Αθήνα 2.12.2009, 23:27
Έγκυος στον τέταρτο μήνα της κύησης υπέγραψε σύμβαση αορίστου χρόνου με εταιρεία. Μια ημέρα μετά την υπογραφή της σύμβασης η εταιρεία υπαναχώρησε και αρνούνταν να την προσλάβει λόγω της κύησής της. Η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη ανάγκασε την εταιρεία να αλλάξει γνώμη και να προχωρήσει στην πρόσληψη.

Η εταιρεία προσέλαβε την καταγγέλλουσα για να εργαστεί ως υπάλληλος σε υπό διαμόρφωση γραφείο ενημέρωσης και εξυπηρέτησης πολιτών. Η εταιρεία κάλεσε την επιλεγείσα να καταθέσει τα επιπλέον απαιτούμενα δικαιολογητικά και να υπογράψει σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου. Προτού υπογράψει τη σύμβαση, η επιλεγείσα ανέφερε στην αρμόδια υπάλληλο της εταιρείας ότι ήταν έγκυος. Η εκπρόσωπος της εταιρείας τη διαβεβαίωσε προφορικά ότι αυτό δεν θα επηρέαζε καθ’ οιονδήποτε τρόπο την πρόσληψή της και ότι θα την ενημέρωναν για τον ακριβή χρόνο κατά τον οποίο θα ξεκινούσε η εργασία της. Η καταγγέλλουσα υπέγραψε τη σύμβαση, χωρίς να λάβει αντίγραφο. Την επομένη ημέρα της υπογραφής, η επιλεγείσα ενημερώθηκε τηλεφωνικώς ότι η πρόσληψή της αναβάλλεται και θα εξεταστεί μόλις τελειώσει η άδεια λοχείας. Σε έγγραφη διαμαρτυρία της, η εταιρεία απάντησε με επιστολή ότι η γνωστοποίηση, την ημέρα της υπογραφής της σύμβασής της, ότι διένυε τον 4ο μήνα της κυήσεώς της, δημιούργησε ανασταλτικό παράγοντα σ’ αυτή καθ’ αυτή την ουσία της πρόσληψης, δεδομένου ότι η απουσία της θα συνέπιπτε με την κρισιμότερη περίοδο του αναληφθέντος έργου. Για το λόγο αυτό, η περίπτωσή της θα εξεταζόταν αργότερα. Κατόπιν αυτών προσέφυγε στο ΣτΠ. 

Σύμφωνα με το σκεπτικό του ΣτΠ, το άρθρο 5 παρ. 3 του νόμου 3488/2006 ορίζει ότι ο εργοδότης δεν μπορεί να αρνηθεί την πρόσληψη γυναίκας λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας. Σύμφωνα με τον ίδιο νόμο τυχόν λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση γυναίκας λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, κατά την έννοια των προεδρικών διαταγμάτων 176/1997 και 41/2003, συνιστά διάκριση λόγω φύλου. Οι διατάξεις αυτές μεταφέρουν στο εθνικό δίκαιο τις Οδηγίες 76/207/ΕΟΚ, 92/85/ΕΟΚ και 2002/73/ΕΚ.

Ο ΣτΠ επεσήμανε στην εταιρεία ότι η σύμβαση της επιλεγείσας είχε υπογραφεί και παρέμενε ενεργός. Η εταιρεία συνέχιζε να βρίσκεται σε κατάσταση υπερημερίας όσο δεν καλούσε την επιλεγείσα να αναλάβει υπηρεσία. Ακόμα και στην περίπτωση που η εταιρεία θεώρησε ότι κατήγγειλε τη σύμβαση, η απόλυση εργαζομένης λόγω της εγκυμοσύνης της συνιστά άμεση διάκριση βασιζόμενη στο φύλο που δεν επιτρέπεται από τη νομοθεσία.

