιλιάδες απόρους και ανασφάλιστους συμπολίτες μας», ανέφερε η υπουργός. 

Ο πρώτος πυλώνας του προγράμματος θα αφορά την διασφάλιση βασικών συνθηκών διαβίωσης για όλους τους κατοίκους της χώρας και την συμμετοχή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι. «Δηλαδή την ανάκτηση της ζωής τους με αξιοπρέπεια». 

5) Άμεση κινητοποίηση του Δημοσίου Συστήματος Κοινωνικής Προστασίας.

6) Έγκαιρη αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων (Εθνική στρατηγική για την κοινωνική ένταξη, Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας για τους Απόρους (FEAD). Αναθεώρηση, όπως προβλέπεται, το ΣΕΣ 20/20, σε επίπεδο σχεδιασμού και εξειδίκευσης. «Όλες οι δράσεις (θέρμανση, ρεύμα, κατάρτιση, εργασία, συμβουλευτική κλπ) θα κατευθύνονται στους φτωχούς και αποκλεισμένους και θα συνδέονται με τον στόχο της ενσωμάτωσης δια της εργασίας, όπως και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (από το ΕΣΠΑ) που έχουν καταρτιστεί στις Περιφέρειες και περιμένουν την εξειδίκευση των πολιτικών τους».

Στο πλαίσιο αυτό θα ζητηθεί ειδικό πακέτο για την ανθρωπιστική κρίση από τους εταίρους μας στην ΕΕ.

Για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης το υπουργείο προσανατολίζεται στη επανασύσταση και διεύρυνση του ρόλου του καταργηθέντος Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ) με την ίδρυση και λειτουργία του Οργανισμού Κοινωνικής Κατοικίας.

Ιδιαίτερα θα είναι το ενδιαφέρον του υπουργείου για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας (ηλικίας 0 -17), «που έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα χρόνια εφαρμογής των μνημονιακών πολιτικών αγγίζοντας το ντροπιαστικό ποσοστό 36%, από τα υψηλότερα στην Ευρώπη». Για το σκοπό αυτό καλούνται τα σχολεία, οι σύλλογοι διδασκόντων και οι σύλλογοι γονέων να συμβάλλουν στην καταγραφή και τον εντοπισμό τέτοιων περιπτώσεων. 

Δεύτερος στόχος του υπουργείου είναι η οικοδόμηση ενός Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που θα προκύψει από μεγάλες θεσμικές μεταρρυθμίσεις για την ανασυγκρότηση της κοινωνικής πρόνοιας και των δημόσιων πολιτικών αντιμετώπισης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

«Εμείς επιθυμούμε να προχωρήσουμε σε μια σφαιρική αντιμετώπιση των ζητημάτων που γεννάει η παγκόσμια οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση», τόνισε η υπουργός. «Θέλουμε τα θέματα της ανθρωπιστικής κρίσης να συνδεθούν το συντομότερο με το δικαίωμα όλων στην εργασία και δι’ αυτής, στην επαναφορά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αίσθησης συμμετοχής στην ριζική αναδιοργάνωση της ελληνικής κοινωνίας και των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Γι ‘ αυτό ο τομέας της Κοινωνικής Αλληλεγγύης ανήκει στο υπουργείο Εργασίας. 

Με κάθε διαθέσιμο τρόπο, αξιοποιώντας στο έπακρο το πρόγραμμα δημοσίων δαπανών για την κοινωνική πρόνοια, με την ουσιαστική αναθεώρηση των κωδικών του ΕΣΠΑ/ ΣΕΣ και την κινητοποίηση όλων, θα ξαναχτίσουμε ένα κράτος κοινωνικής πρόνοιας και αλληλεγγύης που θα κάνει περήφανο κάθε πολίτη αυτής της χώρας. 

Η δική μας συμβολή σε αυτήν την κατεύθυνση είναι η δρομολόγηση μιας μεγάλης μεταρρύθμισης, ανασυγκρότησης και ισχυροποίησης του τομέα της κοινωνικής πρόνοιας και των δημοσίων πολιτικών για την  αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. 

Ιδιαίτερη μεταχείριση υποσχέθηκε η κ. Φωτίου στα άτομα με αναπηρία, που ξεπερνούν το 10% του πληθυσμού στη χώρα μας, για τα οποία προγραμματίζονται τα εξής:

1) Έκδοση κάρτας αναπηρίας, εν είδη ταυτότητας, που θα χρησιμοποιείται για την νόμιμη απαίτηση των δικαιωμάτων τους. 

2) Καταβολή των κοινωνικών επιδομάτων των ΑμεΑ σε σταθερή μηνιαία καθορισμένη ημερομηνία.

3) Εργασιακή ασφάλεια και σταθερότητα για όλους τους εργαζόμενους στις προνοιακές δομές και στην ειδική εκπαίδευση. Θεσμικές ενέργειες για την καταβολή των δεδουλευμένων στους εργαζόμενους που παραμένουν απλήρωτοι εδώ και πολλούς μήνες. 

4) Θεσπιση περιοδικής αξιολόγησης και έλεγχος δομών και υπηρεσιών που απευθύνονται σε ΑμεΑ.

5) Ίδρυση επαγγελματικών εργαστηριών για την απασχόληση των ΑμεΑ και την προνομιακή απορρόφηση των προϊόντων τους.

6) Αξιοποίηση της σχολάζουσας δημόσιας ακίνητης περιουσίας μέσω ΕΣΠΑ, σε συνεργασία με τους ΟΤΑ, για στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης ατόμων με αναπηρία (ΣΥΔ). 

Σύμφωνα πάντα με την υπουργό, ξεκινάει η επεξεργασία ενός νέου θεσμικού πλαισιου για την οικοδόμηση ενός ενιαίου Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που θα αντιμετωπίζει «τους δαιδαλώδεις και πολυτυπικούς φορείς πρόνοιας». Σήμερα οι φορείς αυτοί είναι κατακερματισμένοι σε ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ, σε ΜΚΟ, σε 600 περίπου πιστοποιημένους φορείς εθελοντισμού και σε άλλες άτυπες οργανώσεις. Έχουν συγχωνευτεί και συρρικνωθεί, έχουν μειωθεί τα κονδύλια που τους παρέχονται, ενώ πολλές φορές οι εργαζόμενοι σε αυτά μένουν απλήρωτοι. 

Ενιαίο πλαίσιο προβλέπεται και για τις τεράστιες, αναξιοποίητες περιουσίες, στη βάση αρχών και αξιών, της καθολικότητας και της ισοτιμίας, για:

- Το συντονισμό των δημόσιων και κοινωνικών φορέων.

- Την ποιοτική αναβάθμιση της λειτουργίας των σημερινών δομών και υπηρεσιών αλλά και την ανάπτυξη νέων.

- Την βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων με δίκαιη κατανομή των παροχών. 

Παράλληλα θα θεσπιστούν μηχανισμοί για τη συνεχή καταγραφή των αναγκών και για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της αποδοτικότητας των εφαρμοζόμενων πολιτικών, με στόχο την δημιουργία θεσμών για την άσκηση κοινωνικού ελέγχου από την ίδια την κοινωνία.

«Θέλουμε να δώσουμε στον κάθε πολίτη τη σιγουριά ότι δεν θα είναι μόνος ούτε σήμερα στην κρίση, ούτε αύριο. Και ότι θα μπορέσει να συμβάλει με αξιοπρέπεια στο μεγάλο έργο της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας μας, που ξεκινάμε», κατέληξε η κ. Φωτίου.