Αθήνα 14.4.2005
Κατ' απαίτηση πολλών αναγνωστών η Proslipsis κάνει σήμερα άλλη μια εξαίρεση -την τελευταία- και παρουσιάζει τις απαντήσεις στά θέματα του μαθήματος των θρησκευτικών του πρόσφατου διαγωνισμού των εκπαιδευτικών. 

Οι απαντήσεις, που επιμελήθηκαν τα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια Δ. Μπόνια, είναι οι ακόλουθες:

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΘΕΟΛΟΓΩΝ
Απαντήσεις ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών: 1γ, 2γ, 3δ, 4γ, 5β, 6δ, 7α, 8δ, 9γ, 10β, 11α, 12β, 13δ, 14β, 15δ, 16β, 17γ, 18β, 19γ, 20γ, 21β, 22γ, 23γ, 24β, 25γ, 26γ, 27δ, 28γ, 29α, 30α, 31δ, 32γ, 33δ, 34α, 35β, 36α, 37γ, 38γ, 39α

Ερωτήσεις ανάπτυξης
1α. Η κυρία αιτία που ο Παύλος χρησιμοποιεί την εικόνα του Σώματος στην Α΄ Κορ., είναι οι αντιθέσεις και διακρίσεις μεταξύ των πιστών στην τοπική αυτή εκκλησία. (Α΄ Κορ. Κεφ.11-12).
Με ανάλογο τρόπο χρησιμοποιεί την εικόνα αυτή, εμμέσως, στην προς Κολ. Επιστ. όπου όμως κυρίως τονίζει την σχέση μεταξύ του αποστολικού κηρύγματος και των παθημάτων του τα οποία ξεπερνιούνται διότι συντελούν στην οικοδομή του σώματος του Χριστού(=εκκλησίας) πρβλ. Κολ. 1,15-24.
Βασική αναφορά στην έννοια του σώματος γίνεται και στην προς Ρωμ. Επιστολή.

1β. Σε γενικές γραμμές μια σωστή απάντηση θα περιελάμβανε τα εξής:
- Η Εκκλησία δεν είναι σωματείο ή οργάνωση που καθένας πράττει κατά το δοκούν.
- Η Εκκλησία έχει δομή και οργάνωση εσωτερική η οποία έχει σκοπό τη διατήρηση της αρμονίας κατά το μοντέλο του οργανικού σώματος.
- Το σώμα της Εκκλησίας έχει ποικιλίες έκφρασης και χαρισμάτων, μέλη όμορφα και άσχημα, και πρέπει όλα αυτά να συλ-λειτουργούν.
- Τα χαρίσματα που συντελούν στην ζωή του σώματος δεν είναι προσωπικές κατακτήσεις, αλλά δωρεά του Θεού προς την Εκκλησία και ως τέτοιες πρέπει να προσεγγίζονται.
- Η κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο Χριστός, συνεπώς η εύρυθμη λειτουργία του σώματος επιτυγχάνεται και διατηρείται μόνο σε σχέση και εξάρτηση με Αυτόν.
- Η ενότητα του σώματος δεν επιτυγχάνεται με εξωτερικές μεθόδους ή μεθοδεύσεις, αλλά μέσω του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας δια του οποίου και μέσω του οποίου οι πιστοί (=τα μέλη της Εκκλησίας) ενώνονται προς αλλήλους και μέ τον Χριστό.
- Τα προβλήματα που υπάρχουν ή δημιουργούνται στην Εκκλησία δεν αφορούν μόνο όσους τα πράττουν, αλλά είναι προβλήματα που σχετίζονται με την όλη ανθρώπινη πλευρά της λειτουργίας του σώματος. Γιαυτό έχουμε ευθύνη για την τήρηση των προϋποθέσεων συμμετοχής στο σώμα αυτό, αλλά και στην θεραπευτική παρέμβαση και ίαση των ασθενούντων μελών.