Ο ΣτΠ ζήτησε από την εταιρεία να αποδεχθεί τις υπηρεσίες της επιλεγείσας ώστε να αρχίσει και να συνεχιστεί αρμονικά η εργασιακή σύμβαση, η οποία δεν είχε ενεργοποιηθεί από την πλευρά του εργοδότη. Η εταιρεία απάντησε ότι η διαδικασία πρόσληψης της αναφερομένης δεν ολοκληρώθηκε διότι δε θα μπορούσε να προσφέρει υπηρεσίες τον κρίσιμο χρόνο διεκπεραίωσης του έργου, για το οποίο απαιτείτο η άμεση στελέχωση των υπηρεσιών της τη δεδομένη χρονική στιγμή· αποσιώπησε, ωστόσο, το γεγονός ότι η πρόσκληση αφορούσε σύμβαση αόριστης διάρκειας, η οποία καταρτίστηκε με την αποδοχή της πρόσκλησης από την επιλεγείσα και την υπογραφή της σύμβασης από πλευράς της. Παρόλα αυτά, με το ίδιο έγγραφο, που κοινοποιήθηκε και στην ενδιαφερόμενη, η εταιρεία, δηλώνοντας την πρόθεσή της να διευθετήσει το ζήτημα, της απηύθυνε νέα πρόσκληση κατάρτισης σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου. Η ενδιαφερομένη συμφώνησε, υπέγραψε και ξεκίνησε να εργάζεται κανονικά.

Δεύτερη περίπτωση
Αίσια εξέλιξη είχε και η υπόθεση μιας άλλης εγκύου, στον 8ο μήνα, που προσελήφθη ως ωρομίσθια αρχαιολόγος με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου διαρκείας 7 μηνών σε εφορεία αρχαιοτήτων, αλλά την περίοδο εκείνη είχε τεθεί από τον ασφαλιστικό της φορέα (ΙΚΑ) σε άδεια κύησης και λοχείας.

Η έγκυος υπέβαλε έγγραφο με το οποίο αποδεχόταν την πρόσληψή της, επισύναπτε γνωμάτευση του ΙΚΑ σχετικά με την πιθανή ημερομηνία τοκετού και ζητούσε από την εφορεία αρχαιοτήτων να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες. Έκτοτε, παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις της, η πολίτης δεν πληροφορήθηκε τίποτε σχετικό με την εξέλιξη της υπόθεσής της. Μετά τη λήξη της άδειας λοχείας της, έστειλε εκ νέου ερώτημα προς την εφορεία αρχαιοτήτων, απ’ όπου έλαβε την απάντηση ότι δεν υπήρχε κάτι νεότερο. Έτσι, προσέφυγε στο Συνήγορο του Πολίτη.

Σύμφωνα με το σκεπτικό του ΣτΠ, το άρθρο 5 παρ. 3 του νόμου 3488/2006 ορίζει ότι ο εργοδότης δεν μπορεί να αρνηθεί την πρόσληψη γυναίκας λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας. Σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, τυχόν λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση γυναίκας λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, κατά την έννοια των προεδρικών διαταγμάτων 176/1997 και 41/2003, συνιστά διάκριση λόγω φύλου. Οι διατάξεις αυτές μεταφέρουν στο εθνικό δίκαιο τις Οδηγίες 76/207/ΕΟΚ, 92/85/ΕΟΚ και 2002/73/ΕΚ. Επίσης το άρθρο 15 παρ. 1 του ν. 1483/1984, απαγορεύει και θεωρεί άκυρη την καταγγελία της σχέσης εργασίας εργαζομένης από τον εργοδότη της, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για χρονικό διάστημα ενός έτους μετά από τον τοκετό.

Η εφορεία αρχαιοτήτων απήντησε στον ΣτΠ ότι δεν γνώριζε τις διαδικασίες που έπρεπε να ακολουθηθούν ως προς την πρόσληψη της εγκύου και ισχυρίστηκε ότι απηύθυνε σχετικό ερώτημα προς την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού, από την οποία δεν έλαβε απάντηση.

Κατόπιν αυτών, ο ΣτΠ με κατεπείγον έγγραφο ενημέρωσε την εφορεία αρχαιοτήτων ότι η άρνηση πρόσληψης εγκύου αποτελεί δυσμενή διάκριση λόγω φύλου βάσει εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας αλλά και αποφάσεων του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) και ζήτησε την άμεση σύναψη σύμβασης εργασίας μεταξύ της εφορείας αρχαιοτήτων και της αρχαιολόγου, με αναδρομική ισχύ από την ημερομηνία λήξης της αδείας λοχείας, και υπολογισμό των δικαιωμάτων της (αξίωση αμοιβής και αναγνώριση χρόνου υπηρεσίας) από την ημερομηνία εκείνη.

Το αίτημα του ΣτΠ έγινε δεκτό, η σύμβαση υπεγράφη και η αρχαιολόγος εργάζεται κανονικά.