Του ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
Το ΑΣΕΠ το λέει κομψά αλλά στη δημοσιογραφική γλώσσα ταιριάζει μόνο μία λέξη: Μπάχαλο.
Ο λόγος για το επίσημο σύστημα προσλήψεων του ν. 2190|94, έτσι όπως το κατάντησαν οι συνεχείς παρεμβάσεις της πολιτείας και απεικονίζεται στην ετήσια έκθεση του ΑΣΕΠ για το έτος 2018 (
κατεβάστε την).
Όπως αναφέρεται στην Έκθεση, ο ν. 2190/1994 για τις προσλήψεις και την ίδρυση του ΑΣΕΠ είναι ο συχνότερα τροποποιούμενος νόμος, αν εξαιρέσει κανείς τη φορολογική και την ασφαλιστική νομοθεσία! Αυτή η διαπίστωση τα λέει όλα. Γιατί, άραγε, οι υπουργοί και οι λοιποί κυβερνητικοί αλλοιώνουν με τέτοια συχνότητα το επίσημο σύστημα προσλήψεων, καθιστώντας το δυσλειτουργικό και ακυρώνοντάς το σε πολλές περιπτώσεις;
Το παράδοξο είναι ότι οι τροποποιήσεις «έπεφταν σαν το χαλάζι» ακόμη και τα προηγούμενα χρόνια, που οι προσλήψεις τουλάχιστον του τακτικού προσωπικού ήταν σχεδόν «παγωμένες». Μάλιστα οι περισσότερες αλλαγές γίνονταν εν αγνοία του ΑΣΕΠ, που υποτίθεται ότι είναι ο θεματοφύλακας του επίσημου συστήματος προσλήψεων και έπρεπε να έχει λόγο.
Τα σχετικά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι στον ν. 2190/1994 είχαν γίνει 139 τροποποιήσεις μέχρι και το 2016, ενώ κατά το 2018 προστέθηκαν άλλες 4 τροποποιήσεις των 24 άρθρων του, χωρίς να λαμβάνονται υπΆ όψιν διατάξεις που θέτουν άλλες διαδικασίες προσλήψεων για ειδικές περιπτώσεις χωρίς να τροποποιούν ρητά τον παραπάνω νόμο, που είναι πολλαπλάσιες!
«Ο μεγάλος αυτός αριθμός των τροποποιήσεων που υπέστη και υφίσταται ο εν λόγω νόμος», συμπεραίνεται στην Έκθεση, «δεν έχει μόνο τις συνήθεις συνέπειες που έχουν τέτοιου είδους πρακτικές κακής νομοθέτησης, δηλαδή προβλήματα ερμηνείας και έλλειψη συνοχής μεταξύ των διατάξεών του. Επιπλέον, συνεπάγεται τη δημιουργία ενός πολυδαίδαλου θεσμικού πλαισίου για τις προσλήψεις στο Δημόσιο εντός του οποίου συνυπάρχουν τριάντα μία διαφορετικές διατάξεις που η κάθε μία αφορά σε διαφορετική κατηγορία προσλήψεων στο Δημόσιο όπου παρατηρούνται σημαντικές διαφορές, είτε στη διαδικασία, είτε στα κριτήρια επιλογής, είτε στην κατανομή του ελέγχου μεταξύ του ΑΣΕΠ και των εμπλεκόμενων φορέων».
Οι επανειλημμένες και πολυπληθείς τροποποιήσεις του νόμου περί προσλήψεων (ν. 2190/1994) και η δημιουργία νέων διαδικασιών προσλήψεων ερήμην του ΑΣΕΠ γεννούν ποικίλα προβλήματα και στην ομαλή διεκπεραίωση των εσωτερικών εργασιών της ανεξάρτητης αρχής.
Παρατηρούνται -μεταξύ άλλων- φαινόμενα όπως απόκλιση από τις διατάξεις του άρθρου 14 ν. 2190/1994 με το οποίο οριοθετείται ο δημόσιος τομέας, δηλαδή οι φορείς οι οποίοι υπάγονται στο σύστημα προσλήψεων του οικείου νόμου. Επίσης, νέες αρμοδιότητες ή διαδικασίες με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προετοιμασία (τεχνική / μηχανογραφική) που χρειάζεται για την υλοποίησή τους. Σε άλλες περιπτώσεις, γίνεται μια
άτυπη και με ρυθμό κατεπείγοντος διαδικασία διαβούλευσης, που όμως δεν παρέχει την ευχέρεια στα αρμόδια όργανα του ΑΣΕΠ να μελετήσουν και να αποφανθούν διεξοδικά και με θεσμικό τρόπο για το τιθέμενο ζήτημα.
Ακόμη οξύτερα προβλήματα δημιουργούνται από το ότι συνεχίζεται να αυξάνεται ο αριθμός των ειδικών διαδικασιών προσλήψεων για το τακτικό προσωπικό όπου κάθε φορά τίθεται διαφορετικός τρόπος μοριοδότησης των τυπικών προσόντων. «Εάν η διαφοροποίηση αυτή οφειλόταν σε μία αντικειμενική ανάγκη διαφορετικής μεταχείρισης διαφορετικών καταστάσεων και αναγκών θα γινόταν κατανοητή», επισημαίνεται στην Έκθεση. «Το ΑΣΕΠ με την εμπειρία που έχει ως θεσμός, μπορεί με ασφάλεια να διατυπώσει την εκτίμηση ότι οι περισσότερες περιπτώσεις διαφοροποιήσεων δεν προκαλούνται από αντικειμενικές ανάγκες και διαφορές αλλά από άλλες σκοπιμότητες που συνδέονται με την προσπάθεια παράκαμψης των συνταγματικών περιορισμών για τη μετατροπή των συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε αορίστου».
Έπειτα από τις παραπάνω διαπιστώσεις, εύλογα το ΑΣΕΠ ζητά εκσυγχρονισμό της σχετικής νομοθεσίας με απλοποίηση και μείωση των κατΆ εξαίρεση προβλεπόμενων διαδικασιών πρόσληψης. Αλλά και την κωδικοποίησή της, ίσως στο πλαίσιο της Κεντρικής Επιτροπής Κωδικοποίησης (άρθρο 2, ν. 4606/201) με τη συμμετοχή του ιδίου.
Επιπλέον, η ανεξάρτητη αρχή ζητά να έχει λόγο πριν από τη θέσπιση διατάξεων που αφορούν στις διαδικασίες και τα κριτήρια πρόσληψης, «κάτι που παραδοσιακά δεν γίνεται ή, πάντως, δεν γίνεται από όλους τους υπουργούς». Στο πλαίσιο αυτό ζητά η διαβούλευση μεταξύ του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης και του ΑΣΕΠ πριν από την κατάθεση και ψήφιση του ν. 4590/2019, να αποτελέσει προηγούμενο και για τα υπόλοιπα υπουργεία όταν αποφασίζουν να νομοθετήσουν σε θέματα προσλήψεων.
Θα εισακουστούν, άραγε, αυτή τη φορά οι προτάσεις του ΑΣΕΠ; Γιατί, όπως επισημαίνεται στην Έκθεση, «πολλές από τις παρατηρήσεις και προτάσεις της παρούσας Έκθεσης υπήρχαν και στις δύο προηγούμενες και επαναλαμβάνονται αφού δεν αντιμετωπίσθηκαν».
* Η ετήσια Έκθεση του ΑΣΕΠ για το 2018 δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, τεύχος Β' αρ. 3932|2019 (κατεβάστε την).