Αθήνα 22.12.2009, 13:45
Τις προτάσεις του για τις πηγές χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος, στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου, κατέθεσε το υπουργείο Εργασίας.

Στις πηγές περιλαμβάνονται η τριμερής χρηματοδότηση, η αυτοχρηματοδότηση, νέοι πόροι και αύξηση εσόδων.

* Ακολουθεί η σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας.

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στις εισηγήσεις της κυβέρνησης προς τους εταίρους, στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου για το Ασφαλιστικό, έγιναν σαφείς και συγκεκριμένες αναφορές στην επερχόμενη οικονομική του κατάρρευση. Ως κυβέρνηση δώσαμε στοιχεία που αφορούν το τρέχον έτος, τα αμέσως επόμενα, τις εκτιμήσεις μας για την κατάρρευση του συστήματος το 2015, καθώς και την απειλή που συγκροτεί η σημερινή κατάσταση του Ασφαλιστικού για τους ασφαλισμένους και την εθνική οικονομία. Με τη σημερινή εισήγηση το Υπουργείο Εργασίας-Κοινωνικής Ασφάλισης καταθέτει, στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου, τις προτάσεις του για τις πηγές χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος, ούτως ώστε να αντιμετωπιστούν με επιτυχία τα υφιστάμενα και τα επερχόμενα προβλήματά του. Οι προτάσεις της κυβέρνησης τίθενται υπόψιν των κοινωνικών εταίρων και των επιστημόνων της Επιτροπής των Ειδικών προκειμένου να αξιολογηθούν, να συμπληρωθούν, να ποσοτικοποιηθούν, και, εν τέλει, να αποτελέσουν, εκεί όπου αυτό είναι απαραίτητο, ρυθμίσεις της σχεδιαζομένης νομοθετικής πρωτοβουλίας, ή των απαραίτητων διοικητικών διαρρυθμίσεων, για την αλλαγή του ασφαλιστικού μας συστήματος.

ΙΙ. ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ
1. Τριμερής χρηματοδότηση
Το κράτος ούτε αρνήθηκε, ούτε θα αρνηθεί τη συμμετοχή του στην χρηματοδότηση του ΣΚΑ (Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης). Για την κυβέρνηση, η αρχή της τριμερούς χρηματοδότησης αποτελεί καταστατική αρχή. Για το 2009 η τακτική και η έκτακτη κρατική χρηματοδότηση του Ασφαλιστικού υπερέβη τα 18.5 δισ. €. Όπως έχουμε με ασφάλεια προβλέψει, οι δαπάνες αυτές θα αυξάνονται γεωμετρικά. Προτιμούμε, όμως, οι δαπάνες του κράτους να διοχετεύονται στη χρηματοδότηση ενός νέου, βιώσιμου, δημόσιου, καθολικού και κοινωνικώς δίκαιου ασφαλιστικού συστήματος, παρά να πετάμε τα χρήματα του ελληνικού λαού στην μαύρη τρύπα του Ασφαλιστικού, που ήδη άνοιξε, στη χοάνη όπου τα χρήματα των ελληνίδων και των ελλήνων χάνονται και δεν αξιοποιούνται. Στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης, η πρόταση της κυβέρνησης για τη λογιστική διάκριση ανάμεσα αφενός στις συντάξεις και άλλες παροχές προνοιακού χαρακτήρα και αφετέρου στις ασφαλιστικές παροχές είναι απολύτως χρήσιμη. Η κατευθυντήρια σκέψη εδώ είναι, το κράτος να αναλάβει το κόστος των πρώτων και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (Φ.Κ.Α.) το κόστος των δευτέρων.

2. Αυτοχρηματοδότηση του συστήματος
Η αυτοχρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας θα προκύψει, αρχής γενομένης από το 2010, από τον εξορθολογισμό και την εξυγίανσή του, καθώς και από την αξιοποίηση της περιουσίας του. Συγκεκριμένα προτείνουμε:
α. Να κατοχυρωθεί νομικά η σταθερή και μόνιμη ρύθμιση των οφειλών, η οποία από τη μία πλευρά θα καθιστά προσβάσιμη την έναρξη εξόφλησης των οφειλόμενων εισφορών και από την άλλη θα αίρει τον ευκαιριακό-πελατειακό χαρακτήρα των σημερινών ρυθμίσεων, που αποτελούν κίνητρο εισφοροδιαφυγής και μέσο νόθευσης του ανταγωνισμού.
β. Να αξιοποιηθούν οι πόροι και η περιουσία των Φ.Κ.Α. Ως προς την αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας των φορέων, ήδη έχουμε ξεκινήσει τη συνεργασία των τεσσάρων μεγαλύτερων Φ.Κ.Α. της χώρας. Οι υπηρεσίες της Γ.Γ.Κ.Α. και οι Φ.Κ.Α. καλούνται να ποσοτικοποιήσουν το μέτρο αυτό και να καταθέσουν τις εισηγήσεις τους στην Επιτροπή των Ειδικών.
γ. Να εξοικονομηθούν χρήματα με τη μείωση της σπατάλης στα φάρμακα, τα αναλώσιμα υλικά και τις ιατρικές υπηρεσίες. Ήδη έχουμε προωθήσει στη Βουλή δύο σχετικά νομοθετικά μέτρα, ενώ τον Φεβρουάριο θα ασκήσουμε ευρεία σχετική νομοθετική πρωτοβουλία και από την 1η Μαΐου θα αρχίσει ο ολοκληρωμένος και καθολικός ηλεκτρονικός έλεγχος της συνταγογράφησης. Έχουμε ήδη πραγματοποιήσει τις πρώτες σχετικές δράσεις, με τη συνεργασία όλων των Φ.Κ.Α., έχουμε διαμορφώσει κοινό έγγραφο συνταγής, ελέγχουμε την πορεία προετοιμασίας του ηλεκτρονικού ελέγχου της συνταγογράφησης και προετοιμάζουμε τη διενέργεια εντατικών ελέγχων. Από τις δράσεις αυτές προσδοκούμε την εξοικονόμηση 800 εκατ. - 1 δισ. € ετησίως, αρχής γενομένης από το 2010.