2α. Η ισότητα των φύλων θεμελιώνεται θεολογικά και μέσω του κειμένου του Αγίου Γρηγορίου αλλά και κυρίως με τις αναφορές στην βιβλική διήγηση για την δημιουργία του ανθρώπου τόσο του Αδάμ όσο και της Εύας καί των λόγων που ο Θεός απηύθυνε σ’ αυτούς. (Γένεσις, κεφ. 1-2).

2β. Με οδηγό την θεολογία της Παλαιάς Διαθήκης και την αντίστοιχη του Γρηγορίου, καταλήγουμε στο συμπέρασμα περί της ισοτιμίας του άνδρα και της γυναίκας. Δεν χωρά υποβάθμιση, κοινωνική διάκριση, εκμετάλλευση και χρήση της γυναίκας για οποιοδήποτε λόγο, είτε από άνδρα είτε επίσης από γυναίκα. Παρά τις αιτιάσεις κάποιων, η γυναίκα είναι στην εκκλησία ισότιμη με τον άνδρα, και αυτό οφείλεται όχι στο τι μπορεί να κάνει (π.χ ιεροσύνη γυναικών) αλλά στο τι είναι (κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν). Με βάση τα παραπάνω έχει δικαίωμα στην εργασία, στην κοινωνική αναγνώριση, στην επιλογή του τρόπου ζωής με τον ίδιο ακριβώς και απαράλλακτο τρόπο που έχει ο άνδρας.
Σε ό,τι αφορά το γάμο, δια του μυστηρίου ενώνονται δύο ομότιμα πρόσωπα, και δεν γίνεται δεκτή καμιά κυριαρχία του άνδρα επί της συζύγου του, ούτε προνομιακή μεταχείριση. Το παράδειγμα από την Αγία Γραφή που δίνει αφορμή στον άγιο Γρηγόριο με την μοιχαλίδα είναι εξόχως κατατοπιστικό. Και εδώ ας αναφέρουμε ότι η Εκκλησία δεν δέχεται την δεσπόζουσα θέση του άνδρα στον καθορισμό της χρονικής διάρκειας του γάμου, όπως σε άλλες θρησκείες και κουλτούρες, όπου ο άνδρας όταν αποφασίζει διώχνει την σύζυγό του ή απλώς της ανακοινώνει την απόφαση. Η αυτή ευθύνη αναγνωρίζεται και στην ανατροφή των παιδιών, τα οποία είναι αδιάφορο αν είναι αγόρια ή κορίτσια.
Το σχολείο παρέχει ίσες ευκαιρίες για μόρφωση και σταδιοδρομία ανεξαρτήτως φύλου, και ο ρόλος της εκκλησίας στη διαμόρφωση του πνεύματος αυτού υπήρξε επίσης καθοριστικός. Και μόνο η αναδρομή στην ιστορία του βυζαντίου, με τις τόσες ποιήτριες, συγγραφείς κ.λπ οι περισσότερες των οποίων είχαν δασκάλους επιφανείς κληρικούς είναι αρκετή.
Στην Εκκλησία η ισότητα είναι δεδομένη, καθώς συμμετέχουν από κοινού σε όλα τα μυστήρια και τις ακολουθίες. Η αφετηρία της ισότητας είναι στο γεγονός της δυνατότητας της σωτηρίας. Λάθος θα είναι να γίνεται η προσέγγιση από την μη χειροτονία γυναικών (Ορθόδοξη και Ρ.Καθολική Εκκλησία). Όπως παραπάνω τονίστηκε οδηγός είναι το κατ’ εικόνα και το καθ’ ομοίωσιν. Για να γίνει δε πιο σαφές, δεν είναι ίση η γυναίκα σε τελετουργίες παγανιστικές ή ειδωλολατρικές που κυριολεκτικά χρησιμοποιείται ακόμα και δια της «ιεράς πορνείας», και καθίσταται άνιση στη σύγχρονη δυτική κοινωνία επειδή δεν γίνεται δεκτή στην ιεροσύνη. Ακόμα και η είσοδος στο ιερό, δεν είναι θέμα φύλου, αλλά κατά τους κανόνες της Εκκλησίας, η είσοδος απαγορεύεται σε όλους τους λαϊκούς. (Ο μδ΄ κανών της εν Λαοδικεία Συνόδου απαγόρευε μεν στις γυναίκες μόνο, λόγω της φύσεως του ναού, και στην συνέχεια ο ξθ΄ κανών της Πενθέκτης απαγόρευσε σε όλους τους λαϊκούς την είσοδο στο ιερό, εξαιρώντας μόνο τον αυτοκράτορα και μόνο όταν αυτός ήθελε να προσφέρει δώρα, γιατί κατά την μαρτυρία της συνόδου αυτό ήταν παλαιά συνήθεια).

ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ
1. Οι απαντήσεις βρίσκονται μέσα στο κείμενο, καθώς επίσης και διάσπαρτες σε διδακτικές ενότητες της Β΄ Γυμν. και Β΄και Γ΄ Λυκείου.

2. Παρότι δεν το ζητά, η διαφορά των σχεδίων θα μπορούσε να φανεί στην διαφορετική στοχοθεσία, λαμβάνοντας υπόψη την διαφορά ηλικίας των μαθητών μεταξύ των δύο τάξεων. Στην μεν Β΄ Γυμ. θα κινηθούμε με στόχους περισσότερο προς την πρώτη βαθμίδα του γνωστικού τομέα, ενώ στους μεγάλους μαθητές θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως στόχους και αναφορικά με την «κατανόηση» ή «αξιολόγηση» ή την «σύγκριση» ή τον «προβληματισμό» κ.λπ. Στην Β΄ Γυμ. θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε (=να αξιοποιήσουμε) το θέμα και με βάση τις παραβολές, κυρίως του Καλού Σαμαρείτη που υπάρχει και στο σχολικό εγχειρίδιο και είναι γνωστό θέμα, εστιάζοντας την προσοχή μας στο ότι η Εκκλησία ζει μέσα στην οικουμενικότητα που είναι μια ανιδιοτελής παγκοσμιοποίηση, καλώντας τους πιστούς στην σωτηρία. Συναφώς και ο Χριστός έπαθε για όλους, χωρίς να μένει κανείς έξω από αυτήν την πρόσκληση για σωτηρία.
Στην Β΄ Λυκείου μπορούμε να αξιοποιήσουμε την επικαιρότητα και το ενδιαφέρον των μαθητών για τα κοινά, και διαλογικά να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στο γιατί υπάρχει γενικός προβληματισμός για την παγκοσμιοποίηση. Η Θεολογία του απ. Παύλου, για την ισότητα, ότι δεν υπάρχει δούλος και ελεύθερος, Σκύθης ή Γαλάτης, Ιουδαίος ή Έλληνας, αποτελεί κείμενο που οφείλουμε να παρουσιάσουμε στους μαθητές μας και να δουλέψουμε μ’ αυτό, ώστε δια της συγκρίσεως των στάσεων και των αντιλήψεων να φτάσουμε στους διδακτικούς στόχους που θα έχουμε επιλέξει. Γενικό πλάνο, ότι η Εκκλησία αποτελεί το μοναδικό σώμα που τους δέχεται όλους ό,τι κι αν είναι, απ’ όπου και αν κατάγονται.
Αναλόγως με τους στόχους θα γίνει και η αξιολόγηση, δίνοντας βάρος περισσότερο στην «ιστορία» και την γνώση στην Β΄ Γυμνασίου, ενώ στην Β΄ Λυκείου θα πρέπει να δώσουμε στα παιδιά και ερωτήσεις κρίσεως και σχολιασμού ώστε να γίνει σαφές το καινούργιο που φέρνει η χριστιανική ηθική και θεολογία στο θέμα «παγκοσμιοποίηση».