3. Νέοι πόροι
α. Όπως ήδη προτείναμε κατά τη δεύτερη συνεδρίαση στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου, από την άμεση φορολογία πρέπει να χρηματοδοτηθεί το Ταμείο Αλληλεγγύης των Γενεών και, ίσως, γενικότερα να ενισχυθεί το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Φυσικά το μέτρο αυτό θα τεθεί σε συζήτηση στο πλαίσιο του διαλόγου για το νέο φορολογικό σύστημα. Μέτρα φορολογικού χαρακτήρα δεν είναι νοητά, αν δεν έχουν την έγκριση του Υπουργείου Οικονομικών.
β. Η ιατρική περίθαλψη των μεταναστών που δεν βρίσκονται νομίμως στη χώρα, η προνοιακή συνταξιοδότηση ορισμένων εξ αυτών και η βαρύτητα του όλου θέματος της παράνομης μετανάστευσης στην Ελλάδα, που δέχεται κύματα παράνομων μεταναστών τόσο από τα Βαλκάνια, όσο και μέσω της Τουρκίας, επιβάλλει τη ροή προς το ασφαλιστικό σύστημα χρηματοδοτήσεων στο πλαίσιο των πολιτικών της Ε.Ε. για την ενσωμάτωση των μεταναστών και την καταπολέμηση της φτώχειας. Καλούμε την Επιτροπή των Ειδικών να επεξεργαστεί τις προτάσεις αυτές, προσεγγίζοντας τους συγκεκριμένους όρους με ποιοτικά και, κυρίως, ποσοτικά κριτήρια.

4. Αύξηση της βάσης εσόδων του Ασφαλιστικού. Όχι στην αύξηση των εισφορών.
Τα προτεινόμενα εκ μέρους της κυβέρνησης μέτρα είναι τα εξής:
α. Η ένταξη στο σύστημα άνω των 100.000, παρανόμων σήμερα, μεταναστών. Το συγκεκριμένο μέτρο, στο οποίο η κυβέρνηση είχε ήδη αναφερθεί στη δεύτερη συνεδρίαση του κοινωνικού διαλόγου, ανέφερε με έμφαση ο Πρωθυπουργός της χώρας στην ομιλία του στο Ζάππειο, και ήδη έχουν συγκεκριμενοποιήσει τη μεθόδευσή του οι Γενικοί Γραμματείς Μετανάστευσης, Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Προστασίας του Πολίτη. Το συγκεκριμένο μέτρο θα νομοθετηθεί τον Ιανουάριο. Θα συμπεριληφθεί στο σχέδιο - νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για τις εργασιακές σχέσεις και τη διαδοχική ασφάλιση.
β. Η μείωση της εισφοροδιαφυγής θα γίνει με δύο τρόπους: αα. με την επίταση των ελέγχων για την είσπραξη των οφειλομένων, και ββ. Με τη θεσμοθέτηση νέου τρόπου είσπραξης των εισφορών. Εν είδει παραδείγματος θα μπορούσε εδώ να αναφερθεί, η είσπραξη των εισφορών ως ποσοστού επί του «τζίρου» των επιχειρήσεων, με παράλληλη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών ως ποσοστού, επί των αποδοχών των εργαζομένων. Το μέτρο αυτό θα τεθεί σε συζήτηση και στον κοινωνικό διάλογο για το νέο φορολογικό σύστημα της χώρας και, μόνο εάν συμφωνήσουμε με το Υπουργείο Οικονομικών, θα καταλήξουμε στην υιοθέτησή του.
γ. Η μείωση της αδήλωτης εργασίας, μέσω αφενός της επίτασης των ελέγχων και αφετέρου μέσω της διευκόλυνσης της μετατροπής της αδήλωτης εργασίας σε δηλωμένη. Η αρχή «η νομιμότητα συμφέρει» πρέπει να εμπεδωθεί στην πράξη με συγκεκριμένα μέτρα, για τα οποία τόσο η κυβέρνηση και οι επιστήμονες της Επιτροπής των Ειδικών, όσο και οι φορείς πρέπει να καταθέσουν τις απόψεις τους.
δ. Η ενιαία ένταξη στο σύστημα, των εργαζομένων συνταξιούχων με ίδιους όρους ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Εκτιμάται ότι η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου θα περιορίσει σημαντικά την ανασφάλιστη εργασία των συνταξιούχων.
ε. Η εφαρμογή ενεργητικών πολιτικών από τον ΟΑΕΔ, ειδικότερα για τους επιδοτούμενους ανέργους. Στόχος θα πρέπει να είναι η επιδότηση της εργασίας αντί της επιδότησης της ανεργίας, που μέχρι σήμερα αποτελεί τη συνήθη πρακτική.
στ. Η εξάλειψη όλων των γκρίζων εργασιακών και ασφαλιστικών περιοχών και η σαφής οριοθέτηση της ασφαλιστικής ύλης του κάθε ταμείου. Εκτιμάμε ότι περισσότεροι από 150.000 εργαζόμενοι ή αυτοαπασχολούμενοι θα ενταχθούν στα ταμεία, εφόσον ξεκαθαριστεί το θεσμικό πλαίσιο για την υπαγωγή τους στην ασφάλιση.
ζ. Η ανταποδοτικότητα θα είναι βασική πηγή χρηματοδότησης, αφού θεμελιώνεται στην αναλογική σχέση σύνταξης - εισφορών και χρόνου εργασίας. Κανένα ένσημο δεν θα πηγαίνει χαμένο, αλλά, επίσης, και κανένα κίνητρο πρόωρης χρηματοδότησης δεν θα παραμείνει στο νέο σύστημα της χώρας. Εν προκειμένω, η Επιτροπή των Ειδικών καλείται να υποβάλει προτάσεις για τη διαρρύθμιση της αρχής της ανταποδοτικότητας στο σύστημά μας, για τις μορφές της, καθώς και εκτιμήσεις για την ποσοτικοποίηση της συνεισφοράς της.

ΙΙΙ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Το νέο ασφαλιστικό σύστημα της Ελλάδας πρέπει αφενός να έχει συγκεκριμένες και ικανοποιητικές ροές χρηματοδότησης και αφετέρου να αποκτήσει θεσμική ασπίδα απέναντι στις πολιτικές παρεμβάσεις πελατειακού τύπου. Η κυβέρνηση σήμερα καταθέτει τις προτάσεις της για τις πηγές χρηματοδότησης, προσδοκώντας από την Επιτροπή των Ειδικών την αξιολόγηση, τον εμπλουτισμό, την εξειδίκευση και την ποσοτικοποίησή τους. Το μήνυμα για την επάρκεια του νέου ασφαλιστικού συστήματος της χώρας θα δοθεί από την αξιοπιστία των μεθόδων χρηματοδότησής του. Πρέπει, λοιπόν, ως προς το θέμα αυτό ο κοινωνικός διάλογος να καταλήξει σε σαφείς, συγκεκριμένες, αξιόπιστες και δίκαιες προτάσεις. Κι ακόμη, πρέπει να διαμορφώσουμε θεσμούς, που να αποκλείουν τις καταστροφικές πελατειακές παρεμβάσεις, όπως λ.χ. οι εθελούσιες έξοδοι για τους εργαζομένους των φορέων και των οργανισμών κάθε μορφής του δημοσίου, ή και του ιδιωτικού τομέα. Αν και αυτά δεν είναι αρκετά, η μόνη διέξοδος θα είναι η καταφυγή στο θεσμό των ανεξάρτητων αρχών, που θα μπορέσουν, όμως, να παίξουν το ρόλο τους, μόνο με αναθεώρηση του Συντάγματος και με την πρόσθεση και μιας ακόμη έκτακτης μορφής ανεξάρτητης αρχής στις υπάρχουσες πέντε. Πρέπει να γίνει σαφές προς όλους, πως οι πελατειακές πολιτικές ρυθμίσεις στέλνουν το χειρότερο μήνυμα για την έλλειψη συνειδητοποίησης των διαστάσεων του εθνικού θέματος του Ασφαλιστικού, παρέχοντας και τους χειρότερους συμβολισμούς, προς την ελληνική κοινωνία, τα πολιτικά κόμματα, την Ε.Ε., τους διεθνείς οργανισμούς, το διεθνή τύπο και εν γένει κάθε θεσμό ή φορέα αξιολόγησης της χώρας μας. Συνεπώς, η δημιουργία ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος προϋποθέτει αφενός την εξασφάλιση χρηματοδοτικών ροών και αφετέρου την εξάλειψη κάθε μορφή πολιτικής παρέμβασης πελατειακού τύπου.